Tình mẫu tử - tình cảm thiêng liêng nhất trên đời. Tình yêu ấy bắt nguồn từ hai phía, từ trái tim của người mẹ và người con. Trong chương trình Ngữ Văn 9, ta sẽ bắt gặp đề bài so sánh sự giống và khác nhau về tâm trạng của người con đối với mẹ qua hai đoạn trích. Với dạng bài này, chúng ta cần phân tích từng đoạn trích để tìm ra nét tương đồng và khác biệt về tâm trạng của người con. Sau đó, dựa vào những nét tương đồng và khác biệt đó để lí giải nguyên nhân. Dưới đây là bài văn mẫu để mọi người có thể tham khảo. Chúc các bạn học tập tốt!
BÀI VĂN MẪU SO SÁNH SỰ GIỐNG VÀ KHÁC NHAU VỀ TÂM TRẠNG CỦA NGƯỜI CON ĐỐI VỚI MẸ QUA HAI ĐOẠN TRÍCH
Trong cuộc đời mỗi người, có nhiều tình cảm đáng quý, đáng trân trọng nhưng có lẽ tình cảm đẹp đẽ nhất, sâu nặng và thiêng liêng nhất chính là tình mẫu tử. Đã có biết bao áng thơ văn ca ngợi về tình cảm đó. Hai đoạn trích sau đây đều nói về tình mẫu tử nhưng tâm trạng của người con đối với mẹ lại có những nét tương đồng và khác biệt:
Con đã đi rất xa rồi ngoảnh nhìn lại vẫn gặp ánh đèn thành phố sau cánh rừng, sau cù lao, biển cả một ánh đèn sáng đến nơi con và lòng con yêu mến, xót thương hơn khi con nghĩ đến cuộc đời của mẹ khi con nhớ đến căn nhà nhỏ bé mẹ một mình đang dõi theo con giữa bao nhiêu mưa nắng đời thường đã có lúc lòng con hờ hững thấy hạnh phúc của riêng mình quá lớn ngỡ chỉ mình đau đớn xót xa thôi giữa bao nhiêu năm tháng ngược xuôi đã có lúc lòng con đơn bạc quên cả những điều tưởng không sao quên được như người no quên cơn đói của mình
(Trích Ánh trăng - Nguyễn Duy)
Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ
Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi nữa
Mẹ ơi nếu con được sống lại thời gian
Con sẽ không lãng phí một phút giây nào
Mẹ ơi nếu con được sống thêm một lần nữa
Con sẽ không bao giờ làm mẹ phiền lòng
(Trích Nếu con được sống thêm một lần nữa - Trần Đăng Khoa)
Hai đoạn trích trên đều là những dòng cảm xúc chân thật của người con dành cho mẹ. Tuy nhiên, ở mỗi hoàn cảnh, tâm trạng của họ lại có những nét tương đồng và khác biệt.
Đoạn trích thứ nhất nằm trong bài thơ "Ánh trăng" của Nguyễn Duy. Đây là một bài thơ hay viết vào năm 1978, ba năm sau ngày đất nước giành được độc lập. Khi đó, tác giả đang công tác xa nhà, trong một đêm khuya bỗng trăng gợi nhớ bao kỉ niệm xưa. Đoạn trích trên nằm ở khổ cuối bài thơ, thể hiện tâm trạng của người con đã trưởng thành, rời xa quê hương nhưng vẫn luôn hướng về mẹ, về cội nguồn với lòng biết ơn sâu sắc.
Hình ảnh "ánh đèn thành phố" tượng trưng cho cuộc sống phồn hoa đô hội, còn "cánh rừng", "cù lao", "biển cả" tượng trưng cho quê hương nghèo khó. Người con đã đi xa, rời khỏi vòng tay yêu thương của mẹ để đến với chốn phồn hoa đô thị. Dù đã có được cuộc sống vật chất đầy đủ nhưng người con vẫn không nguôi nhớ về mẹ, nhớ về quê hương. Nỗi nhớ ấy được thể hiện qua hình ảnh "ánh đèn thành phố". Dù ở nơi xa lạ, người con vẫn luôn hướng về quê hương, nơi có mẹ đang chờ đợi. Họ nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ, những ngày tháng được mẹ yêu thương, che chở. Nỗi nhớ ấy khiến họ cảm thấy xót xa, day dứt vì đã không thể báo đáp công ơn dưỡng dục của mẹ.
Về nghệ thuật, đoạn trích sử dụng hình ảnh ẩn dụ, ngôn ngữ giàu cảm xúc, giọng thơ nhẹ nhàng, tha thiết. Những hình ảnh "ánh đèn thành phố", "cánh rừng", "cù lao", "biển cả" mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, góp phần thể hiện chủ đề của bài thơ.
Khác với đoạn trích trên, đoạn trích thứ hai nằm trong bài thơ "Nếu con được sống thêm một lần nữa" của Trần Đăng Khoa. Bài thơ được viết vào năm 1967, khi tác giả mới lên chín tuổi. Bài thơ thể hiện tâm trạng của người con khi nghĩ về mẹ, về những sai lầm mà mình đã mắc phải.
Người con trong đoạn trích đã trưởng thành, rời xa gia đình để theo đuổi ước mơ của mình. Tuy nhiên, họ vẫn luôn nhớ về mẹ, về những kỉ niệm tuổi thơ. Họ cảm thấy hối hận vì đã có những lúc vô tâm, thờ ơ với mẹ. Họ mong muốn được sống lại một lần nữa, để có thể bù đắp cho mẹ những lỗi lầm mà mình đã gây ra.
Về nghệ thuật, đoạn trích sử dụng từ ngữ mạnh mẽ, trực tiếp, tạo nên sự chân thực, gần gũi. Giọng thơ trầm lắng, da diết, thể hiện nỗi lòng của người con.
Tóm lại, hai đoạn trích trên đều thể hiện tình cảm yêu thương, kính trọng của người con dành cho mẹ. Tuy nhiên, ở mỗi hoàn cảnh, tâm trạng của họ lại có những nét tương đồng và khác biệt. Điều đó cho thấy tình mẫu tử là một tình cảm thiêng liêng, cao quý, luôn tồn tại trong tâm hồn mỗi người.