ĐỀ THI THỬ NGHIỆM - MÔN: NGỮ VĂN I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc đoạn trích: (Tóm tắt bối cảnh: Nhân vật tôi mỗi lần ra Hà Nội đều đến thăm bà cô mình. Bà tám mươi tuổi, sống trong một ngôi nhà ngay giữa...

i:
câu 1. Nhân vật chính của câu chuyện trong đoạn trích là bà cụ. Bà cụ là người kể chuyện, đồng thời cũng là nhân vật trung tâm của câu chuyện. Câu chuyện xoay quanh cuộc sống của bà cụ và gia đình bà, đặc biệt là mối quan hệ giữa bà cụ và các thành viên trong gia đình. Qua đó, tác giả Nguyễn Khải đã khắc họa chân dung một người phụ nữ Việt Nam truyền thống, với những phẩm chất tốt đẹp như:

* Giàu tình cảm: Bà cụ luôn quan tâm, lo lắng cho con cháu, mong muốn chúng được hạnh phúc.
* Thông minh, nhạy bén: Bà cụ là người có tầm nhìn xa, luôn suy nghĩ thấu đáo trước mọi vấn đề.
* Kiên cường, bản lĩnh: Dù trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống, bà cụ vẫn giữ vững niềm tin vào tương lai tươi sáng.

Phản ánh:

Qua bài tập này, học sinh có thể rèn luyện kỹ năng phân tích văn bản, xác định chủ đề chính của tác phẩm. Bên cạnh đó, học sinh cũng có thể rút ra những bài học bổ ích về vai trò của gia đình, về cách ứng xử trong cuộc sống.

câu 2. Chi tiết thể hiện nếp nhà trong đoạn trích: "vẫn rất êm thấm mới lạ chứ!".

câu 3. Phép lặp cấu trúc "Chưa bao giờ...như bây giờ" được sử dụng trong câu văn nhằm nhấn mạnh sự thay đổi rõ rệt về diện mạo Hà Nội qua thời gian. Cấu trúc lặp này tạo nên nhịp điệu nhanh, gấp gáp, đồng thời làm nổi bật sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại, khẳng định sự phát triển vượt bậc của thành phố. Việc lặp lại cụm từ "chưa bao giờ" và "như bây giờ" tạo cảm giác tiếc nuối, lưu luyến cho những giá trị truyền thống đang dần bị mai một bởi sự hiện đại hóa. Câu văn gợi lên suy ngẫm về sự cân bằng giữa phát triển và gìn giữ bản sắc văn hóa, góp phần tạo nên chiều sâu cho tác phẩm.

câu 4. Đoạn trích trên miêu tả cuộc sống của một gia đình truyền thống Hà Nội qua góc nhìn của nhân vật "tôi". Thái độ của nhân vật "tôi" đối với nhân vật bà cô được thể hiện rõ nét qua từng chi tiết. Nhân vật "tôi" ban đầu tỏ ra tò mò, ngạc nhiên trước lối sống khác biệt của bà cô so với xã hội hiện đại. Tuy nhiên, sau khi chứng kiến tình cảm ấm áp, sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, đặc biệt là mối quan hệ giữa bà cô và các con cháu, nhân vật "tôi" dần thấu hiểu và trân trọng giá trị của nếp nhà truyền thống.

Thái độ của nhân vật "tôi" đối với bà cô thể hiện sự ngưỡng mộ, khâm phục trước lối sống giản dị, tình cảm, đầy trách nhiệm của bà. Bà cô không chỉ là người mẹ mẫu mực, mà còn là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống cho con cháu noi theo. Nhân vật "tôi" nhận ra rằng, dù xã hội có phát triển đến đâu, những giá trị cốt lõi của gia đình, của nếp nhà vẫn luôn cần được gìn giữ và phát huy.

Bên cạnh đó, thái độ của nhân vật "tôi" còn phản ánh sự băn khoăn, trăn trở về tương lai của nếp nhà truyền thống trong bối cảnh xã hội hiện đại. Câu nói của bà cô: "Trong nhà này, ba đời nay, không một ai biết tới câu mày, câu tao." đã gợi lên suy ngẫm về sự mai một của những giá trị truyền thống trong nhịp sống hối hả của thời đại. Điều này khiến nhân vật "tôi" nhận ra tầm quan trọng của việc gìn giữ và phát huy những giá trị tốt đẹp của nếp nhà, đồng thời khơi dậy ý thức trách nhiệm của bản thân trong việc duy trì và lan tỏa những giá trị ấy cho thế hệ sau.

Tóm lại, thái độ của nhân vật "tôi" đối với nhân vật bà cô trong đoạn trích thể hiện sự ngưỡng mộ, khâm phục trước lối sống truyền thống, đồng thời cũng bộc lộ sự lo lắng về tương lai của nếp nhà trong xã hội hiện đại. Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp về sự cần thiết phải gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống của gia đình, của nếp nhà trong bối cảnh xã hội đang biến đổi nhanh chóng.

câu 5. Đọc đoạn trích trên, em cảm nhận được tình cảm gắn bó sâu nặng của nhân vật "tôi" đối với bà cô. Bà cô luôn giữ gìn những giá trị truyền thống tốt đẹp của gia đình, đặc biệt là nếp nhà. Nếp nhà là nơi chứa đựng những giá trị tinh thần cao quý, là nền tảng vững chắc cho mỗi thành viên trong gia đình phát triển. Nhân vật "tôi" trân trọng những giá trị đó và mong muốn bản thân cũng có được một cuộc sống hạnh phúc.

