Khoảng 800 chữ

Nguyễn Trọng Hoàn là một cây bút tiêu biểu của nền văn học Việt Nam đương đại. Thơ ông mang đậm dấu ấn riêng, vừa bình dị, mộc mạc lại hàm súc, triết lí. Ông luôn trăn trở với nỗi lo phận người, phận đời, nhất là những số phận bất hạnh, những vấn đề nóng bỏng của thời đại. Bài thơ "Khói bếp chiều ba mươi" là một minh chứng rõ nét cho phong cách ấy. Tác phẩm được sáng tác khi tác giả đang công tác tại Bộ Giáo dục và Đào tạo, là một món quà tinh thần ý nghĩa mà ông muốn gửi gắm tới độc giả cả nước.

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh khói bếp quen thuộc, gắn liền với làng quê Việt Nam bao đời nay:

"Con đi xa vẫn nhớ mùi khói bếp
Nồng thơm mái rạ chiều hôm"

Khói bếp ở đây không chỉ đơn thuần là sản phẩm của việc đun nấu mà còn là biểu tượng của sự ấm cúng, sum vầy, của tình cảm gia đình. Mùi khói bếp nồng thơm, lan tỏa khắp không gian, gợi nhắc về tuổi thơ êm đềm, về những kỉ niệm đẹp đẽ bên gia đình.

Tiếp nối mạch cảm xúc, tác giả hồi tưởng về những kí ức tuổi thơ gắn liền với khói bếp:

"Ngày tết thiếu bánh chưng xanh
Mẹ gói vào đó cả tình yêu thương"

Bánh chưng xanh là biểu tượng của ngày Tết cổ truyền, là món ăn truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Mẹ đã gói ghém vào đó cả tình yêu thương, sự chăm sóc của mình dành cho con cái. Đó là tình yêu thương vô bờ bến, là sự hi sinh thầm lặng của người phụ nữ Việt Nam.

"Mâm cỗ tất niên cuối năm
Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ
Nét vẽ chân phương hồn hậu
Lòng người xốn xang nắng mới"

Những hình ảnh quen thuộc của ngày Tết được tác giả tái hiện một cách chân thực, sinh động. Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ,... là những thứ không thể thiếu trong mỗi gia đình vào dịp Tết. Chúng gợi lên không khí rộn ràng, náo nức của ngày xuân, của niềm vui đoàn tụ.

Tuy nhiên, ẩn chứa sau những hình ảnh ấy là nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ. Dù đã đi xa, nhưng hình ảnh khói bếp, mâm cỗ tất niên vẫn luôn khắc sâu trong tâm trí tác giả, gợi nhắc về cội nguồn, về nơi chôn rau cắt rốn.

Kết thúc bài thơ, tác giả bộc bạch nỗi lòng tha thiết của mình:

"Ba mươi này mẹ biết không?
Con vẫn là đứa trẻ mong trở về
Với khói bếp chiều ba mươi
Để thấy bóng mẹ, nụ cười mẹ hong"

Câu hỏi tu từ "Ba mươi này mẹ biết không?" như một lời tự vấn, một tiếng gọi tha thiết của người con dành cho mẹ. Con vẫn luôn khao khát được trở về bên mẹ, được sà vào vòng tay yêu thương của mẹ, được hít hà mùi khói bếp thân thương.

Về mặt nghệ thuật, bài thơ "Khói bếp chiều ba mươi" có những đặc sắc sau:

- Ngôn ngữ: Ngôn ngữ bài thơ giản dị, gần gũi, nhưng giàu cảm xúc. Tác giả sử dụng nhiều từ ngữ gợi tả mạnh mẽ như "nồng thơm", "phơ phất", "ám ảnh"... giúp người đọc dễ dàng hình dung được khung cảnh làng quê Việt Nam vào chiều ba mươi Tết.

- Hình ảnh: Hình ảnh khói bếp, mẹ gói bánh chưng, mâm cỗ tất niên,... được tác giả miêu tả một cách chân thực, sinh động, góp phần làm tăng thêm giá trị biểu đạt của bài thơ.

- Cấu trúc: Cấu trúc bài thơ ngắn gọn, súc tích, nhưng đầy đủ ý nghĩa. Tác giả sử dụng nhiều câu thơ ngắn, tạo nhịp điệu nhẹ nhàng, dễ đọc, dễ nhớ.

Nhìn chung, bài thơ "Khói bếp chiều ba mươi" là một tác phẩm hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã khơi gợi trong lòng người đọc những cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến về quê hương, về gia đình, về những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.