ĐỀ SỐ 4 I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau : MIỀN THƯƠNG THĂM THẲM Khách đến ngồi nhâm nhi ly café trên tầng hai nhà hàng mới mọc ở làng Chùa vẫn thường tò mò mỗi khi nhìn ra xa qua ruộng l...

i:
câu 1. Phần đọc hiểu (4,0 điểm) : Xác định ngôi kể của người kể chuyện: Ngôi thứ ba

câu 2. Câu chuyện diễn ra trong bối cảnh một ngôi làng quê yên bình, với khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp nhưng ẩn chứa nỗi buồn sâu lắng. Không gian được miêu tả là một vùng nông thôn thanh bình, với những cánh đồng xanh mướt, dòng sông êm đềm chảy qua, tạo nên bức tranh thơ mộng. Thời gian được xác định là buổi chiều tà, khi hoàng hôn buông xuống, ánh nắng cuối ngày nhuộm đỏ bầu trời, tạo nên không khí trầm lặng, man mác buồn.

Phân tích nhân vật chính - Mụ

Mụ là hình ảnh tiêu biểu cho sự kiên cường, hy vọng và tình mẫu tử thiêng liêng. Nhân vật này được xây dựng với những đặc điểm nổi bật:

- Sự kiên cường: Dù phải đối mặt với mất mát đau thương, mụ vẫn kiên trì giữ vững niềm tin và hy vọng. Hình ảnh mụ ngồi bên vệ cỏ, dõi mắt về phía xa xăm, thể hiện sự bền bỉ, không khuất phục trước số phận.
- Tình mẫu tử: Tình cảm của mụ dành cho con trai là vô cùng sâu sắc. Mụ luôn mong ngóng, chờ đợi con trở về, dù biết rằng khả năng đó rất thấp. Sự hy sinh thầm lặng của mụ thể hiện tình yêu thương vô bờ bến, sẵn sàng đánh đổi tất cả để bảo vệ con.
- Niềm tin mãnh liệt: Mặc dù cuộc sống khắc nghiệt, mụ vẫn giữ vững niềm tin vào tương lai tốt đẹp hơn. Niềm tin ấy giúp mụ vượt qua nỗi đau, tiếp tục sống và chờ đợi con trai.

Nhân vật mụ là minh chứng cho sức mạnh phi thường của con người, cho thấy rằng dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất, tình yêu thương và hy vọng vẫn có thể giúp con người vượt qua thử thách.

Phân tích chi tiết "bóng dáng mụ ngồi đợi con"

Hình ảnh "bóng dáng mụ ngồi đợi con" là một chi tiết giàu ý nghĩa, thể hiện rõ nét chủ đề của truyện ngắn. Bóng dáng mụ xuất hiện xuyên suốt tác phẩm, từ đầu đến cuối, tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ về sự kiên trì, nhẫn nại và hy vọng.

Bóng dáng mụ ngồi đợi con là biểu tượng cho sự chờ đợi vô vọng, cho nỗi đau âm ỉ, dai dẳng. Nó gợi lên sự cô đơn, trống vắng, nhưng cũng ẩn chứa một tia hy vọng le lói, một niềm tin mãnh liệt vào tương lai.

Bóng dáng mụ cũng phản ánh sự bất lực của con người trước số phận. Dù cố gắng đến đâu, mụ vẫn không thể thay đổi được sự thật đau đớn là con trai đã ra đi mãi mãi. Tuy nhiên, mụ vẫn kiên trì ngồi đợi, như một cách để giữ gìn ký ức về con, để lưu giữ tình yêu thương và hy vọng.

Tóm lại, chi tiết "bóng dáng mụ ngồi đợi con" là một yếu tố quan trọng, góp phần tạo nên sức ám ảnh và lay động lòng người của câu chuyện. Nó khẳng định sức mạnh phi thường của tình mẫu tử, đồng thời cũng bộc lộ sự bất lực của con người trước số phận.

Phân tích ngôn ngữ và giọng điệu của tác giả

Ngôn ngữ và giọng điệu của tác giả trong đoạn trích thể hiện sự nhẹ nhàng, trữ tình, nhưng cũng ẩn chứa nỗi buồn sâu lắng. Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thường nhật, tạo nên cảm giác thân thuộc, dễ dàng chạm đến trái tim người đọc.

Giọng điệu của tác giả vừa mang tính tự sự, kể lại câu chuyện một cách khách quan, vừa thể hiện sự đồng cảm, xót thương đối với nhân vật chính. Cách sử dụng ngôn ngữ và giọng điệu này giúp tác giả truyền tải hiệu quả thông điệp về tình mẫu tử thiêng liêng, về sự kiên cường và hy vọng trong cuộc sống.

