08/06/2025

08/06/2025
08/06/2025
“Chúng ta là ai khi không còn ai đang nhìn ta?” – câu hỏi ngắn gọn nhưng đầy ám ảnh này đặt con người trước một nghịch lý tồn tại: liệu bản ngã của chúng ta có thật sự độc lập, hay chỉ là phản chiếu từ ánh mắt của người khác? Trong một thế giới ngày càng đậm đặc các tương tác xã hội – cả trực tiếp lẫn ảo hóa – câu hỏi ấy càng trở nên cấp thiết: liệu chúng ta có thể xác định căn tính cá nhân mà không phụ thuộc vào sự công nhận từ xã hội?
Căn tính cá nhân là cảm thức về bản thân: ta là ai, ta khác người khác như thế nào, ta tồn tại vì điều gì. Tuy nhiên, căn tính ấy không phải là một thực thể cố định bẩm sinh, mà được hình thành và biến đổi qua quá trình tương tác với thế giới bên ngoài. Ánh nhìn xã hội – tức sự đánh giá, kỳ vọng, chuẩn mực mà người khác áp đặt hoặc vô thức phản chiếu lên ta – đóng vai trò như một “chiếc gương” phản hồi, giúp ta nhận thức về vị trí và hình ảnh của mình. Trong nhiều trường hợp, ta chỉ biết mình “thông minh”, “xinh đẹp”, “đặc biệt” hay “thất bại” vì người khác nói thế, tin thế, hoặc nhìn ta như thế.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào ánh nhìn xã hội có thể khiến căn tính trở nên mong manh. Khi giá trị bản thân gắn liền với lượt thích, sự nổi tiếng, hay lời khen từ cộng đồng, con người dễ đánh mất chính mình để “diễn” theo kỳ vọng. Điều gì xảy ra khi những ánh mắt ấy quay đi, khi không còn ai quan sát, khi sân khấu khép lại? Ta có còn là “ta” – hay chỉ là một vai diễn tạm bợ? Đó là lý do tại sao nhiều người lâm vào khủng hoảng hiện sinh, cảm thấy trống rỗng, vô nghĩa giữa đám đông hoặc khi đối diện với sự im lặng. Ta từng quá bận rộn sống cho ánh nhìn của người khác mà quên mất đối thoại với chính mình.
Song, không thể phủ nhận rằng ánh nhìn xã hội vừa là thách thức, vừa là điều kiện để ta trưởng thành. Vấn đề không nằm ở việc cắt đứt hoàn toàn với xã hội – điều gần như bất khả – mà là học cách cân bằng giữa việc sống cho mình và sống cùng người khác. Một căn tính vững vàng là căn tính biết lắng nghe nhưng không lệ thuộc, biết tiếp thu mà vẫn giữ được cái riêng. Triết gia Jean-Paul Sartre từng nói: “Tha nhân là địa ngục”, nhưng chính tha nhân cũng là tấm gương cần thiết để ta thấy được ánh sáng – lẫn bóng tối – trong chính mình.
Tóm lại, câu hỏi “Chúng ta là ai khi không còn ai đang nhìn ta?” buộc mỗi người phải đối diện với nỗi cô đơn hiện sinh và nhu cầu khẳng định bản thể. Con người cần ánh nhìn xã hội để trưởng thành, nhưng chỉ khi vượt lên trên sự lệ thuộc vào nó, ta mới thật sự có thể là chính mình – một bản thể tự do, tự chủ, không biến mất dù không ai đang dõi theo.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
12 giờ trước
12 giờ trước
Top thành viên trả lời