Phân tích hai khổ thơ cuối bài “Bếp lửa” (Bằng Việt) để làm nổi bật hình ảnh người bà và tình cảm thiêng liêng của cháu dành cho bà.

Bằng Việt là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Thơ Bằng Việt luôn có những cảm xúc mới mẻ, chân thành và rất đỗi thiết tha nhờ vào những trải nghiệm của ông. Tiêu biểu nhất cho phong cách sáng tác đó phải kể đến bài thơ “Bếp lửa”. Tác phẩm được sáng tác năm 1963 lúc ông đang là sinh viên du học tại Liên Xô. Qua hình ảnh bếp lửa quen thuộc, nỗi nhớ bà và tình cảm kính yêu, trân trọng người bà của đứa cháu xa quê được thể hiện thật sâu sắc, cảm động. Điều này được bộc lộ rõ nét hơn cả trong hai khổ thơ cuối của bài thơ.
“Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
…
Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!”
Sau những hồi tưởng về tuổi thơ gian khó bên cạnh bà, người cháu tiếp tục suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc đời của bà qua hình ảnh bếp lửa:
“Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…”
Hình ảnh bếp lửa được lặp lại giống như ở khổ đầu, nhưng người cháu đã nhìn nó ở ba góc độ: sớm, chiều và xuyên suốt thời gian là “lâu nay”. Dù ở góc độ nào thì bếp lửa vẫn gắn liền với bà, sớm bà nhóm bếp, chiều bà nhóm bếp và suốt bao năm tháng tám nảy đều như vậy. Từ việc tái hiện những kỉ niệm ấu thơ sống bên bà, người cháu đã có bước nhảy cóc về thời gian, nhắc đến hiện tại với mong muốn được nói thật nhiều về bà, bày tỏ hết lòng mình với bà. Cháu khôn lớn, trưởng thành nhờ có bà, bà đã đem đến nguồn sống, vầng hào quang ánh sáng cách mạng cho cháu. Bà không chỉ là người nhóm lửa mà còn là người truyền lửa - ngọn lửa của sự sống, niềm tin cho các thế hệ sau.
Từ suy ngẫm về vai trò của người bà trong gia đình, người cháu tiếp tục bộc lộ tình cảm của mình:
“Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ…
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!”
Cụm từ “một ngọn lửa” được nhắc lại hai lần trong hai câu thơ liên tiếp càng khẳng định rằng bà chính là người nhóm lửa, giữ lửa và truyền lửa cho thế hệ tiếp nối. Ngọn lửa ấy có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với mỗi con người, nó đại diện cho tình yêu thương, niềm tin bất diệt mà bà dành cho cháu. Từ suy nghĩ về bà, người cháu lại quay về nhớ về bếp lửa. Bếp lửa xuất hiện lần đầu tiên trong bài thơ với hình ảnh “chờn vờn sương sớm”, “ấp iu nồng đượm” và giờ đây khi kết thúc dòng hồi tưởng nó lại xuất hiện với hình ảnh “lòng bà luôn ủ sẵn”. Bếp lửa ấy gắn với những kỉ niệm của hai bà cháu, gắn với những gian khổ, khó khăn của cuộc sống thiếu thốn, nhọc nhằn trong thời kỳ kháng chiến. Bếp lửa ấy còn gắn với tình làng nghĩa xóm tốt đẹp, sự đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của dân tộc ta. Và hơn hết, bếp lửa ấy đã thắp lên trong cháu tình yêu thương, niềm tin và khát vọng. Chính vì thế, dù xa quê hương, xứ sở nhưng cháu vẫn luôn khắc khoải nhớ về bà và bếp lửa bằng tất cả tấm lòng mình. Nỗi nhớ ấy được thể hiện qua câu thơ cảm thán: “Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa!”. Từ “ôi” được đặt ngay đầu câu thơ càng nhấn mạnh thêm nỗi nhớ da diết, khắc khoải trong lòng cháu.
Hai khổ thơ cuối khép lại bài thơ nhưng mở ra trong lòng độc giả những suy ngẫm, rung cảm về hình ảnh người bà tần tảo, giàu đức hi sinh. Qua đó, người đọc cũng thấm thía hơn tình cảm cao đẹp, đáng trân quý của tác giả đối với người bà “của ngày thơ ấu”, đối với quê hương đất nước. Đó là những tình cảm thiêng liêng, đáng trân trọng giúp nuôi dưỡng tâm hồn và vun đắp cho ước mơ của trẻ thơ. Có thể nói, hai khổ thơ cuối cùng đã khắc họa thành công hình ảnh người bà tần tảo, giàu đức hi sinh và tình yêu thương vô bờ bến của cháu dành cho bà. Với những giá trị đó, “Bếp lửa” sẽ mãi in sâu trong trái tim độc giả và đọng lại trong chiếc lá sế sách một màu xanh tươi mới.