I. ĐỌC – HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau: (1) Người xưa có câu nói rất hay: “Nước chảy không thối, trục cửa không mọt.”(1) (2) Nhà khoa học người Mĩ – Franklin từng nói câu tương tự: “Thói lười biếng...

I

Câu 1. Bất cứ lúc nào cũng có khả năng bị nguy cơ xâm nhập.

• Ngày càng trở nên an dật, yếu đuối, mất hết sức chống chọi.
• Mất đi cơ hội sống sót trong cuộc cạnh tranh khốc liệt và tàn nhẫn của cuộc sống.
• Đánh mất động lực, không chịu đột phá.

Câu 2. An nhàn: Trạng thái ung dung, tự tại, không phải lo nghĩ, không phải làm việc vất vả hay đối mặt với khó khăn, thử thách.

Đột phá: Vượt ra khỏi giới hạn, vượt qua những điều đã cũ, đạt được những bước tiến vượt bậc, tạo ra sự thay đổi lớn và tích cực.

Kì vọng: Sự mong đợi, tin tưởng vào một điều tốt đẹp sẽ xảy ra hoặc một mục tiêu, kết quả sẽ đạt được trong tương lai.

Câu 3. Đoạn (3) và đoạn (4) có mối quan hệ giải thích - bổ sung và đưa ra giải pháp - hành động.

Câu 4. Câu văn này mang ý nghĩa khuyên nhủ con người không nên lạc lối trong sự thoải mái, quen thuộc và thiếu thách thức (vùng dễ chịu). Thay vào đó, chúng ta cần phải luôn đổi mới, vượt qua giới hạn của bản thân, chấp nhận thử thách và tìm kiếm những cơ hội mới để phát triển. "Đột phá" ở đây là việc dũng cảm đối mặt với khó khăn, thay đổi tư duy, hành động để đạt được những thành tựu mới, bởi lẽ sự an nhàn lâu dài sẽ dẫn đến trì trệ, yếu kém và mất đi khả năng thích nghi trong một thế giới đầy cạnh tranh.

Câu 5. Từ tư tưởng tác giả gửi gắm trong văn bản, tôi nhận thấy lối sống có mục tiêu, lí tưởng là vô cùng cần thiết đối với thế hệ trẻ. Khi còn trẻ, nếu mưu cầu an nhàn, chúng ta dễ rơi vào trạng thái trì trệ, mất động lực và thiếu sức đề kháng trước những thách thức của cuộc sống. Ngược lại, việc xác định rõ mục tiêu, lí tưởng giống như có một "ngọn hải đăng" dẫn lối, giúp tuổi trẻ biết mình cần phải làm gì, phấn đấu vì điều gì. Mục tiêu không chỉ tạo động lực mạnh mẽ để vượt qua khó khăn, mà còn rèn luyện ý chí, sự kiên trì và khả năng đột phá. Nhờ đó, thế hệ trẻ sẽ không ngừng phát triển, thích nghi với sự cạnh tranh khốc liệt và vững vàng xây dựng tương lai, đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội.

II.

Câu 2.

Huỳnh Thanh Hồng (1964-2007), một gương mặt thơ ca quen thuộc của Vĩnh Long, đã để lại trong lòng độc giả những vần thơ nồng nàn tình yêu quê hương, đất nước. Tập thơ "Bến quê" và đặc biệt là bài thơ "Cảm ơn Đất nước" là minh chứng rõ nét cho phong cách nghệ thuật và tấm lòng của ông. Tác phẩm không chỉ là lời tri ân sâu sắc mà còn là sự chiêm nghiệm về quá khứ đau thương và vẻ đẹp bình dị, quật cường của mảnh đất hình chữ S, thể hiện qua sự hòa quyện giữa giá trị nội dung và nghệ thuật độc đáo.

