Hệ hô hấp ở người được chia làm hai phần chính: đường hô hấp (bộ phận dẫn khí) và phổi (bộ phận trao đổi khí), ngoài ra còn có cơ chế vận động hô hấp. Cụ thể như sau:
1. Đường hô hấp (bộ phận dẫn khí)
a. Mũi và xoang mũi
- Mũi ngoài: hai lỗ mũi nối với hốc mũi.
- Hốc mũi có niêm mạc tiết dịch nhầy, lông mao lọc bụi, làm ấm và ẩm không khí.
- Các xoang cạnh mũi (xoang trán, xoang hàm trên, xoang sàng, xoang bướm) cũng thông khí với hốc mũi.
b. Hầu (họng)
- Gồm họng mũi, họng miệng và họng thanh quản.
- Là nơi chung cho đường ăn và đường thở, có vai trò dẫn khí từ mũi xuống thanh quản.
c. Thanh quản
- Nằm ở cổ, bao quanh bởi các sụn (sụn giáp, sụn nhẫn, sụn phễu) và dây thanh.
- Điều hòa luồng khí, phát âm và ngăn thức ăn rơi vào khí quản bằng nắp thanh môn.
d. Khí quản
- Ống sụn hình chữ C dài khoảng 10–12 cm, đi vào lồng ngực, phân thành hai nhánh phế quản gốc (trái, phải).
e. Phế quản
- Phế quản gốc phải chia làm 3 nhánh (thượng, giữa, dưới), phế quản gốc trái chia làm 2 (thượng, dưới).
- Phế quản phân nhánh thành phế quản độ I, II, … (đến tận tiểu phế quản tận cùng) rồi thành tiểu phế quản tận (không có sụn, chỉ có mô mềm và cơ trơn).
2. Phổi (bộ phận trao đổi khí)
a. Thùy phổi
- Phổi phải chia 3 thùy (thượng, giữa, dưới), phổi trái 2 thùy (thượng, dưới) + khe trái có tim.
b. Tiểu thùy và tiểu phân thùy
- Mỗi tiểu thùy được ngăn cách bằng mô liên kết, nhận nguồn máu và dẫn khí riêng.
c. Phế nang
- Kết cấu túi khí nhỏ li ti, nơi tiếp xúc giữa không khí và mao mạch để trao đổi O₂–CO₂.
- Thành phế nang rất mỏng (1 tế bào biểu mô), phủ bởi màng phế nang–mao mạch.
3. Cơ hô hấp và lồng ngực
a. Cơ hoành
- Cơ chính thực hiện hít vào, ngả xuống khi co.
b. Các cơ liên sườn ngoài, trong
- Hỗ trợ nâng và hạ khung sườn, tăng giảm thể tích lồng ngực.
c. Các cơ phụ (cơ ức–đòn–chũm, cơ bậc thang…)
- Tham gia hô hấp gắng sức.
4. Màng phổi và khoang màng phổi
- Mỗi phổi được bao bọc bởi hai lá màng phổi: lá thành (dính thành ngực) và lá tạng (dính bề mặt phổi).
- Khoang giữa hai lá chứa dịch màng phổi giúp giảm ma sát khi phổi co giãn.
Tóm lại, hệ hô hấp gồm:
– Đường dẫn khí (mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản)
– Bộ phận trao đổi khí (phổi với phế nang)
– Các cơ và lồng ngực tạo áp lực để không khí lưu thông.