ĐỀ SỐ 3 Phần I. Đọc hiểu (4.0 điểm) Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở bên dưới : BÍ ẨN CỦA LÀN NƯỚC (Bảo Ninh) Các dòng sông trôi đi như thời gian, và cũng như thời gian, trên mặt nước...

i:
câu 1: Đoạn trích được kể theo ngôi thứ nhất, nhân vật xưng "tôi". Điều này tạo cảm giác chân thực và gần gũi, khiến độc giả dễ dàng đồng cảm với tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính. Ngôi kể này mang tính cá nhân hóa cao, giúp bộc lộ rõ ràng những cảm xúc phức tạp của nhân vật, đặc biệt là nỗi đau mất mát và sự ám ảnh kéo dài sau biến cố. Việc lựa chọn ngôi kể này cũng phản ánh chủ đề chính của tác phẩm: sự khắc khoải, day dứt và khó khăn trong việc vượt qua quá khứ đau thương.

câu 2: Lí do nào đã đẩy gia đình nhân vật tôi vào thảm cảnh đau lòng?

Phân tích:

Trong đoạn trích, gia đình nhân vật tôi rơi vào thảm cảnh đau lòng do sự kết hợp của nhiều nguyên nhân:

* Sự kiện lịch sử: Cuộc kháng chiến chống Mỹ kéo dài, gây ra nhiều mất mát, đau thương cho người dân Việt Nam. Làng của nhân vật tôi nằm ven sông, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, đặc biệt là lũ lụt.
* Thiên nhiên khắc nghiệt: Mùa lũ năm ấy, nước sông dâng cao đột ngột, vỡ đê, nhấn chìm ngôi làng. Sự tàn phá của thiên nhiên khiến gia đình nhân vật tôi rơi vào tình trạng nguy hiểm, mất mát người thân.
* Hậu quả của chiến tranh: Chiến tranh đã để lại những vết thương tinh thần sâu sắc cho người dân. Vợ của nhân vật tôi mang thai, nhưng do hoàn cảnh chiến tranh, họ phải xa cách nhau, dẫn đến việc vợ anh sinh non trong hoàn cảnh nguy hiểm.
* Tình huống bất ngờ: Khi đê vỡ, nhân vật tôi phải chạy đua với thời gian để cứu vợ và con trai. Tuy nhiên, do sức khỏe yếu, anh không thể cứu được cả hai người. Điều này tạo nên nỗi đau đớn, day dứt cho nhân vật.

Kết luận: Thảm cảnh của gia đình nhân vật tôi là kết quả của sự kết hợp giữa các yếu tố lịch sử, thiên nhiên khắc nghiệt, hậu quả của chiến tranh và tình huống bất ngờ. Nỗi đau của họ là minh chứng cho những mất mát to lớn mà con người phải gánh chịu trong quá khứ.

câu 3: Theo lời kể của nhân vật tôi, điều bí mật mà chỉ dòng sông biết là sự mất mát của gia đình và nỗi đau không thể nói nên lời của nhân vật. Nhân vật tôi luôn mang trong lòng nỗi buồn và tiếc nuối về việc mất đi người vợ và đứa con trai đầu lòng trong cơn lũ. Dù thời gian đã trôi qua, dù mọi thứ đã thay đổi, nhưng nỗi đau đó vẫn không thể phai nhạt trong tâm hồn nhân vật. Điều bí mật đó chỉ có dòng sông biết, chứng kiến và lưu giữ mãi mãi.

câu 4: Đoạn trích "Bí ẩn của làn nước" của Bảo Ninh sử dụng điểm nhìn nhân vật tôi để kể chuyện, tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt. Điểm nhìn này mang đến cái nhìn chủ quan, cảm xúc và suy nghĩ riêng của nhân vật chính, giúp độc giả dễ dàng đồng cảm và thấu hiểu tâm trạng của nhân vật.

