Làm chi tiết giúp em

Do Duc Anh

Tháng Tư trở về, mang theo sắc đỏ rực rỡ của cờ hoa, âm vang hào hùng của những bản hùng ca năm cũ và niềm tự hào dâng trào trong trái tim người Việt. Giữa những lễ hội trang nghiêm kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam – Thống nhất đất nước, người ta không khỏi xúc động khi thấy những lớp trẻ khoác vai nhau hát Quốc ca dưới trời xanh rực nắng. Ấy vậy mà, xen giữa niềm tự hào thiêng liêng, vẫn còn đó những hình ảnh chưa đẹp – tiếng cười nói ồn ào bên tượng đài liệt sĩ, dáng ngồi vô tư trước bia tưởng niệm, mẩu rác nhỏ lặng lẽ vương lại giữa không gian thiêng liêng. Từ đó, một câu hỏi khiến ta trăn trở: văn hóa ứng xử nơi công cộng của thế hệ trẻ ngày nay đang ở đâu?

Văn hóa ứng xử nơi công cộng không chỉ là phép lịch sự thông thường, mà là thước đo phẩm giá, là tấm gương phản chiếu đạo đức và bản sắc văn minh của một con người. Ứng xử đúng mực ở nơi công cộng là khi ta biết tôn trọng không gian chung, giữ gìn trật tự, cư xử nhã nhặn, không gây ảnh hưởng tới người khác và đặc biệt là ứng xử có văn hóa trong những không gian mang tính lịch sử, tâm linh và cộng đồng. Đó là lúc người trẻ bước chân vào quá khứ với sự thành kính, vào hiện tại với trách nhiệm và vào tương lai bằng sự tử tế.

Công bằng mà nói, không ít bạn trẻ hôm nay đã và đang làm rạng danh thế hệ mình bằng những hành động đẹp. Họ biết xếp hàng ngay ngắn nơi di tích, tự nguyện nhặt rác sau mỗi buổi lễ, gửi lời cảm ơn tới người phục vụ nơi công cộng hay im lặng cúi đầu tưởng niệm những người đã ngã xuống. Những hành động ấy nhỏ bé, giản dị nhưng lại làm sáng bừng một thế hệ biết yêu – biết nhớ – biết sống đẹp.

Thế nhưng, đi bên cạnh ánh sáng, luôn có những mảng tối. Đâu đó vẫn còn cảnh chen lấn, nói cười lớn tiếng ở đền chùa, vẽ bậy lên di tích, hay thản nhiên "check-in sống ảo" trước những nơi linh thiêng. Đó không chỉ là sự vô ý thức, mà còn là dấu hiệu của sự nghèo nàn trong nhận thức, hời hợt trong tâm hồn. Nguyên nhân phần nhiều xuất phát từ sự nuông chiều, thiếu giáo dục kỹ năng sống, từ ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội và từ sự thiếu vắng gương sáng trong môi trường sống thường ngày.

Muốn thay đổi điều đó, không thể chỉ trách cứ hay phê phán. Chúng ta cần bắt đầu từ sự giáo dục bằng yêu thương và nêu gương. Gia đình là nơi gieo mầm tử tế, nhà trường là nơi vun trồng ý thức, xã hội là nơi người trẻ học cách sống trách nhiệm. Truyền thông hãy thôi ca ngợi những “hiện tượng mạng” vô nghĩa và thay vào đó, lan tỏa những hình ảnh người trẻ sống đẹp – sống thật – sống có ích.

Là một người trẻ sinh ra trong hòa bình, lớn lên giữa thành quả của máu xương cha anh, tôi hiểu rằng, văn hóa không chỉ nằm trong sách vở, mà hiện diện trong từng lời ăn tiếng nói, từng hành động ở đời thường. Ứng xử văn minh nơi công cộng không chỉ khiến cuộc sống trở nên nhẹ nhàng hơn, mà còn là cách để ta nối dài truyền thống đẹp của dân tộc, để mỗi bước chân hôm nay là một lời tri ân lặng lẽ gửi về quá khứ.