So sánh bộ máy nhà nước thời Lý – Trần – Lê sơ về tổ chức và vai trò của vua.

Bộ máy nhà nước thời Lý, Trần và Lê Sơ đều có những điểm tương đồng và khác biệt về tổ chức và vai trò của vua. Dưới đây là sự so sánh chi tiết:

### 1. Tổ chức bộ máy nhà nước:

Thời Lý:
- Vua là người đứng đầu, nắm giữ mọi quyền hành.
- Tổ chức nhà nước theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền, với sự giúp việc của các quan văn, quan võ.
- Đất nước được chia thành 24 lộ, dưới là phủ, châu, huyện, hương xã.
- Bộ máy chính quyền trung ương chưa hoàn thiện hoàn toàn, nhưng đã có sự kiện toàn đáng kể với các cơ quan như Sảnh, Hàn lâm viện.

Thời Trần:
- Vua vẫn là người đứng đầu, nhưng có thêm chế độ Thái thượng hoàng, cho phép cha và con cùng cai trị.
- Đất nước được thu hẹp thành 12 lộ để dễ quản lý hơn.
- Bộ máy nhà nước có sự hoàn thiện hơn so với thời Lý, với các cơ quan đầu não tại triều đình và các bộ phận chuyên môn được phát triển.

Thời Lê Sơ:
- Vua tiếp tục giữ vai trò tối cao, nhưng có sự phân chia quyền lực rõ ràng hơn giữa các cơ quan.
- Tổ chức bộ máy nhà nước đã được hoàn thiện với sự xuất hiện của nhiều bộ và cơ quan chuyên môn, như Quốc tử giám, Quốc sử viện.
- Quyền lực của vua vẫn lớn, nhưng có sự tham gia của các quan lại trong việc điều hành chính quyền.

### 2. Vai trò của vua:

Thời Lý:
- Vua có quyền lực lớn, là trung tâm của mọi quyết định chính trị và quân sự.
- Vua có quyền bổ nhiệm và điều hành các quan lại, thể hiện quyền lực tập trung.

Thời Trần:
- Vua vẫn giữ vai trò tối cao, nhưng chế độ Thái thượng hoàng cho phép sự chia sẻ quyền lực giữa cha và con, làm giảm bớt tính tập trung.
- Vua có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đất nước trước các cuộc xâm lược, đặc biệt là trong các cuộc kháng chiến chống Nguyên-Mông.

Thời Lê Sơ:
- Vua có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và củng cố nhà nước, nhưng cũng phải đối mặt với các thách thức từ các quan lại và các thế lực khác.
- Vua không chỉ là người lãnh đạo mà còn là biểu tượng của sự thống nhất và quyền lực của quốc gia.

### Kết luận:
Bộ máy nhà nước thời Lý, Trần và Lê Sơ đều có sự phát triển và hoàn thiện qua từng thời kỳ. Vai trò của vua trong mỗi thời kỳ tuy vẫn giữ vị trí tối cao nhưng cũng có sự thay đổi về cách thức quản lý và chia sẻ quyền lực. Thời Lý tập trung vào việc xây dựng nền tảng, thời Trần chú trọng vào kháng chiến và bảo vệ đất nước, còn thời Lê Sơ là giai đoạn củng cố và phát triển nhà nước.