Phân tích:

* Tạo sự gần gũi: Việc sử dụng điểm nhìn nhân vật tôi khiến câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực hơn. Độc giả cảm nhận được nỗi đau, sự mất mát và tình yêu thương của nhân vật chính đối với gia đình, quê hương.
* Thể hiện tính cách nhân vật: Qua góc nhìn của nhân vật tôi, ta thấy rõ sự dũng cảm, kiên cường, lòng yêu thương và trách nhiệm của nhân vật chính. Anh ta sẵn sàng hy sinh bản thân để cứu vợ con, dù biết rằng nguy hiểm luôn rình rập.
* Khắc họa bối cảnh: Điểm nhìn nhân vật tôi giúp khắc họa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội của dòng sông quê hương, đồng thời phản ánh sự tàn khốc của chiến tranh và những hậu quả nặng nề mà nó gây ra.
* Gợi mở suy ngẫm: Câu chuyện kết thúc với hình ảnh dòng sông và những bí ẩn chưa được giải đáp, gợi mở cho người đọc suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống, về sự tồn tại của những điều bí ẩn và những giá trị tinh thần không thể đo lường.

Việc sử dụng điểm nhìn nhân vật tôi trong đoạn trích "Bí ẩn của làn nước" đã tạo nên một câu chuyện đầy cảm xúc, sâu sắc và giàu ý nghĩa, khơi gợi sự suy tư và đồng cảm của người đọc.

câu 5: : Phương thức biểu đạt chính của văn bản là tự sự.

: Bí ẩn của làn nước xoay quanh câu chuyện về một gia đình sống ven bờ sông. Trong mùa lũ, ngôi làng bị nước lũ tấn công, người vợ và đứa con trai sơ sinh của họ bị cuốn trôi. Người chồng, dù cố gắng hết sức, vẫn không thể cứu được vợ và con trai. Anh ta rơi vào trạng thái tuyệt vọng và đau đớn tột cùng. Câu chuyện phản ánh nỗi đau mất mát và sự bất lực của con người trước thiên nhiên.

: Nhân vật "tôi" trong đoạn trích là một người đàn ông sống ven bờ sông. Anh ta chứng kiến cảnh tượng bi thảm khi vợ và con trai bị nước lũ cuốn trôi. Nỗi đau mất mát khiến anh ta rơi vào trạng thái tuyệt vọng và ám ảnh.

: Chi tiết miêu tả ngoại hình của nhân vật "tôi": "Người chồng, dù cố gắng hết sức, vẫn không thể cứu được vợ và con trai." Đây là chi tiết miêu tả ngoại hình gián tiếp, thể hiện tâm trạng và hành động của nhân vật. Hình ảnh người chồng cố gắng cứu vợ và con trai cho thấy tình yêu thương và sự hy sinh của anh ta. Tuy nhiên, kết quả lại là sự thất bại và nỗi đau mất mát.

: Tác dụng của việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất trong đoạn trích: Ngôi kể thứ nhất giúp người đọc dễ dàng tiếp cận với suy nghĩ, cảm xúc và tâm trạng của nhân vật "tôi". Qua đó, người đọc có thể cảm nhận được nỗi đau và sự ám ảnh của nhân vật sau sự kiện bi thảm. Đồng thời, ngôi kể thứ nhất tạo nên tính chân thực và gần gũi cho câu chuyện, khiến người đọc cảm thấy như đang trực tiếp chứng kiến những gì xảy ra.

: Biện pháp tu từ liệt kê được sử dụng trong câu văn: "Tôi nhìn, chết lặng. Con tôi… - tôi òa khóc, đỡ lấy bọc chăn." Liệt kê hàng loạt những hành động của nhân vật "tôi" sau khi chứng kiến sự việc bi thảm: nhìn, òa khóc, đỡ lấy bọc chăn. Việc liệt kê những hành động này nhấn mạnh sự bàng hoàng, đau đớn và tuyệt vọng của nhân vật "tôi" sau khi mất đi người thân yêu.

: Ý nghĩa của nhan đề "Bí ẩn của làn nước": Nhan đề "Bí ẩn của làn nước" gợi mở về một bí mật ẩn chứa trong dòng nước. Đó có thể là bí mật về cái chết của vợ và con trai nhân vật "tôi", hoặc là bí mật về sức mạnh siêu nhiên của dòng nước. Nhan đề tạo nên sự tò mò và hấp dẫn cho người đọc, khơi gợi mong muốn khám phá nội dung câu chuyện.