Từ quan niệm của nhân vật bà cô: "Hạnh phúc không bao giờ là món quà tặng bất ngờ, không thể đi tìm mà cũng không nên cầu xin", em rút ra bài học rằng hạnh phúc không phải là điều gì đó đến một cách ngẫu nhiên hay do may mắn mà có. Hạnh phúc là kết quả của quá trình nỗ lực, cố gắng và vun đắp của mỗi người. Chúng ta cần chủ động tạo dựng hạnh phúc cho bản thân bằng cách xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với những người xung quanh, rèn luyện bản thân trở thành người có ích cho xã hội. Đồng thời, chúng ta cũng cần biết trân trọng những giá trị tinh thần, những niềm vui giản dị trong cuộc sống.

Để có cuộc sống hạnh phúc, em sẽ:

* Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp: Em sẽ dành nhiều thời gian để trò chuyện, chia sẻ với những người thân yêu, bạn bè, đồng nghiệp. Em sẽ lắng nghe và thấu hiểu họ, giúp đỡ họ khi họ gặp khó khăn.
* Rèn luyện bản thân: Em sẽ chăm chỉ học tập, lao động, rèn luyện sức khỏe, trau dồi kiến thức, kỹ năng. Em sẽ đặt mục tiêu rõ ràng cho bản thân và cố gắng đạt được mục tiêu đó.
* Trân trọng những giá trị tinh thần: Em sẽ dành thời gian thư giãn, nghỉ ngơi, tận hưởng những niềm vui đơn giản trong cuộc sống. Em sẽ biết ơn những gì mình đang có và trân trọng những người yêu thương mình.

Em tin rằng nếu làm được những điều trên, em sẽ có được một cuộc sống hạnh phúc trọn vẹn.


ii:
Đề bài: Viết bài văn nghị luận về vấn đề "Nếp nhà đã thắng được tự do của cá nhân chưa?"

Trong tác phẩm "Nếp nhà" của Nguyễn Khải, chúng ta được chứng kiến một bức tranh sinh động về cuộc sống gia đình truyền thống Việt Nam. Qua câu chuyện của nhân vật chính, chúng ta thấy được những giá trị đạo đức cốt lõi mà gia đình truyền thống mang lại, như lòng hiếu thảo, tôn trọng cha mẹ, tình cảm gia đình bền vững. Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại, nhiều người đặt ra câu hỏi liệu "nếp nhà" có còn phù hợp với tự do cá nhân hay không?

Trước tiên, cần hiểu rõ khái niệm "gia đình truyền thống". Đó là mô hình gia đình với những giá trị đạo đức được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, bao gồm lòng hiếu thảo, tôn trọng cha mẹ, tình cảm gia đình bền vững. Còn "tự do cá nhân" là quyền tự quyết định cuộc sống của mình, không bị ràng buộc bởi các quy tắc xã hội hay gia đình.

Trong quá khứ, gia đình truyền thống có thể hạn chế tự do cá nhân vì nó đòi hỏi mọi thành viên phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc và chuẩn mực. Ví dụ, con cái phải nghe lời cha mẹ, phụ nữ phải đảm nhận công việc nội trợ, nam giới phải gánh vác trách nhiệm kiếm tiền nuôi gia đình. Điều này khiến cho nhiều người cảm thấy gò bó, mất đi sự tự do trong việc lựa chọn lối sống riêng.

Tuy nhiên, trong thời đại hiện nay, khi xã hội ngày càng phát triển, gia đình cũng phải thay đổi để phù hợp với nhu cầu của mỗi thành viên. Gia đình truyền thống không còn là mô hình duy nhất, mà bên cạnh đó còn có gia đình hiện đại, gia đình đa văn hóa… Mỗi loại hình gia đình đều có ưu nhược điểm riêng, tùy thuộc vào hoàn cảnh và mong muốn của mỗi người.

Gia đình truyền thống có thể xem là một môi trường hỗ trợ cho sự phát triển cá nhân. Nó cung cấp cho con người một nền tảng vững chắc, giúp họ tự tin hơn trong việc khám phá bản thân và theo đuổi ước mơ. Khi có sự ủng hộ và động lực từ gia đình, mỗi người sẽ dễ dàng vượt qua những khó khăn và thử thách trong cuộc sống.

Bên cạnh đó, gia đình truyền thống cũng góp phần tạo nên một xã hội ổn định và phát triển. Những giá trị đạo đức như lòng hiếu thảo, tôn trọng cha mẹ, tình cảm gia đình bền vững là nền tảng cho sự đoàn kết và hòa thuận trong cộng đồng.

Tuy nhiên, để gia đình truyền thống phù hợp với tự do cá nhân, mỗi cá nhân cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình đối với gia đình và cộng đồng. Họ cần biết cân bằng giữa việc tuân thủ các quy tắc gia đình và quyền tự do cá nhân. Đồng thời, gia đình cũng cần tạo điều kiện cho mỗi thành viên được tự do phát triển bản thân theo sở thích và khả năng của mình.

Tóm lại, gia đình truyền thống và tự do cá nhân đều đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống. Chúng ta cần cân nhắc kỹ lưỡng để tìm ra sự hài hòa giữa hai yếu tố này, nhằm xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ và hạnh phúc.
<>