Nhạc cụ dân tộc như đàn bầu, đàn tranh, sáo trúc dù có cấu tạo đơn giản nhưng lại có khả năng biểu đạt sâu sắc tâm hồn người Việt vì những lý do sau:
1. Cấu tạo và âm thanh đặc trưng:
- Đàn bầu chỉ có một dây nhưng có thể tạo ra nhiều âm sắc khác nhau nhờ kỹ thuật gảy dây và điều chỉnh độ căng dây, tạo nên âm thanh mộc mạc, sâu lắng, giàu cảm xúc.
- Đàn tranh có nhiều dây (thường 16 hoặc 17 dây), cho phép chơi được nhiều giai điệu phong phú, từ nhẹ nhàng, du dương đến sôi động, linh hoạt.
- Sáo trúc có âm thanh trong trẻo, thanh thoát, dễ dàng thể hiện những giai điệu trữ tình, bay bổng.
2. Kỹ thuật chơi nhạc cụ:
- Người chơi sử dụng kỹ thuật điêu luyện như rung dây, luyến láy, ngắt nhịp, tạo nên những âm thanh mang đậm nét văn hóa và tâm hồn Việt Nam.
- Các kỹ thuật này giúp nhạc cụ dù đơn giản vẫn có thể biểu đạt được nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau như vui, buồn, nhớ nhung, hoài niệm.
3. Gắn bó với đời sống và văn hóa:
- Nhạc cụ dân tộc thường gắn liền với các làn điệu dân ca, các nghi lễ, phong tục tập quán, phản ánh đời sống tinh thần và tâm hồn của người Việt.
- Âm nhạc dân tộc là phương tiện truyền tải câu chuyện, truyền thống, tình cảm quê hương, đất nước.
Một số bài nhạc nổi tiếng gắn liền với từng loại nhạc cụ:
- Đàn bầu: "Hò mái đẩy", "Lý ngựa ô", "Tiếng đàn bầu"
- Đàn tranh: "Lý cây bông", "Trống cơm", "Bèo dạt mây trôi"
- Sáo trúc: "Lý qua cầu", "Hò ba lí", "Tiếng sáo Thiên Thai"
Những bài nhạc này không chỉ nổi tiếng mà còn thể hiện rõ nét đặc trưng âm nhạc và tâm hồn người Việt qua từng nhạc cụ dân tộc.