Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông có nhiều đóng góp to lớn cho nền thi ca Việt Nam đương đại. Thơ Nguyễn Duy giàu chất triết lí, thiên về chiều sâu nội tâm với những trăn trở, day dứt, suy tư. Bài thơ "Miền Trung" được viết năm 1986, in trong tập thơ "Ánh trăng". Bài thơ là dòng hồi tưởng về những kỉ niệm tuổi thơ cùng gia đình, từ đó bộc lộ tình yêu thương và niềm trân trọng những giá trị bình dị của quê hương, đất nước. Hai khổ thơ cuối đã thể hiện rõ nét điều đó.
"Mưa dăng nẻo cũ bập bùng lá nhỏ
Bão thổi chưa ngừng gió xoay chiều"
Hai câu thơ mở đầu khổ thơ thứ ba tái hiện khung cảnh thiên nhiên khắc nghiệt nơi miền Trung. Những cơn mưa nối nhau "dăng nẻo cũ", giông bão liên miên "bão thổi chưa ngừng gió xoay chiều". Thiên nhiên dữ dội ấy đặt trong tương quan với hình ảnh "lá nhỏ" mỏng manh càng tô đậm sự tàn phá, hủy diệt. Thế nhưng, đằng sau bức tranh ấy, điều khiến độc giả xúc động hơn cả vẫn là tấm chân tình của con người miền Trung. Họ cũng giống như những chiếc lá nhỏ bé, yếu ớt nhưng luôn biết cách vươn mình đầy mạnh mẽ trước sóng gió.
"Thương lấy trùng trùng mối nhói đau
Xót xa muôn lối nước trào dâng"
Câu thơ cất lên tiếng gọi tha thiết "thương lấy...", "xót xa..." gửi gắm tấm lòng đồng cảm, sẻ chia sâu sắc. Miền Trung vốn dĩ là vùng đất nghèo khó, nay lại chịu thêm bao nhiêu mất mát do thiên tai gây ra. Những ngóc ngách, ngõ hẻm đều "trào dâng nước mắt", đớn đau khôn nguôi. Qua đó, độc giả phần nào hiểu được sự kiên cường, đoàn kết của con người nơi đây. Họ không hề đơn độc mà luôn sát cánh bên nhau, sẵn sàng giúp đỡ, hỗ trợ những người gặp nạn.
"Ôi mẹ già, sao không về thăm
Vầng trán bạc, quầng thâm mái tóc"
Khổ thơ thứ tư tiếp tục mạch cảm xúc bằng những vần thơ chan chứa ân tình. Tác giả xót xa khi nghĩ về mẹ già, về những người bà, người mẹ tần tảo sớm hôm nuôi con khôn lớn giữa cuộc sống bộn bề khó khăn. Câu thơ "ôi mẹ già, sao không về thăm" vừa là lời tự vấn, vừa là lời trách yêu nhẹ nhàng. Nhà thơ mong ngóng bóng dáng mẹ, muốn được mẹ vỗ về, an ủi.
"Con dù lớn, vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con"
(Chế Lan Viên)
Nỗi nhớ quê hương da diết càng được tô đậm qua những cái tên địa danh quen thuộc như "Huế ơi!", "Quảng Trị, Xuân Hội, Vĩnh Linh". Mỗi một địa danh gắn với một dấu ấn riêng, gợi bao niềm vui, nỗi buồn. Đặc biệt, hai câu thơ cuối cùng khép lại bài thơ bằng hình ảnh so sánh giàu sức gợi:
"Con sông xưa vẫn bên lở bên bồi
Lần lữa mãi rồi con cũng trở về"
Sông là biểu tượng cho vẻ đẹp nên thơ, trữ tình của miền Trung. Dòng sông "vẫn bên lở bên bồi" gợi sự chảy trôi của thời gian, ẩn chứa những đổi thay của cuộc đời. Bất chấp tất cả, nhân vật trữ tình vẫn "lần lữa mãi rồi con cũng trở về". Đó chính là tình yêu, là sự gắn bó thiêng liêng mà không gì có thể thay đổi.
Như vậy, hai khổ thơ cuối bài thơ "Miền Trung" đã khắc họa một cách chân thực và cảm động về miền Trung. Nơi ấy có thiên nhiên khắc nghiệt, có những con người kiên cường, bất khuất. Đồng thời, qua đó, độc giả cũng cảm nhận được tình yêu quê hương tha thiết, lòng tự hào về truyền thống lịch sử, văn hóa của nhà thơ.