Trợ lý học tập AI - Câu trả lời này chỉ mang tính tham khảo
Ta có lục giác đều ABCDEF cạnh a, đặt các điện tích điểm tại các đỉnh lần lượt là:
- A: q
- B: 2q
- C: 3q
- D: 4q
- E: 5q
- F: 6q
Mục tiêu: Tìm độ lớn và hướng của vectơ cường độ điện trường tại tâm lục giác.
---
**Bước 1: Xác định vị trí và vectơ cường độ điện trường do mỗi điện tích gây ra tại tâm O**
- Tâm O của lục giác đều cách đều các đỉnh, khoảng cách OA = OB = ... = a0 (bán kính đường tròn ngoại tiếp lục giác).
- Vì lục giác đều cạnh a, bán kính đường tròn ngoại tiếp là:
\[
R = \frac{a}{2 \sin(180^\circ/6)} = \frac{a}{2 \sin 30^\circ} = \frac{a}{2 \times \frac{1}{2}} = a
\]
Vậy khoảng cách từ tâm đến mỗi đỉnh là R = a.
- Cường độ điện trường do một điện tích điểm q tại khoảng cách r là:
\[
E = k \frac{q}{r^2} = k \frac{q}{a^2}
\]
- Hướng của cường độ điện trường tại tâm do điện tích dương là hướng từ điện tích tới tâm (từ điện tích ra ngoài), nên điện trường do điện tích q đặt tại đỉnh sẽ có hướng từ đỉnh đó vào tâm O.
- Vì các điện tích đều dương, vectơ cường độ điện trường tại tâm do điện tích q đặt ở đỉnh sẽ có chiều **từ đỉnh tới tâm** O (hướng vào tâm).
---
**Bước 2: Xác định góc tọa độ các đỉnh so với tâm**
Lục giác đều chia tròn 360° thành 6 phần, mỗi phần 60°, ta đặt góc 0° tại đỉnh A.
Góc vị trí của các đỉnh so với tâm O:
- A: 0°
- B: 60°
- C: 120°
- D: 180°
- E: 240°
- F: 300°
Vectơ điện trường do điện tích tại đỉnh có độ lớn \( E_i = k \frac{q_i}{a^2} \), hướng từ đỉnh vào tâm (ngược hướng với vectơ bán kính OA, OB,...).
---
**Bước 3: Tính tổng vectơ cường độ điện trường tại tâm**
Cường độ điện trường tại tâm là tổng các vectơ:
\[
\vec{E} = \sum_{i} \vec{E_i} = \sum_{i} k \frac{q_i}{a^2} \hat{u}_i
\]
với \(\hat{u}_i\) là vectơ đơn vị hướng từ đỉnh i tới tâm O.
Lưu ý: vectơ bán kính từ O tới đỉnh i có hướng góc \(\theta_i\), thì vectơ từ đỉnh i tới tâm O có hướng ngược lại, góc \(\theta_i + 180^\circ\).
---
**Bước 4: Tính các thành phần x và y của các vectơ E_i**
Điện tích và góc (deg) | q_i | Góc \(\theta_i\) (bán kính từ O tới đỉnh) | Hướng điện trường (ngược chiều) | \(E_i = k \frac{q_i}{a^2}\)
---|---|---|---|---
A | q | 0° | 180° | \(k \frac{q}{a^2}\)
B | 2q | 60° | 240° | \(2k \frac{q}{a^2}\)
C | 3q | 120° | 300° | \(3k \frac{q}{a^2}\)
D | 4q | 180° | 0° | \(4k \frac{q}{a^2}\)
E | 5q | 240° | 60° | \(5k \frac{q}{a^2}\)
F | 6q | 300° | 120° | \(6k \frac{q}{a^2}\)
Ta viết dưới dạng vectơ theo trục x và y:
\[
E_{ix} = E_i \cos \phi_i, \quad E_{iy} = E_i \sin \phi_i
\]
với \(\phi_i = \theta_i + 180^\circ\) modulo 360°.
