Đề luyện 5 I. ĐỌC HIẾU Đọc văn bản sau: Bây giờ con ở đây từng khóm lá xanh đang lặng lẽ nép trong vườn bàn chân con chưa để dấu muôn nơi những cánh hoa tay con chưa chạm tới trong mắt con trời xanh yê...

i:
câu 1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là "bố". Chủ thể trữ tình được thể hiện qua ngôi thứ nhất, xưng "bố" và trực tiếp bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của mình. Thể thơ tự do, không tuân thủ quy tắc cố định về số lượng câu, số chữ trong mỗi câu hay cách gieo vần. Phương thức biểu đạt chính là biểu cảm, thể hiện qua việc bày tỏ tình cảm, suy nghĩ của người cha đối với đứa con. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật, sử dụng hình ảnh ẩn dụ, so sánh, tạo nên sự sinh động và giàu tính biểu cảm cho bài thơ.

câu 2. <>
Những hình ảnh trong bài thơ cho thấy thiên nhiên đang bị hủy diệt là:

* Cánh rừng Gia Châu Phi bốc cháy: Hình ảnh này thể hiện sự tàn phá nghiêm trọng đối với môi trường tự nhiên do nạn cháy rừng gây ra. Việc mất mát cây cối, động vật hoang dã và đất đai làm suy giảm đa dạng sinh học và góp phần vào biến đổi khí hậu toàn cầu.
* Hàng triệu con chim rời xứ lạnh bay về xứ nóng: Đây là biểu hiện rõ ràng của hiện tượng di cư của các loài chim do biến đổi khí hậu. Sự thay đổi môi trường sống khiến chúng phải tìm kiếm nơi trú ẩn mới, tạo nên cảnh quan hỗn loạn và đe dọa đến sự tồn tại của nhiều loài chim.
* Ông hàng xóm chống gậy ra vườn lê từng bước nặng nề: Hình ảnh này phản ánh tình trạng già hóa dân số và sự suy thoái môi trường. Khi dân số tăng lên, nhu cầu sử dụng tài nguyên thiên nhiên cũng tăng theo, dẫn đến việc khai thác quá mức và ô nhiễm môi trường. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của cộng đồng.
* Bà hàng xóm thều thào với chồng về một miền quê thời tuổi trẻ: Hình ảnh này gợi nhắc về sự tiếc nuối và nỗi đau khi chứng kiến sự thay đổi của môi trường. Những kỷ niệm đẹp đẽ về vùng quê xưa kia đã dần phai nhạt, nhường chỗ cho sự phát triển công nghiệp và đô thị hóa.

Phản ánh:

Bài tập này giúp học sinh nhận thức được vấn đề cấp bách về bảo vệ môi trường và tầm quan trọng của việc giữ gìn hệ sinh thái. Thông qua việc phân tích các hình ảnh cụ thể, học sinh hiểu rõ hơn về những tác động tiêu cực mà con người đang gây ra cho thiên nhiên. Đồng thời, bài tập khuyến khích học sinh suy ngẫm về trách nhiệm cá nhân trong việc bảo vệ môi trường và hướng đến một tương lai bền vững.

câu 3. Trong đoạn thơ "Mai ngày con lớn lên", tác giả Trương Đăng Dung sử dụng biện pháp lặp cấu trúc nhằm tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt. Cấu trúc được lặp lại là "bố không biết" kết hợp với danh từ chỉ sự vật, hiện tượng cụ thể ("những điều con sẽ nghĩ", "những con voi còn chết cóng phía trời xa", "những đàn chim còn bay về xứ nóng"). Việc lặp lại cấu trúc này mang đến nhiều ý nghĩa sâu sắc:

* Nhấn mạnh sự bất lực: Cấu trúc "bố không biết" được lặp lại ba lần, mỗi lần gắn liền với một hình ảnh khác nhau, nhấn mạnh sự bất lực của người cha trong việc dự đoán tương lai của con. Bố không thể biết con sẽ nghĩ gì, cũng không thể biết liệu con có gặp phải những biến cố nào hay không. Điều này gợi lên cảm giác lo lắng, bất an của người cha dành cho con mình.
* Tạo nhịp điệu chậm rãi, suy tư: Cách lặp cấu trúc "bố không biết" tạo nên nhịp điệu chậm rãi, đều đặn, khiến người đọc cảm nhận được sự suy tư, trăn trở của người cha. Nhịp điệu này phù hợp với nội dung bài thơ, thể hiện tâm trạng lo lắng, băn khoăn của người cha trước tương lai của con.
* Thể hiện tình yêu thương vô bờ bến: Mặc dù không thể biết rõ tương lai của con, nhưng người cha vẫn luôn mong muốn con sống tốt đẹp, không bị lạc lõng trước những vui buồn, bất hạnh của cuộc đời. Tình yêu thương ấy được thể hiện qua câu thơ cuối cùng: "Bố chỉ mong trái tim con đừng bao giờ lạc lõng trước mọi vui buồn bất hạnh của thời con".