Phản ánh suy nghĩ của em về vấn đề đặt ra trong tác phẩm

Qua câu chuyện, tôi nhận thức được sức mạnh phi thường của tình mẫu tử. Tình yêu thương của người mẹ dành cho con cái là vô bờ bến, nó có thể vượt qua mọi rào cản, mọi giới hạn của thời gian và không gian. Câu chuyện cũng nhắc nhở chúng ta về sự quý giá của gia đình, về tầm quan trọng của việc trân trọng những khoảnh khắc bên cạnh những người thân yêu.

Đồng thời, câu chuyện cũng khơi gợi trong tôi sự suy ngẫm về những khía cạnh phức tạp của cuộc sống. Cuộc sống không phải lúc nào cũng công bằng, không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Có những lúc chúng ta phải đối mặt với những mất mát, những nỗi đau, những thử thách khắc nghiệt. Nhưng điều quan trọng là chúng ta phải biết cách vượt qua những khó khăn đó, bằng cách giữ vững niềm tin, bằng cách hướng về phía trước, bằng cách trân trọng những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.

câu 3. Ý nghĩa nhan đề của tác phẩm: "Miền thương" - Tác giả sử dụng cụm danh từ "miền thương" nhằm nhấn mạnh nỗi nhớ thương sâu sắc của nhân vật chính dành cho quê hương, gia đình và đặc biệt là đứa con trai bé bỏng của mình. Cụm từ này gợi lên hình ảnh một vùng đất yên bình, thanh bình, nơi chứa đựng những kỷ niệm đẹp đẽ và tình cảm thiêng liêng. Nó cũng phản ánh sự khao khát mãnh liệt của nhân vật chính mong muốn quay trở về với cội nguồn, với những giá trị tinh thần quý báu. Nhan đề "Miền thương" không chỉ tạo nên ấn tượng mạnh mẽ mà còn khơi gợi sự tò mò và suy ngẫm về nội dung câu chuyện.

câu 4. Cây xoan xuất hiện xuyên suốt tác phẩm "Miền Thương Thăm Thẳm" và mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Hình ảnh cây xoan không chỉ là một chi tiết cụ thể trong bối cảnh câu chuyện mà còn phản ánh sự kiên cường, hy vọng và nỗi đau của nhân vật chính.

Ở đoạn đầu, hình ảnh cây xoan được miêu tả như một điểm nhấn trong khung cảnh quê hương yên bình. Cây xoan đứng sừng sững, vươn cao giữa cánh đồng mênh mông, tạo nên một bức tranh thiên nhiên thanh bình nhưng ẩn chứa nét buồn man mác. Cây xoan như một chứng nhân lặng lẽ chứng kiến những biến cố trong cuộc đời nhân vật chính. Nó là biểu tượng của sự bền bỉ, sức sống mãnh liệt dù phải đối mặt với môi trường khắc nghiệt.

Đến cuối truyện, hình ảnh cây xoan được sử dụng để kết thúc câu chuyện bằng một hình ảnh đầy ám ảnh. Cây xoan già cỗi, rễ ăn sâu vào đất, tượng trưng cho sự bám rễ, kiên trì của nhân vật chính trong việc giữ gìn ký ức và tình cảm với người thân yêu. Cây xoan đứng vững vàng giữa dòng chảy thời gian, như một minh chứng cho sự bất diệt của tình yêu và hy vọng.

Hình ảnh cây xoan còn gợi lên sự cô đơn, trống vắng của nhân vật chính. Dù cây xoan đứng giữa cánh đồng mênh mông, nhưng nó vẫn lẻ loi, cô đơn, tương tự như tâm trạng của nhân vật chính khi phải đối mặt với mất mát và nỗi đau. Cây xoan là biểu tượng cho sự cô đơn, nhưng cũng là nguồn an ủi, là nơi nương tựa tinh thần cho nhân vật chính.