Tính từng thành phần:
- A:
\[
E_A = k \frac{q}{a^2}, \quad \phi_A = 180^\circ
\]
\[
E_{Ax} = k \frac{q}{a^2} \cos 180^\circ = -k \frac{q}{a^2}
\]
\[
E_{Ay} = k \frac{q}{a^2} \sin 180^\circ = 0
\]
- B:
\[
E_B = 2k \frac{q}{a^2}, \quad \phi_B = 240^\circ
\]
\[
E_{Bx} = 2k \frac{q}{a^2} \cos 240^\circ = 2k \frac{q}{a^2} \times (-\frac{1}{2}) = -k \frac{q}{a^2}
\]
\[
E_{By} = 2k \frac{q}{a^2} \sin 240^\circ = 2k \frac{q}{a^2} \times \left(-\frac{\sqrt{3}}{2}\right) = -\sqrt{3} k \frac{q}{a^2}
\]
- C:
\[
E_C = 3k \frac{q}{a^2}, \quad \phi_C = 300^\circ
\]
\[
E_{Cx} = 3k \frac{q}{a^2} \cos 300^\circ = 3k \frac{q}{a^2} \times \frac{1}{2} = \frac{3}{2} k \frac{q}{a^2}
\]
\[
E_{Cy} = 3k \frac{q}{a^2} \sin 300^\circ = 3k \frac{q}{a^2} \times \left(-\frac{\sqrt{3}}{2}\right) = -\frac{3 \sqrt{3}}{2} k \frac{q}{a^2}
\]
- D:
\[
E_D = 4k \frac{q}{a^2}, \quad \phi_D = 0^\circ
\]
\[
E_{Dx} = 4k \frac{q}{a^2} \cos 0^\circ = 4k \frac{q}{a^2}
\]
\[
E_{Dy} = 0
\]
- E:
\[
E_E = 5k \frac{q}{a^2}, \quad \phi_E = 60^\circ
\]
\[
E_{Ex} = 5k \frac{q}{a^2} \cos 60^\circ = 5k \frac{q}{a^2} \times \frac{1}{2} = \frac{5}{2} k \frac{q}{a^2}
\]
\[
E_{Ey} = 5k \frac{q}{a^2} \sin 60^\circ = 5k \frac{q}{a^2} \times \frac{\sqrt{3}}{2} = \frac{5 \sqrt{3}}{2} k \frac{q}{a^2}
\]
- F:
\[
E_F = 6k \frac{q}{a^2}, \quad \phi_F = 120^\circ
\]
\[
E_{Fx} = 6k \frac{q}{a^2} \cos 120^\circ = 6k \frac{q}{a^2} \times \left(-\frac{1}{2}\right) = -3k \frac{q}{a^2}
\]
\[
E_{Fy} = 6k \frac{q}{a^2} \sin 120^\circ = 6k \frac{q}{a^2} \times \frac{\sqrt{3}}{2} = 3 \sqrt{3} k \frac{q}{a^2}
\]
---
**Bước 5: Tính tổng thành phần x và y**
\[
E_x = E_{Ax} + E_{Bx} + E_{Cx} + E_{Dx} + E_{Ex} + E_{Fx}
\]
\[
= \left(-1 -1 + \frac{3}{2} + 4 + \frac{5}{2} - 3\right) k \frac{q}{a^2}
\]
Tính trong ngoặc:
\[
-1 -1 = -2
\]
\[
-2 + \frac{3}{2} = -2 + 1.5 = -0.5
\]
\[
-0.5 + 4 = 3.5
\]
\[
3.5 + \frac{5}{2} = 3.5 + 2.5 = 6
\]
\[
6 - 3 = 3
\]
Vậy:
\[
E_x = 3 k \frac{q}{a^2}
\]
Tương tự với thành phần y:
\[
E_y = E_{Ay} + E_{By} + E_{Cy} + E_{Dy} + E_{Ey} + E_{Fy}
\]
\[
= 0 - \sqrt{3} k \frac{q}{a^2} - \frac{3 \sqrt{3}}{2} k \frac{q}{a^2} + 0 + \frac{5 \sqrt{3}}{2} k \frac{q}{a^2} + 3 \sqrt{3} k \frac{q}{a^2}
\]
Cộng các hệ số của \(\sqrt{3} k \frac{q}{a^2}\):
\[
-\sqrt{3} - \frac{3 \sqrt{3}}{2} + \frac{5 \sqrt{3}}{2} + 3 \sqrt{3} = \sqrt{3} \times (-1 - 1.5 + 2.5 + 3)
\]
Tính trong ngoặc:
\[
-1 - 1.5 = -2.5
\]
\[
-2.5 + 2.5 = 0
\]
\[
0 + 3 = 3
\]
Vậy:
\[
E_y = 3 \sqrt{3} k \frac{q}{a^2}
\]
---
**Bước 6: Kết luận**
Vector cường độ điện trường tổng tại tâm:
\[
\vec{E} = \left(3 k \frac{q}{a^2}, \, 3 \sqrt{3} k \frac{q}{a^2} \right)
\]
Độ lớn:
\[
E = \sqrt{E_x^2 + E_y^2} = 3 k \frac{q}{a^2} \sqrt{1 + 3} = 3 k \frac{q}{a^2} \times 2 = 6 k \frac{q}{a^2}
\]
Hướng (góc so với trục x):
\[
\tan \alpha = \frac{E_y}{E_x} = \frac{3 \sqrt{3} k \frac{q}{a^2}}{3 k \frac{q}{a^2}} = \sqrt{3}
\]
\[
\Rightarrow \alpha = 60^\circ
\]
Như đã xác định, trục x là hướng từ tâm tới đỉnh A (góc 0°), thì góc 60° là hướng từ tâm tới đỉnh B.
Tuy nhiên, vectơ điện trường do các điện tích là hướng từ đỉnh vào tâm, vậy tổng điện trường hướng từ tâm về phía B (hướng tới B).
---
**Đáp án đúng là:**
\[
\boxed{
\text{Độ lớn} = 6 k \frac{q}{a^2}, \quad \text{hướng tới đỉnh B}
}
\]
Tương ứng với đáp án **B**.
Hãy giúp mọi người biết câu trả lời này thế nào?
0/5(0 đánh giá)
0
0 bình luận
Bình luận
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
FQA.vn Nền tảng kết nối cộng đồng hỗ trợ giải bài tập học sinh trong khối K12. Sản phẩm được phát triển bởi CÔNG TY TNHH CÔNG NGHỆ GIA ĐÌNH (FTECH CO., LTD)
Điện thoại: 1900636019
Email: info@fqa.vn
Địa chỉ: Số 21 Ngõ Giếng, Phố Đông Các, Phường Đống Đa, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.