Việc sử dụng biện pháp lặp cấu trúc đã góp phần làm tăng tính biểu cảm cho đoạn thơ, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được nỗi lòng của người cha dành cho con. Đồng thời, nó cũng khẳng định vai trò quan trọng của tình yêu thương trong cuộc sống, nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng những giá trị tinh thần thiêng liêng ấy.

câu 4. Bài thơ "Bây Giờ Con Ở Đây" của Trương Đăng Dung sử dụng hình thức lời tâm sự trực tiếp từ người cha đến đứa con, tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt. Cách diễn đạt này giúp truyền tải tình cảm chân thành, gần gũi và dễ hiểu đối với độc giả. Bằng cách chia sẻ suy tư, lo lắng và hy vọng của mình, người cha đã tạo ra một kết nối mạnh mẽ với đứa con, đồng thời khơi gợi sự đồng cảm và suy ngẫm từ người đọc.

Lời tâm sự của người cha thể hiện rõ ràng nỗi lo lắng về tương lai của con cái. Ông đặt ra nhiều câu hỏi về thế giới xung quanh, về những thử thách mà con sẽ gặp phải. Điều này phản ánh sự quan tâm sâu sắc và lòng yêu thương vô bờ bến của người cha dành cho con. Qua đó, ta thấy được tầm quan trọng của việc chuẩn bị hành trang cho con cái, để chúng có thể vững vàng bước vào cuộc sống đầy biến động.

Hơn nữa, lời tâm sự cũng bộc lộ niềm tin mãnh liệt của người cha vào khả năng vượt qua khó khăn của con. Ông khẳng định rằng dù cuộc đời có thay đổi, nhưng trái tim con vẫn luôn hướng về những giá trị tốt đẹp, không bao giờ lạc lối. Điều này mang ý nghĩa khích lệ tinh thần, giúp con tự tin hơn trên con đường trưởng thành.

Ngoài ra, lời tâm sự còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về cuộc sống. Người cha nhắc nhở con về sự cần thiết của việc trân trọng những gì mình đang có, về việc giữ gìn những giá trị cốt lõi trong tâm hồn. Những lời khuyên này không chỉ dành riêng cho con mà còn gửi gắm thông điệp đến tất cả mọi người, khuyến khích họ sống một cuộc đời ý nghĩa và trọn vẹn.

Tóm lại, việc sử dụng hình thức lời tâm sự trong bài thơ "Bây Giờ Con Ở Đây" đã góp phần làm tăng tính chân thực, cảm xúc và ý nghĩa của tác phẩm. Nó tạo nên một sợi dây liên kết chặt chẽ giữa người cha, đứa con và người đọc, khiến cho thông điệp của bài thơ trở nên thấm thía và lay động lòng người.

câu 5. Trong bài thơ "Viết Cho Con" của Trương Đăng Dung, thông điệp chính được truyền tải qua hai câu thơ: "Bố chỉ mong trái tim con đừng bao giờ lạc lõng - Trước mọi vui buồn bất hạnh của thời con". Tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ vững tinh thần, lòng kiên định và sự đồng cảm đối với thế giới xung quanh. Trái tim con cần phải luôn tỉnh táo, nhạy bén và sẵn sàng đón nhận cả niềm vui lẫn nỗi buồn, nhưng cũng phải đủ mạnh mẽ để vượt qua mọi thử thách và khó khăn.

Lẽ sống cá nhân nên dựa trên nguyên tắc tôn trọng giá trị đạo đức và trách nhiệm xã hội. Chúng ta cần hiểu rằng cuộc sống không chỉ đơn thuần là tồn tại, mà còn là hành trình xây dựng ý nghĩa và mục tiêu. Bằng cách đặt tâm huyết vào công việc, đóng góp tích cực cho cộng đồng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với người khác, chúng ta tạo nên một cuộc sống đáng sống và đầy ý nghĩa.

Tuy nhiên, đôi khi cuộc sống đưa ra những tình huống khó khăn và đau đớn. Trong những khoảnh khắc đó, chúng ta cần nhớ rằng mình không cô độc và luôn có sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng. Việc chia sẻ cảm xúc, tìm kiếm sự giúp đỡ và xây dựng mạng lưới hỗ trợ sẽ giúp chúng ta vượt qua những thử thách và tiếp tục tiến về phía trước.

Cuối cùng, lẽ sống cá nhân đòi hỏi sự tự tin và khả năng thích ứng với thay đổi. Cuộc sống luôn biến chuyển, vì vậy chúng ta cần linh hoạt và sáng tạo trong cách tiếp cận vấn đề. Thay vì sợ hãi hoặc trốn tránh, hãy chấp nhận sự thay đổi và khám phá cơ hội mới. Điều này giúp chúng ta phát triển bản thân, mở rộng kiến thức và kỹ năng, và đạt được thành tựu đáng kể trong cuộc sống.

Tóm lại, lẽ sống cá nhân nên tập trung vào việc xây dựng giá trị đạo đức, đóng góp tích cực cho xã hội, duy trì mối quan hệ tốt đẹp với người khác, sẵn sàng đối mặt với thử thách và thay đổi, và luôn giữ vững tinh thần lạc quan và kiên định.