Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp chung của cộng đồng, dân tộc. Mỗi quốc gia đều có một thứ tiếng riêng, nó không chỉ là tài sản quý báu của dân tộc đó mà còn được coi là phương tiện giao tiếp hàng đầu, là chìa khóa đưa ta tiến vào kho tàng tri thức vô tận của nhân loại. Với người Việt Nam, tiếng Việt chính là thứ tài sản quý báu ấy. Nhận thức sâu sắc về điều đó, nhà thơ Lưu Quang Vũ đã viết:
"Ôi tiếng Việt suốt đời tôi mắc nợ
Quên nỗi mình quên áo mặc cơm ăn
Trời xanh quá môi tôi hồi hộp quá
Tiếng Việt ơi! Tiếng Việt ân tình..."
(Tiếng Việt - Lưu Quang Vũ)
Với tác giả Nguyễn Phan Hách, ông cũng có những tình cảm đặc biệt dành cho tiếng Việt qua tác phẩm "Tiếng Việt mến yêu".
Nguyễn Phan Hách là một nhà văn, họa sĩ, nhạc sĩ, doanh nhân và nhà ngoại giao. Ông sinh ngày 23 tháng 9 năm 1944 tại tỉnh Bắc Giang. Ông tốt nghiệp khoa Ngữ văn trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và bắt đầu sự nghiệp giảng dạy tại trường Trung học Phổ thông Bình Giang, Hải Dương. Sau đó, ông chuyển sang công tác tại Bộ Văn hóa Thông tin rồi làm Phó tổng giám đốc Tập đoàn Kinh tế Xuân Cầu. Nguyễn Phan Hách được biết đến là một nhà văn đa tài, với nhiều tác phẩm thuộc nhiều thể loại khác nhau như tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, kịch. Ông cũng là một họa sĩ và nhạc sĩ, có khả năng sáng tác tranh sơn mài và ca khúc. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông gồm có tập thơ "Thời gian màu xanh", tiểu thuyết "D[INST] trời", tập truyện ngắn "Những bước chân xanh"...
Bài thơ "Tiếng Việt mến yêu" là một tác phẩm nằm trong tập thơ "Thời gian màu xanh" của Nguyễn Phan Hách. Bài thơ này được viết bằng thể thơ tự do, với ngôn ngữ giản dị, gần gũi và giàu cảm xúc. Bài thơ thể hiện tình yêu và lòng tự hào của tác giả đối với tiếng Việt, một biểu tượng văn hóa của dân tộc Việt Nam.
Mở đầu bài thơ, tác giả khẳng định rằng tiếng Việt là linh hồn của dân tộc, là nguồn gốc của mọi giá trị tinh thần:
"Tiếng Việt là tiếng mẹ
Là tiếng đời xưa
Là tiếng mai sau."
Tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh để nhấn mạnh vai trò quan trọng của tiếng Việt. Tiếng Việt không chỉ là ngôn ngữ mà còn là máu thịt, là hơi thở của mỗi người con đất Việt. Nó là sợi dây liên kết giữa quá khứ và tương lai, là nền tảng của văn hóa và lịch sử dân tộc.
Tiếp theo, tác giả miêu tả vẻ đẹp của tiếng Việt qua những hình ảnh cụ thể, sinh động:
"Tiếng Việt là tiếng mẹ
Ru con ngủ ngon lành
Là tiếng hát du dương
Ca ngợi quê hương."
Tiếng Việt được ví như tiếng ru của mẹ, tiếng hát du dương, tiếng ca ngợi quê hương. Đó là tiếng nói của tình yêu thương, của niềm tự hào dân tộc, của khát vọng vươn lên. Tiếng Việt còn là tiếng nói của sự đoàn kết, của sức mạnh chiến đấu:
"Tiếng Việt là tiếng mẹ
Là tiếng anh em
Là tiếng đồng bào
Là tiếng non sông."
Tiếng Việt là tiếng nói của tình yêu thương, của sự đoàn kết, của sức mạnh chiến đấu. Nó là tiếng nói của tất cả mọi người, của mọi tầng lớp trong xã hội.
Bằng những hình ảnh cụ thể, sinh động và giàu cảm xúc, tác giả đã thể hiện tình yêu và lòng tự hào của mình đối với tiếng Việt. Tiếng Việt là tiếng nói của dân tộc, là biểu tượng của văn hóa và lịch sử Việt Nam. Chúng ta cần trân trọng và giữ gìn tiếng Việt, bởi nó là tài sản vô giá của dân tộc.
Về mặt nghệ thuật, bài thơ "Tiếng Việt mến yêu" sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,... Những biện pháp này đã góp phần làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho bài thơ, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của tiếng Việt. Ngoài ra, bài thơ còn sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, nhưng vẫn thể hiện được chiều sâu triết lý và tình cảm của tác giả.
Tóm lại, bài thơ "Tiếng Việt mến yêu" của Nguyễn Phan Hách là một tác phẩm hay và ý nghĩa. Bài thơ đã thể hiện tình yêu và lòng tự hào của tác giả đối với tiếng Việt, một biểu tượng văn hóa của dân tộc Việt Nam. Qua bài thơ, chúng ta càng thêm yêu quý và trân trọng tiếng Việt, bởi nó là tài sản vô giá của dân tộc.