Lưng mẹ còng rồi Cau thì vẫn thẳng Cau - ngọn xanh rờn Mẹ - đầu bạc trắng Cau ngày càng cao Mẹ ngày một thấp Cau gần với giời Mẹ thì gần đất! Ngày con còn bé Cau mẹ bổ tư Giờ cau bổ tám Mẹ còn ngại t...

Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba
Kính trên nhường dưới là cha
Dẫu rằng khác giống chung là con người
Tình mẫu tử bao la vô bờ bến, là thứ tình cảm thiêng liêng nhất của cuộc đời. Viết về tình mẫu tử có lẽ chẳng bao giờ thơ ca kiệt cạn nguồn thi tứ. Đỗ Trung Lai đã đóng góp vào kho tàng văn học Việt Nam một áng thơ hay và giàu cảm xúc về tình mẫu tử qua bài thơ "Mẹ".

Hình ảnh người mẹ được tác giả so sánh với cây cau. Đây vốn là hình ảnh quen thuộc trong các làng quê Việt Nam. Nó gắn bó mật thiết với cuộc sống của người dân. Hình ảnh này xuất hiện rất nhiều trong ca dao tục ngữ Việt Nam. Hình ảnh cây cau được miêu tả qua những câu thơ:

"Lưng mẹ còng rồi
Cau thì vẫn thẳng
Cau - ngọn xanh rờn
Mẹ - đầu bạc trắng."

Hai hình ảnh đối xứng với nhau. Một bên là cái còng lưng vì gánh nặng cuộc đời của người mẹ. Một bên là hình ảnh cây cau thẳng tắp, xanh rờn. Sự đối lập ấy khiến người đọc trào dâng niềm thương cảm trong lòng. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tương phản làm nổi bật hình ảnh của người mẹ. Người mẹ năm nay đã già, lưng mẹ còng xuống để lại bao thương nhớ trong lòng con. Còn cây cau thì vẫn thẳng, vẫn vươn lên đón ánh nắng mặt trời. Thời gian chảy trôi mãi không trở lại. Nhìn thấy mẹ ngày càng già yếu, nhà thơ không khỏi ngậm ngùi:

"Cau - ngọn xanh rờn
Mẹ - đầu bạc trắng."

Thời gian chảy trôi đã lấy đi tuổi trẻ của mẹ, để lại cho mẹ những khó khăn vất vả. Cau thì vẫn cứ cao, cứ thẳng, cứ xanh rờn như thuở còn xuân sác. Còn mẹ, mẹ đã già rồi. Mái đầu bạc trắng là dấu hiệu của thời gian, của tuổi già.

"Cau gần với trời
Mẹ thì gần đất!"

Đọc đến đây, hẳn ai cũng sẽ cảm thấy nghẹn ngào, xúc động. Bởi nhà thơ đã nói hộ chúng ta những suy nghĩ, những cảm nhận về công lao to lớn của mẹ nhưng lại quá ít cơ hội để bộc bạch.

"Ngày con còn bé
Cau mẹ bổ tư
Giờ cau bổ tám
Mẹ còn ngại to!"

Khi còn bé, miếng cau chỉ bằng chiếc quạt nan nhỏ. Vậy mà giờ đây, miếng cau lại to bằng nửa quả trứng gà. Miếng cau to dần theo năm tháng, còn mẹ thì ngày một già yếu.

"Miếng cau khô
Khô gầy như mẹ."

Hình ảnh người mẹ hiện lên thật đáng thương. Cả đời lam lũ vất vả, chăm lo cho con cái mà quên mất bản thân mình. Đến khi già yếu, miếng cau mẹ ăn cũng khô gầy như mẹ.

"Con nâng trên tay
Không cầm được lệ
Ngẩng trời hỏi vậy
Sao mẹ ta già?"

Người con nâng miếng cau khô trên tay mà không cầm được nước mắt. Chỉ vì muốn mang đến những điều tốt đẹp nhất cho con, mẹ đã không màng tới bản thân mình. Tình yêu thương của mẹ dành cho con là vô bờ bến, không gì có thể sánh bằng. Tác giả đã đặt một dấu chấm hỏi cuối bài thơ, thể hiện nỗi lòng của người con. Đồng thời, cũng là tiếng lòng của tất cả những người con dành cho mẹ.

Bài thơ "Mẹ" của Đỗ Trung Lai đã gợi cho người đọc những suy ngẫm sâu sắc về tình mẫu tử. Qua đó, mỗi người chúng ta cần phải trân quý những phút giây còn có mẹ ở bên. Hãy luôn yêu thương, trân trọng và báo hiếu mẹ nhiều hơn.