a) "Những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng."* Phép so sánh: So sánh ngang bằng, sử dụng từ so sánh "như".
* Tác dụng:
* Gợi hình: Hình ảnh "cành hoa tươi mỉm cười" tạo nên một khung cảnh đẹp đẽ, rạng rỡ, thể hiện sự vui vẻ, hạnh phúc của nhân vật khi nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ.
* Gợi cảm: Tăng sức biểu cảm cho câu văn, giúp người đọc dễ dàng hình dung được tâm trạng vui sướng, phấn khởi của nhân vật. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự trân trọng, nâng niu những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ.
b) "Ý nghĩ ấy thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi."* Phép so sánh: So sánh ngang bằng, sử dụng từ so sánh "như".
* Tác dụng:
* Gợi hình: Hình ảnh "làn mây lướt ngang trên ngọn núi" gợi lên sự nhẹ nhàng, thanh thoát, bay bổng của suy nghĩ.
* Gợi cảm: Thể hiện sự mơ mộng, lãng mạn của nhân vật, đồng thời nhấn mạnh tính chất thoáng qua, không lưu lại lâu dài của ý nghĩ đó.
c) "Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ."* Phép so sánh: So sánh ngang bằng, sử dụng từ so sánh "như".
* Tác dụng:
* Gợi hình: Hình ảnh "con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ" miêu tả rõ nét tâm trạng lo lắng, rụt rè, ngại ngùng của những cậu học trò mới vào trường.
* Gợi cảm: Tạo nên sự đồng cảm với tâm lý của những đứa trẻ lần đầu tiên đến trường, đồng thời làm tăng thêm sự hấp dẫn cho đoạn văn.
d) "Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi."* Phép so sánh: So sánh không ngang bằng, sử dụng từ so sánh "như".
* Tác dụng:
* Gợi hình: Hình ảnh "hòn đá", "cục thủy tinh", "đầu mẩu gỗ" tượng trưng cho những thứ cứng rắn, vô tri vô giác, đối lập hoàn toàn với nỗi đau đớn, căm phẫn của nhân vật.
* Gợi cảm: Nhấn mạnh sự căm ghét, tức giận của nhân vật trước những cổ tục phong kiến đã đẩy mẹ mình vào cảnh khổ cực. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự bất lực, tuyệt vọng của nhân vật khi không thể thay đổi thực tại.