Tóm lại, hình ảnh cây xoan trong tác phẩm "Miền Thương Thăm Thẳm" không chỉ là một yếu tố tạo nên bối cảnh mà còn là biểu tượng cho sự kiên cường, hy vọng, nỗi đau và sự cô đơn của nhân vật chính. Qua đó, tác giả đã khéo léo lồng ghép những thông điệp sâu sắc về cuộc sống, tình yêu và sự mất mát.

câu 5. Hình ảnh người mẹ ngồi đợi con mỗi buổi chiều gợi cho tôi suy nghĩ về sự hy sinh vô bờ bến của người phụ nữ Việt Nam. Người mẹ trong truyện ngắn "Miền Thương Thăm Thẳm" là một hình ảnh tiêu biểu cho đức tính kiên nhẫn, bền bỉ và tình yêu thương vô điều kiện. Dù con trai đã mất tích, dù tuổi già sức yếu, nhưng người mẹ vẫn không ngừng chờ đợi, mong ngóng con trở về. Hình ảnh người mẹ ngồi lặng lẽ bên vệ cỏ, dõi theo từng bước chân của con, tạo nên một cảm giác đau đớn, xót xa nhưng cũng rất đỗi thiêng liêng. Nó nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của cha mẹ, về tình mẫu tử thiêng liêng và sự hy sinh thầm lặng của người phụ nữ.


ii:
câu 1. Nguyễn Ngọc Tư là cây bút trẻ của mảnh đất Cà Mau xinh đẹp, với tài văn chương đem đến cho độc giả sự mềm mại, bình dị, gần gũi đậm chất Nam bộ. Các tác phẩm của nhà văn mang đậm cái chất miền quê, tình của làng của đất xoay quanh những câu chuyện đời thường nhưng lại có sức hút đặc biệt lôi cuốn vì bởi cái nhìn đầy chân thật và nhân hậu về những mảnh đời bất hạnh có cuộc đời đầy éo le. Trong đó, truyện ngắn "Cải ơi" là tác phẩm gây ấn tượng sâu sắc cho độc giả vì khắc họa hình thành công nhân vật người mẹ, một người phụ nữ nghèo khổ, yêu thương con đến quên mình.

Tác phẩm "Cải ơi" kể về cuộc hành trình tìm kiếm con gái thất lạc tên "Cải" của người đàn ông tên "Năm" đã hơn mười năm. Cải không phải là con ruột của ông, đó là con riêng của vợ hai ông với người chồng trước đó nhưng vẫn được ông hết mực yêu thương như con ruột. Vì cải bỏ nhà đi nên vợ ông đổ lỗi cho cái cải làm mất nó, từ đó mà mắng nhiếc con ghẻ, cuộc sống trên xuồng cũng trở nên ngột ngạt nên cải bỏ nhà đi mất. Từ đó, ông Năm bắt đầu hành trình tìm kiếm cải khắp mọi nơi, làm đủ mọi công việc để có thể rao tên cái ơi, với mong muốn đưa con gái trở về nhà.

Trong tác phẩm, nhân vật người mẹ được tái hiện thông qua lời kể của nhân vật "tôi" về chính người mẹ của mình, điều này khiến hình ảnh người mẹ trở nên chân thực và gần gũi hơn. Người mẹ xuất hiện trong hoàn cảnh rất đáng thương, khi phải rời xa gia đình và đứa con nhỏ của mình để theo chồng đi làm ăn xa, rồi bị tai nạn giao thông và mất đi. Tuy nhiên, trước khi lìa đời cô đã kịp viết lại địa chỉ của mình dưới đáy chiếc nón lá gửi cho người lái xe, nhờ chuyển giúp đến tay người thân của mình. Chiếc nón lá ấy như chứa đựng cả tấm lòng và hi vọng cuối cùng của người mẹ xấu số, mong rằng gia đình sẽ đến thăm và đón mình về nhà.

Người mẹ trong tác phẩm mang vẻ đẹp của một người phụ nữ Việt Nam truyền thống, tần tảo, đảm đang và yêu thương gia đình hết mực. Dù biết rằng cuộc sống ở quê nhà còn nhiều khó khăn, nhưng vì tương lai tốt đẹp hơn của gia đình, cô chấp nhận rời xa quê hương, đi làm ăn xa, thậm chí là hi sinh cả tính mạng của mình. Cô luôn cố gắng liên lạc với gia đình, gửi thư về nhà, nhờ người báo tin về nhà, tất cả chỉ mong được gặp lại gia đình lần cuối.

Hình ảnh người mẹ trong tác phẩm để lại trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm về số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội. Họ là những người phụ nữ yếu đuối, cần được che chở và bảo vệ, nhưng lại phải chịu nhiều thiệt thòi, đau khổ trong cuộc sống.

Bên cạnh đó, tác phẩm cũng ca ngợi tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con cái. Dù phải xa con, nhưng người mẹ vẫn luôn nhớ nhung, lo lắng cho con. Cô luôn mong muốn được gặp lại con, được ôm con vào lòng và nói lời tạm biệt cuối cùng.