: Theo tôi, điều khiến nhân vật "tôi" mang một niềm đau không nói nên lời là do anh ta không thể chấp nhận sự thật rằng vợ và con trai đã ra đi mãi mãi. Niềm đau ấy quá lớn, vượt quá khả năng chịu đựng của con người, khiến anh ta không thể thốt nên lời. Thay vào đó, anh ta giữ kín nỗi đau trong lòng, âm thầm chịu đựng và nhớ nhung người thân yêu.

: Sự khác biệt giữa hai lối sống được thể hiện qua hai câu thơ: Lối sống khép kín, giấu kín nỗi đau và nỗi buồn riêng tư; lối sống cởi mở, chia sẻ và đồng cảm với người khác. Hai lối sống này phản ánh hai cách ứng xử khác nhau trước khó khăn và thử thách trong cuộc sống. Lối sống khép kín thường dẫn đến sự cô đơn và bất hạnh, trong khi lối sống cởi mở giúp con người tìm thấy sự đồng cảm và hỗ trợ từ cộng đồng.


ii:
Trong tác phẩm "Chiếc lá cuối cùng", nhà văn O. Henry đã gửi gắm một thông điệp sâu sắc về tình yêu thương, sự hy sinh và lòng nhân ái. Qua câu chuyện về những con người nghèo khổ, bất hạnh, tác giả đã khẳng định rằng tình yêu thương, sự hy sinh và lòng nhân ái có thể mang lại niềm tin, hi vọng và cứu rỗi con người khỏi tuyệt vọng.

Tình yêu thương là một cảm xúc thiêng liêng giữa con người với nhau. Nó được thể hiện qua sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau. Sự hy sinh là hành động cao cả, sẵn sàng đánh đổi lợi ích cá nhân vì mục đích chung. Còn lòng nhân ái là tấm lòng lương thiện, biết đồng cảm, thấu hiểu và sẻ chia với những người gặp khó khăn. Tất cả những giá trị ấy đều tồn tại và hiển hiện trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

Trong truyện ngắn "Chiếc lá cuối cùng", tình yêu thương được thể hiện qua mối quan hệ giữa các nhân vật: Giôn xi, Xiu và Bơ men. Giôn xi là một cô gái trẻ mắc bệnh viêm phổi nặng, luôn sống trong nỗi sợ hãi và tuyệt vọng. Cô thường nhìn ra cửa sổ và đếm từng chiếc lá trên cây thường xuân, chờ đợi giây phút mình sẽ lìa đời. Xiu là bạn cùng phòng của Giôn xi, cũng là một họa sĩ nghèo khổ. Cô luôn quan tâm, chăm sóc và động viên Giôn xi vượt qua khó khăn. Bơ men là một ông lão họa sĩ già, sống cô đơn và nghèo khổ. Ông đã dành cả cuộc đời để vẽ tranh nhưng chưa bao giờ thành công. Khi biết Giôn xi đang tuyệt vọng, Bơ men đã quyết định vẽ một chiếc lá thường xuân cuối cùng để cứu sống cô.

Sự hy sinh của Bơ men là một minh chứng rõ ràng cho tình yêu thương và lòng nhân ái. Ông đã không màng đến mạng sống của mình mà chỉ nghĩ đến việc cứu sống Giôn xi. Hành động của ông đã mang lại niềm tin, hi vọng và cứu rỗi Giôn xi khỏi tuyệt vọng.

Tình yêu thương, sự hy sinh và lòng nhân ái có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống. Chúng giúp con người gắn kết với nhau, tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn. Những hành động nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa như giúp đỡ người già, trẻ em, ủng hộ quỹ từ thiện... đều góp phần lan tỏa tình yêu thương và lòng nhân ái.

Tóm lại, tình yêu thương, sự hy sinh và lòng nhân ái là những giá trị quý báu cần được trân trọng và phát huy trong cuộc sống. Chúng là nguồn động lực to lớn giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách và xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn. Hãy luôn giữ gìn và phát huy những giá trị ấy trong mỗi người chúng ta.