Bài tiết là gì? Hệ bài tiết nước tiểu có cấu tạo như thế nào? Để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu tránh khỏi các tác nhân có hại ta cần phải thực hiện những thói quen sống khoa học nào?

1. Khái niệm “bài tiết” Bài tiết là quá trình loại bỏ các chất cặn bã, độc hại sinh ra trong quá trình chuyển hoá của tế bào và cơ thể ra ngoài môi trường. Mục đích là giữ cho môi trường trong cơ thể (máu, dịch kẽ…) luôn ổn định về thành phần hoá học, pH, áp suất thẩm thấu… 2. Cấu tạo của hệ bài tiết nước tiểu Hệ bài tiết nước tiểu gồm hai phần chính: A. Các cơ quan dẫn nước tiểu - Hai thận (cặp): • Chức năng chính: lọc máu, tái hấp thu các chất có ích, đào thải cặn bã thành nước tiểu sơ cấp, rồi cô đặc thành nước tiểu cuối cùng. • Cấu trúc: vỏ thận (vùng vỏ), tủy thận (vùng tủy chia thành các cột và các tháp) và đài bể thận (thu nhận nước tiểu). • Đơn vị chức năng: nephron (cầu thận – ống thận) gồm: – Cầu thận (cáu tạo bao Bowman gắn với mạng lưới mao mạch): lọc máu tạo nước tiểu sơ cấp. – Ống thận (ống lượn gần, quai Henle, ống lượn xa, ống góp): tái hấp thu nước, muối khoáng, glucose… và bài tiết một số ion, phân tử dư thừa. - Hai niệu quản: ống dẫn nước tiểu từ bể thận xuống bàng quang. - Bàng quang: cơ quan chứa nước tiểu, có khả năng co giãn. - Niệu đạo: ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể. 3. Những thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu • Uống đủ nước mỗi ngày (1,5–2 lít nước lọc hoặc nước khoáng): giúp pha loãng nước tiểu, ngăn lắng đọng cặn khoáng, giảm nguy cơ sỏi thận và nhiễm khuẩn. • Đi tiểu ngay khi có nhu cầu, tránh nhịn tiểu lâu: giảm áp lực ngược dòng, hạn chế tạo cơ hội cho vi khuẩn phát triển. • Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, đúng cách (đặc biệt với nữ giới): tránh viêm nhiễm ngược dòng lên bàng quang, niệu đạo. • Hạn chế thức ăn chứa nhiều muối, protein động vật, purin (thịt đỏ, nội tạng): giảm khả năng hình thành sỏi niệu, giảm gánh nặng cho thận. • Tránh lạm dụng thuốc kháng sinh, giảm đau, thuốc lợi tiểu không theo chỉ định: các thuốc này có thể gây tổn thương cầu thận hoặc tương tác bất lợi. • Giữ cân nặng hợp lý, luyện tập thể dục đều đặn: cải thiện lưu thông máu đến thận, duy trì chức năng lọc. • Khám sức khỏe định kỳ, làm xét nghiệm chức năng thận (ure, creatinin, điện giải đồ…) nếu có các triệu chứng bất thường (sưng cổ chân, tiểu nhiều, đau vùng hông…) để phát hiện sớm bệnh lý thận – tiết niệu.