Về giá trị nội dung, bài thơ "Cảm ơn Đất nước" trước hết là một lời tri ân sâu sắc và chân thành của thế hệ sau đối với sự hy sinh của cha ông. Mở đầu bài thơ là một lời tự bạch đầy khiêm tốn và day dứt: "Tôi chưa từng đi qua chiến tranh / Chưa thấy hết sự hy sinh của bao người ngã xuống / Thuở quê hương còn gồng gánh nỗi đau". Nhà thơ – đại diện cho thế hệ sinh ra và lớn lên sau chiến tranh – ý thức rõ ràng về khoảng cách trải nghiệm. Ông chưa từng nếm trải khói lửa bom đạn, chưa chứng kiến tận mắt những mất mát tột cùng. "Chưa thấy hết sự hy sinh của bao người ngã xuống" là một lời thú nhận đầy thành thật, đồng thời cũng là sự trăn trở về gánh nặng lịch sử mà thế hệ trước đã gồng gánh để bảo vệ "nỗi đau" của quê hương. Chính sự tự nhận thức này đã tạo nên tiền đề cho lòng biết ơn, không phải là sự biết ơn sáo rỗng mà là sự biết ơn xuất phát từ sự thấu cảm, dù chưa trực tiếp trải nghiệm.

Trên nền của quá khứ đau thương, bài thơ khắc họa hình ảnh một quê hương bình dị, thanh bình mà nhà thơ được lớn lên và gắn bó. "Tôi lớn lên từ rẫy mía, bờ ao / Thả cánh diều bay / Lội đồng hái bông súng trắng". Đây là những hình ảnh quen thuộc của làng quê Nam Bộ, gợi lên một tuổi thơ êm đềm, no ấm và tự do. Rẫy mía ngọt ngào, bờ ao xanh mát, cánh diều tự do trên bầu trời, bông súng trắng tinh khôi dưới đồng… tất cả tạo nên một khung cảnh thanh bình, đối lập với nỗi đau chiến tranh ở phía trên. Chính những hình ảnh này càng làm nổi bật giá trị của hòa bình, độc lập, thứ mà cha ông đã phải đánh đổi bằng máu xương. Sự trưởng thành từ "rẫy mía, bờ ao" không chỉ là sự lớn lên về thể chất mà còn là sự hình thành tâm hồn gắn bó với những giá trị mộc mạc, bình dị của quê hương, cội nguồn. Từ đó, lời "Cảm ơn Đất nước" không chỉ là cảm ơn về độc lập, tự do mà còn là cảm ơn về một tuổi thơ tươi đẹp, một cuộc sống yên bình được dựng xây từ nền tảng vững chắc của sự hy sinh.

Về giá trị nghệ thuật, bài thơ "Cảm ơn Đất nước" thể hiện rõ phong cách thơ của Huỳnh Thanh Hồng: ngôn ngữ bình dị, mộc mạc nhưng giàu cảm xúc và sức gợi. Các hình ảnh thơ được chọn lọc từ chính đời sống nông thôn quen thuộc ("rẫy mía, bờ ao", "cánh diều", "bông súng trắng"), tạo nên sự gần gũi, chân thực và dễ đi vào lòng người. Cấu trúc thơ tự do, phóng khoáng, không gò bó về vần điệu hay số chữ, giúp lời thơ tuôn chảy tự nhiên như lời tâm tình, lời tự bạch. Điều này càng làm tăng tính chân thành và sâu lắng cho cảm xúc của chủ thể trữ tình. Điệp ngữ "Tôi chưa từng đi qua chiến tranh" (ngụ ý cho dòng đầu tiên) và cấu trúc đối lập giữa quá khứ đau thương và hiện tại bình yên ("Thuở quê hương còn gồng gánh nỗi đau" đối lập với "Tôi lớn lên từ rẫy mía, bờ ao") được sử dụng khéo léo, tạo nên chiều sâu suy tư và cảm xúc cho bài thơ. Giọng điệu thơ trầm lắng, chiêm nghiệm nhưng vẫn toát lên niềm tự hào và lòng biết ơn sâu sắc.

Tóm lại, bài thơ "Cảm ơn Đất nước" của Huỳnh Thanh Hồng là một tác phẩm giàu giá trị, vừa là lời tri ân thế hệ cha anh, vừa là khúc ca về vẻ đẹp bình dị và sự hồi sinh của quê hương sau chiến tranh. Bằng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh quen thuộc và cảm xúc chân thành, bài thơ đã chạm đến trái tim người đọc, nhắc nhở chúng ta về ý nghĩa của hòa bình và giá trị của những điều tưởng chừng như bình thường nhất trong cuộc sống. Tác phẩm góp phần khẳng định vị trí của Huỳnh Thanh Hồng trong nền thơ ca hiện đại Việt Nam.