“Cái đẹp cứu rỗi con người” (Dostoevsky) → Từ quan niệm trên, anh/chị hãy phân tích khả năng cảm hóa và nhân đạo hóa của cái đẹp trong văn học.

Dostoevsky – nhà tiểu thuyết thiên tài người Nga đã từng khẳng định: “Cái đẹp cứu rỗi thế giới”. Quả thật, cái đẹp luôn tồn tại muôn màu muôn vẻ, len lỏi trong từng ngóc ngách của cuộc đời, đem đến bao điều kì diệu. Trong chương trình Ngữ Văn 11, ta sẽ bắt gặp đề bài phân tích khả năng cảm hóa và nhân đạo hóa của cái đẹp trong văn học. Khi làm đề này, các em cần chú ý phân tích được cái đẹp trong cả hai khía cạnh: cái đẹp bên ngoài và cái đẹp bên trong tâm hồn; đồng thời, chỉ ra được sức mạnh cảm hóa, nhân đạo hóa của cái đẹp ấy. Dưới đây là bài văn mẫu để các em tham khảo. Chúc các em học tập vui vẻ!
BÀI VĂN MẪU PHÂN TÍCH KHẢ NĂNG CẢM HÓA VÀ NHÂN ĐẠO HÓA CỦA CÁI ĐẸP TRONG VĂN HỌC
Fiodor Mikhailovich Dostoievsky là đại thi hào nước Nga, là nhà văn lớn của nền văn học thế giới. Ông đã để lại nhiều tác phẩm bất hủ, trong đó có cuốn “Tội ác và hình phạt”, truyện ngắn “Người da đen nhẫn nhục”,… Đặc biệt, ông đã để lại cho hậu thế một câu nói nổi tiếng: “Cái đẹp cứu rỗi thế giới”. Đây là một câu nói rất giàu ý nghĩa. Cái đẹp ở đây vừa có thể hiểu là cái đẹp của nghệ thuật, vừa có thể hiểu là cái đẹp của tâm hồn. Và dù hiểu theo cách nào thì câu nói vẫn mang một ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Nó khẳng định sức mạnh to lớn của cái đẹp đối với cuộc sống con người.
Trong tác phẩm “Tội ác và trừng phạt”, Fiodor Mikhailovich Dostoievsky đã thể hiện rõ ràng quan niệm của mình về sức mạnh của cái đẹp qua hai đoạn trích: Đoạn trích thứ nhất kể về lần đầu tiên gặp gỡ giữa Maria và Rodion Raskolnikov. Lúc bấy giờ, Rodion đang chìm trong đau khổ vì tội lỗi gây ra cho gia đình Alyona Ivanovna. Anh trở nên lầm lì, ít nói, thậm chí còn cáu kỉnh với mọi người. Thế nhưng, ngay từ giây phút đầu tiên nhìn thấy Maria, trái tim anh bỗng rung động mãnh liệt. Vẻ đẹp thánh thiện, trong trẻo của Maria đã khiến Rodion bừng tỉnh, thoát khỏi bóng tối của tội lỗi. Anh đã quỳ xuống chân Maria, van xin cô tha thứ cho mình. Đoạn trích thứ hai kể về lần đầu tiên gặp gỡ giữa Sonya và Luzhin. Lúc bấy giờ, Sonya đang sống trong cảnh nghèo túng, bị người đời khinh rẻ. Cô đã chấp nhận làm gái làng chơi để kiếm tiền nuôi mẹ già. Thế nhưng, ngay từ giây phút đầu tiên nhìn thấy Sonya, Luzhin đã cảm thấy xót xa, thương cảm. Anh đã quyết định giúp đỡ Sonya, đưa cô ra khỏi chốn nhơ nhớp. Cả hai đoạn trích đều cho thấy sức mạnh của cái đẹp có thể cảm hóa, nhân đạo hóa con người.
Trước hết, chúng ta hãy cùng phân tích đoạn trích thứ nhất. Trước khi gặp Rodion, Maria là một thiếu nữ xinh đẹp, nết na. Cô có mái tóc vàng óng ả, đôi mắt xanh biếc, nụ cười rạng rỡ. Vẻ đẹp của Maria đã khiến Rodion xao xuyến, rung động. Trái tim anh như bị đánh cắp bởi ánh mắt, nụ cười của cô. Chính vẻ đẹp của Maria đã khiến Rodion bừng tỉnh, thoát khỏi bóng tối của tội lỗi. Anh đã quỳ xuống chân Maria, van xin cô tha thứ cho mình.
Vẻ đẹp của Maria không chỉ là vẻ đẹp bề ngoài mà còn là vẻ đẹp của tâm hồn. Cô là một người con gái hiền lành, nhân hậu, giàu lòng vị tha. Khi nghe Rodion kể về tội lỗi của mình, Maria đã không hề trách móc, mà còn an ủi, động viên anh. Cô đã giúp Rodion tìm lại được niềm tin vào cuộc sống, vào tương lai. Nhờ có Maria, Rodion đã có thể đứng lên, tiếp tục sống và cống hiến cho cuộc đời.
Cũng giống như Maria, Sonya cũng là một người phụ nữ có vẻ đẹp tâm hồn đáng quý. Dù phải sống trong cảnh nghèo túng, bị người đời khinh rẻ, Sonya vẫn giữ được tấm lòng trong sáng, lương thiện. Cô đã chấp nhận làm gái làng chơi để kiếm tiền nuôi mẹ già. Tuy nhiên, khi gặp Luzhin, Sonya đã không hề toan tính, vụ lợi. Cô đã dành trọn vẹn tình cảm của mình cho Luzhin. Chính vẻ đẹp của Sonya đã khiến Luzhin cảm thấy xót xa, thương cảm. Anh đã quyết định giúp đỡ Sonya, đưa cô ra khỏi chốn nhơ nhớp.
Như vậy, qua hai đoạn trích trên, chúng ta có thể thấy rõ ràng sức mạnh của cái đẹp có thể cảm hóa, nhân đạo hóa con người. Cái đẹp không chỉ là cái đẹp bề ngoài mà còn là cái đẹp của tâm hồn. Nó có thể giúp con người thoát khỏi bóng tối của tội lỗi, vươn tới ánh sáng của sự thiện lương, cao thượng.
Có thể nói, câu nói của Fiodor Mikhailovich Dostoievsky là một chân lí sâu sắc. Nó đã khẳng định sức mạnh to lớn của cái đẹp đối với cuộc sống con người. Cái đẹp không chỉ mang lại hạnh phúc cho mỗi cá nhân mà còn góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp, nhân ái.
Mỗi chúng ta hãy biết trân trọng và phát huy những giá trị tốt đẹp của cái đẹp trong cuộc sống. Hãy sống đẹp, sống có ích để góp phần xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.