phân tích hệ đệm chính trong điều hòa cân bằng nội môi. đối với hệ đệm bicaconat,khi ph giảm thì tăng hấp thụ gì, bài tiết gì

Hệ đệm chính trong cơ thể người gồm ba thành phần: 1. Hệ đệm bicarbonat (HCO3–/H2CO3) – chiếm vai trò chủ đạo ngoài tế bào. 2. Hệ đệm phosphate (HPO42–/H2PO4–) – chủ yếu trong dịch nội bào và nước tiểu. 3. Hệ đệm protein (tiêu biểu là hemoglobin trong máu, globulin, albumin) – quan trọng trong các tế bào và huyết tương. --- Chi tiết về hệ đệm bicarbonat trong điều hòa pH máu và vai trò của thận: Cơ chế chung: CO2 + H2O ↔ H2CO3 ↔ H+ + HCO3– Khi pH máu giảm (nhiễm toan, tăng [H+] ngoại bào), cơ thể sẽ kích thích: 1. Hô hấp: tăng thông khí để tống bớt CO2 ra ngoài. 2. Thận: điều chỉnh bù chậm nhưng bền vững – Tăng tái hấp thu (hấp thụ ngược) HCO3– tại ống lượn gần và ống xa • Tăng hoạt tính kênh Na+–H+ exchanger (NHE3) ở phần đầu ống lượn gần → lấy Na+ từ dịch ống vào tế bào, đồng thời bơm H+ ra lòng ống. • HCO3– trong lòng ống kết hợp với H+ thành H2CO3 → phân hủy thành CO2 + H2O, CO2 khuếch tán vào tế bào và chuyển hóa lại thành HCO3– để tái hấp thu vào máu. – Tăng bài tiết H+ dưới dạng: • Ion H+ tự do (ở ống gần chỉ giới hạn) • H+ liên kết với phosphate tạo H2PO4– để thải qua nước tiểu • H+ liên kết với NH3 (được tổng hợp tăng lên từ glutamine) thành NH4+ và thải trừ → đồng thời sinh thêm HCO3– mới bù vào máu. Tóm lại, khi pH giảm (nhiễm toan): • Tăng hấp thu ngược HCO3– (tái tạo và giữ lại bicarbonat) • Tăng bài tiết H+ (dưới dạng H2PO4– và NH4+) Qua cơ chế này, thận góp phần giữ cân bằng acid–base dài hạn và ổn định pH máu.