i:
câu 1. Đoạn trích "Tôi là người duy nhất được trở về gặp mẹ" là lời kể của nhân vật Nina Yakovlevna Vichnevskaya, một thượng sĩ nhất, cáng thương ở một tiểu đoàn xe tăng. Đoạn trích được kể theo ngôi thứ nhất, tức là tác giả sử dụng đại từ xưng hô "tôi" để trực tiếp kể lại câu chuyện của mình.
Nina Yakovlevna Vichnevskaya chia sẻ về trải nghiệm đau buồn của mình trong chiến tranh, khi chứng kiến cái chết của đồng đội và đặc biệt là người bạn thân thiết Liouba Yassinskaia. Cô miêu tả chi tiết về khoảnh khắc cuối cùng của Liouba, khi cô ấy mặc bộ đồ lót trắng tinh khôi, đẫm máu, và hy sinh trong một trận đánh khốc liệt. Câu chuyện của Nina phản ánh sự tàn khốc và mất mát của chiến tranh, đồng thời nhấn mạnh tình đồng chí và lòng dũng cảm của những người phụ nữ tham gia chiến đấu.
câu 2. Trong văn bản, người kể đã kể lại cái chết của những người đồng đội: Nina Yakovlevna Vichnevskaya, Liubov Yassenka, Chura Kisseleva, Tonia Bobkova và chính bản thân mình.
câu 3. * Hiện thực cuộc chiến: Văn bản phản ánh hiện thực tàn khốc của chiến tranh, đặc biệt là chiến tranh thế giới thứ hai. Chiến tranh không chỉ gây ra tổn thất về vật chất mà còn cướp đi sinh mạng của hàng triệu người, trong đó có những người phụ nữ trẻ tuổi. Những người con gái Konakovo, dù chỉ là những người lính lái xe, nhưng họ đã phải đối mặt với nguy hiểm, hy sinh tính mạng để bảo vệ đồng đội và đất nước.
* Những người phụ nữ tham gia cuộc chiến: Họ là những người dũng cảm, kiên cường, sẵn sàng hy sinh bản thân vì lý tưởng cao đẹp. Họ không chỉ là những người lính lái xe đơn thuần mà còn là những người vợ, người mẹ, người con gái yêu thương gia đình. Sự hi sinh thầm lặng của họ khiến ta càng thêm trân trọng và khâm phục.
* Tác giả: Tác giả Svetlana Alexievich đã sử dụng ngôn ngữ giản dị, chân thực để tái hiện lại những câu chuyện đau thương của những người phụ nữ trong chiến tranh. Qua đó, tác giả muốn tố cáo tội ác của chiến tranh phi nghĩa, đồng thời ca ngợi tinh thần bất khuất, lòng dũng cảm của những người phụ nữ Việt Nam.
Phản ánh về quá trình giải quyết vấn đề:
Quá trình phân tích văn bản giúp học sinh rèn luyện kỹ năng đọc hiểu, phân tích và tổng hợp thông tin. Việc đưa ra các câu hỏi mở rộng giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc hơn về nội dung và ý nghĩa của văn bản. Bên cạnh đó, việc liên hệ với kiến thức lịch sử giúp học sinh hiểu rõ hơn bối cảnh xã hội và tầm quan trọng của chủ đề.
câu 4. Đoạn trích sử dụng dấu chấm lửng (dấu ba chấm "...") nhiều lần để tạo hiệu ứng nghệ thuật đặc biệt. Dấu chấm lửng được sử dụng chủ yếu trong các đoạn văn miêu tả cái chết của các nhân vật, nhằm nhấn mạnh sự đau thương, mất mát và nỗi ám ảnh về chiến tranh.
* Tạo nhịp điệu chậm rãi, u buồn: Dấu chấm lửng giúp kéo dài thời gian suy ngẫm, khiến người đọc chìm đắm trong cảm xúc tiếc nuối, xót xa.
* Thể hiện sự bất lực, tuyệt vọng: Những dấu chấm lửng ngắn ngủi, ngắt quãng thể hiện sự bất lực, tuyệt vọng của con người trước sức tàn phá khủng khiếp của chiến tranh.
* Nhấn mạnh sự hy sinh cao cả: Việc lặp lại dấu chấm lửng nhiều lần càng làm nổi bật sự hy sinh to lớn của những người phụ nữ trong chiến tranh, đồng thời khẳng định giá trị cao quý của họ.
Dấu chấm lửng góp phần tạo nên giọng điệu bi tráng, đầy ám ảnh cho đoạn trích, khiến người đọc không chỉ cảm nhận được nỗi đau mất mát mà còn thấu hiểu hơn về sự khốc liệt và phi nghĩa của chiến tranh.
câu 5. Câu nói "Chúng tôi gồm năm người, những cô gái Konakovo. Nhưng tôi là người duy nhất trở về bên mẹ" thể hiện nỗi đau xót, tiếc nuối và sự bất lực của nhân vật chính Nina Yakovlevna Vichnevskaya khi chứng kiến đồng đội của mình hy sinh trong chiến tranh. Cô gái Konakovo đại diện cho những người con gái trẻ tuổi, nhiệt huyết, dũng cảm tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, chỉ có Nina may mắn sống sót trở về, để lại nỗi buồn sâu sắc trong lòng cô. Điều này gợi lên suy nghĩ về giá trị của hòa bình, sự quý trọng đối với cuộc sống và tình yêu quê hương, đất nước.
ii:
a) Đoạn trích trên được kể từ ngôi thứ nhất, nhân vật xưng "tôi".
b) Các sự việc chính trong đoạn trích:
- Sự việc 1: Nhân vật tôi gặp lại cô bé bán diêm ở thiên đường.
- Sự việc 2: Cô bé bán diêm kể về cuộc đời bất hạnh của mình và mong muốn có một mái ấm gia đình.
- Sự việc 3: Nhân vật tôi hứa sẽ giúp đỡ cô bé bán diêm.
c) Câu chuyện được kể theo trình tự thời gian tuyến tính, bắt đầu từ hiện tại (nhân vật tôi gặp lại cô bé bán diêm ở thiên đường), sau đó ngược dòng thời gian để kể về quá khứ (quá khứ của cô bé bán diêm).
d) Tác dụng của cách sắp xếp trình tự thời gian trong truyện ngắn:
- Tạo nên mạch truyện logic, dễ hiểu cho người đọc.
- Giúp người đọc nắm bắt được diễn biến câu chuyện một cách rõ ràng.
- Thể hiện được tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật một cách chân thực, sâu sắc.
e) Trong đoạn trích, tác giả sử dụng nhiều chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm như: "đôi mắt đen láy", "mái tóc vàng óng", "khuôn mặt trắng trẻo",... Những chi tiết này góp phần khắc họa vẻ đẹp hồn nhiên, đáng yêu của cô bé. Đồng thời, những chi tiết này cũng thể hiện sự thương cảm của tác giả đối với số phận bất hạnh của cô bé.
f) Qua đoạn trích, ta thấy được tình yêu thương, lòng nhân ái của con người. Dù sống trong hoàn cảnh khó khăn, nhưng cô bé bán diêm vẫn giữ được tấm lòng lương thiện, vị tha. Điều này khiến chúng ta thêm trân trọng những giá trị tốt đẹp của con người.