Ngoài ra, tác phẩm cũng phản ánh thực trạng xã hội đương thời, với những bất công, ngang trái, khiến cho người phụ nữ phải chịu nhiều thiệt thòi, đau khổ.

Thông qua hình ảnh người mẹ trong tác phẩm "Chiếc nón lá", tác giả Nguyễn Ngọc Tư đã gửi gắm đến người đọc thông điệp về tình mẫu tử thiêng liêng, cao cả. Tình yêu thương của người mẹ là sức mạnh to lớn, giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.

Nhìn chung, hình ảnh người mẹ trong tác phẩm "Chiếc nón lá" là một hình ảnh đẹp, đầy cảm động, gợi lên trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm về số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội. Đồng thời, tác phẩm cũng ca ngợi tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con cái.

câu 2. Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề cần nghị luận: "hội chứng teen cuồng thần tượng".

* Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách dẫn trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào khả năng của mình.

Thân bài
a. Định nghĩa/giải thích vấn đề

- Thần tượng là những cá nhân hay tập thể được nhiều người biết đến và ngưỡng mộ. Họ có thể là người nổi tiếng trong giới nghệ thuật: ca sĩ, diễn viên, vũ công, ... hay người đứng đầu một ngành, một lĩnh vực nào đó trong xã hội.

- Cuồng thần tượng là một trạng thái ưa thích, ngưỡng mộ vượt mức bình thường một cá nhân hay một nhóm người nào đó. Những người bị cho là "cuồng thần tượng" thường có những hành động thái quá, mất kiểm soát, không thể tự quyết định được trong một vấn đề nào đó khi mà thần tượng của họ xuất hiện.

b. Bàn luận về vấn đề

(Nêu ý kiến phê phán, bày tỏ quan điểm của bản thân, lí giải vì sao)

- Phê phán những hành động thái quá của các bạn trẻ đối với thần tượng của mình:

+ Bắt chước thần tượng một cách thái quá.
+ Làm mọi thứ theo thần tượng kể cả những hành động vô nghĩa.
+ Có những hành động thái quá không kiểm soát được bản thân như dọa dẫm sẽ tự tử, tuyệt thực để đe dọa bố mẹ nhằm thỏa mãn nhu cầu theo đuổi thần tượng.
+ Thậm chí có rất nhiều bạn trẻ đã tự tử theo thần tượng.

- Lí giải vì sao cần phê phán:

+ Hành động của những bạn trẻ ấy là hoàn toàn sai trái.

+ Việc hâm mộ thần tượng là một sở thích tốt, nhưng nếu quá mức sẽ gây ảnh hưởng tới sức khỏe, tinh thần và cuộc sống của chúng ta.

+ Chúng ta cần phải có những hành động đúng mực, giữ đúng giá trị và thông suốt khái niệm thần tượng và hâm mộ, đừng để hai từ "cuồng thần tượng" bị đem ra để chê trách.

c. Bài học nhận thức và hành động

- Nhận thức:

+ Mỗi người chúng ta đều có một thần tượng riêng cho bản thân mình, đó có thể là bố mẹ, một người bạn hay một người nổi tiếng nào đó.

+ Việc hâm mộ thần tượng là một sở thích khá phổ biến và không quá khó chấp nhận trong cuộc sống, miễn là chúng ta biết kiểm soát nó.

- Hành động:

+ Cần có sự can thiệp, uốn nắn kịp thời từ phía gia đình, nhà trường và xã hội để đưa các bạn trẻ trở về đúng quỹ đạo.

+ Các bậc phụ huynh cần dành nhiều thời gian hơn cho con em mình, hiểu được tâm tư, nguyện vọng cũng như những suy nghĩ của con, từ đó có những định hướng, điều chỉnh sớm.

+ Nhà trường cần có những biện pháp giáo dục, tuyên truyền về hình ảnh thần tượng sao cho gần gũi, lành mạnh.

+ Xã hội cần có những biện pháp quản lí thông tin một cách hiệu quả để tránh những hình ảnh, thông tin sai lệch về thần tượng gây ảnh hưởng xấu đến cộng đồng.

Kết bài
Khẳng định lại vấn đề: Việc hâm mộ thần tượng không xấu, nhưng chúng ta cần biết điểm dừng. Hãy để thần tượng là một sự ngưỡng mộ đáng trân trọng chứ đừng để nó trở thành "hội chứng cuồng loạn thần tượng" đáng lên án.

Lưu ý:

- Nội dung trên chỉ mang tính chất gợi ý.
- Học sinh có thể trình bày cảm xúc, suy nghĩ riêng của bản thân, tuy nhiên phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.