“Trong dòng chảy văn học Việt Nam hiện đại, vẻ đẹp con người luôn là trung tâm của sự thể hiện. Các nhà văn, nhà thơ không chỉ tái hiện hiện thực mà còn khơi dậy sức sống, khát vọng và nhân cách cao đẹp của con người Việt Nam qua từng thời kỳ.”
Từ các tác phẩm đã học trong chương trình Ngữ văn 12, anh/chị hãy phân tích vẻ đẹp con người Việt Nam trong hai tác phẩm tiêu biểu để làm sáng tỏ nhận định trên.

Question

Accepted Answer

{"userId":5421075,"userName":"ngngockhanh"}

Văn học là tấm gương phản chiếu hiện thực cuộc sống, đồng thời là nơi cất giữ những vẻ đẹp sâu xa nhất của tâm hồn con người. Trong dòng chảy của văn học Việt Nam hiện đại, nhất là từ giai đoạn cách mạng đến thời kỳ đổi mới, hình tượng con người luôn là trung tâm của sự phản ánh và khám phá. Không chỉ là những cá nhân giữa guồng quay lịch sử, con người trong văn học còn là biểu tượng của phẩm chất, của nghị lực và khát vọng sống mãnh liệt. Qua các tác phẩm như “Vợ nhặt” (Kim Lân) và “Chiếc thuyền ngoài xa” (Nguyễn Minh Châu), ta nhận thấy rõ hình ảnh con người Việt Nam hiện lên trong hoàn cảnh khó khăn nhưng vẫn tỏa sáng với những giá trị nhân văn sâu sắc.

Trước hết, vẻ đẹp con người trong “$Vợ$ $nhặt$” là vẻ đẹp của sự sống, của nhân phẩm và tình người trong cảnh ngộ đói khát cùng cực. Câu chuyện xảy ra vào nạn đói khủng khiếp năm $1945$, khi cái chết hiện hữu từng ngày, từng giờ trong đời sống người dân. Ấy vậy mà trong cảnh hoang tàn ấy, nhân vật Tràng $–$ một người đàn ông nghèo khổ, sống lay lắt qua ngày $–$ lại “nhặt” được vợ. Việc lấy vợ trong thời điểm ấy là điều không tưởng, thậm chí có phần trớ trêu, thế nhưng đằng sau nó là cả một khát vọng sống và yêu thương mãnh liệt. Tràng không chỉ cứu vớt một con người ra khỏi ranh giới giữa sự sống và cái chết, mà còn làm hồi sinh ý nghĩa cuộc đời mình. Bên cạnh đó, bà cụ Tứ $–$ mẹ Tràng $-$ dù bất ngờ, lo lắng trước chuyện con trai lấy vợ nhưng vẫn bao dung, đón nhận người con dâu mới bằng tấm lòng nhân hậu. Hình ảnh người mẹ nghèo lụi cụi dọn dẹp nhà cửa, nấu nồi chè cám trong ngày cưới như một biểu tượng giản dị mà xúc động của tình thương và khát khao vun vén hạnh phúc.

Qua ngòi bút Kim Lân, con người Việt hiện lên không chỉ là nạn nhân của hoàn cảnh mà còn là chủ thể biết phản kháng, biết hướng đến ánh sáng dù đang sống trong bóng tối. Tình người, niềm tin và ý chí sống là những điều đã giúp họ không buông xuôi, không tuyệt vọng. “Vợ nhặt” không chỉ kể chuyện sống sót, mà còn kể chuyện làm người trong thời khắc khốn cùng.

Nếu Kim Lân đi sâu vào cuộc sống dân dã trong một thời kỳ đen tối của dân tộc, thì Nguyễn Minh Châu trong “$Chiếc$ $thuyền$ $ngoài$ $xa$” lại đặt con người vào bi kịch giữa cái đẹp nghệ thuật và hiện thực cuộc sống để từ đó khơi mở những giá trị nhân đạo sâu sắc. Truyện ngắn xoay quanh một nhiếp ảnh gia nghệ thuật $–$ người tưởng rằng mình đã “chộp” được khoảnh khắc toàn bích của cái đẹp từ xa: chiếc thuyền in bóng trong sương sớm. Nhưng khi tiến gần, anh lại chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ ngay trên chính con thuyền ấy $–$ nơi anh từng thấy nên thơ và hoàn mỹ. Hành động tàn bạo ấy khiến anh vỡ lẽ rằng: cái đẹp nghệ thuật nếu tách rời khỏi đời sống thì chỉ là lớp vỏ ngoài giả tạo.

Tuy nhiên, điều gây ám ảnh hơn cả chính là hình ảnh người đàn bà hàng chài $–$ một người phụ nữ lam lũ, nhẫn nhịn, chịu đựng đòn roi nhưng vẫn giữ gìn gia đình, vì con, vì tình thương. Bà không phải là người yếu đuối, mà là người mạnh mẽ theo cách của riêng mình. Sự nhẫn nhục của bà không đồng nghĩa với sự cam chịu mù quáng, mà là lựa chọn hi sinh để giữ cho những đứa con “không phải đói, không phải sống trong cảnh tan tác như bầy chim vỡ tổ.” Vẻ đẹp ấy khiến nhân vật người nghệ sĩ bừng tỉnh: nghệ thuật phải gắn bó với con người, phải lắng nghe, phải dấn thân thì mới có giá trị thực sự.

Cả hai tác phẩm, dù cách thể hiện và bối cảnh khác nhau, nhưng đều gặp nhau ở điểm chung: tôn vinh vẻ đẹp con người. Đó không phải là những vẻ đẹp hào nhoáng, kiêu sa, mà là vẻ đẹp của sự sống, của lòng nhân ái, đức hi sinh và khát vọng vượt lên hoàn cảnh. Con người Việt Nam $–$ qua hai tác phẩm $–$ không gục ngã trước đói nghèo, bạo lực hay bất công. Họ kiên cường, yêu thương, và giữ cho mình ánh sáng nhân cách trong bóng tối bi kịch.

Văn học hiện đại Việt Nam không chỉ ghi lại lịch sử một cách chân thực, mà còn làm sống dậy linh hồn dân tộc qua từng con người cụ thể. Chính những con người trong văn học đã nói thay bao nhiêu lớp người trong cuộc sống: dẫu cuộc đời có dữ dội, dẫu số phận có nghiệt ngã, thì lòng người vẫn sáng, vẫn bền bỉ yêu thương và tin vào ngày mai.

“Trong dòng chảy văn học Việt Nam hiện đại, vẻ đẹp con người luôn là trung tâm của sự thể hiện. Các nhà văn, nhà thơ không chỉ tái hiện hiện thực mà còn khơi dậy sức sống, khát vọng và nhân cách cao đẹ...