28/08/2025
28/08/2025
28/08/2025
Nam Cao, nhà văn hiện thực xuất sắc, đã để lại dấu ấn đậm nét trong văn học Việt Nam với hai tác phẩm tiêu biểu: Lão Hạc và Chí Phèo. Cả hai đều phơi bày bi kịch của người nông dân nghèo trước Cách mạng tháng Tám, nhưng cách nhà văn lựa chọn kết thúc cho mỗi nhân vật lại khác nhau, qua đó bộc lộ những góc khuất riêng biệt của hiện thực và giá trị nhân đạo. Nếu cái chết của Lão Hạc là một bi kịch của sự tự trọng và thinh lặng, thì cái chết của Chí Phèo lại là bi kịch của sự tha hóa và tiếng kêu phẫn uất.
Bi kịch thinh lặng của Lão Hạc
Kết thúc truyện Lão Hạc là một cái chết thê thảm và đau đớn nhưng đầy lòng tự trọng. Lão Hạc tự tử bằng bả chó, một cách chết "chưa từng thấy ở một người hiền lành như lão". Cái chết này không phải vì lão muốn kết thúc cuộc sống mà là vì lão muốn bảo toàn phẩm giá và tài sản cho con trai. Sau khi bán cậu Vàng trong nỗi dằn vặt khôn cùng, lão biết mình không còn đủ lương thiện để ăn vào số tiền dành dụm cho con. Lão chọn cái chết để giữ trọn vẹn mảnh vườn, giữ trọn vẹn lòng tự tôn của một người cha và một con người. Cái chết của lão không có tiếng gào thét, không có sự phản kháng mà chỉ là sự vật vã âm thầm trong hai giờ đồng hồ, chỉ có ông giáo và Binh Tư chứng kiến. Nam Cao đã xây dựng cái chết này như một lời tố cáo thầm lặng nhưng đanh thép về một xã hội tàn nhẫn, đẩy con người đến bước đường cùng, buộc họ phải dùng đến cái chết để bảo vệ phẩm giá của mình.
Tiếng gào thét của Chí Phèo
Ngược lại, cái chết của Chí Phèo lại là một bi kịch đầy bạo liệt và phẫn nộ. Sau khi được Thị Nở đánh thức bản tính lương thiện, Chí khao khát được trở về làm người nhưng xã hội, qua lời nói của bà cô Thị, đã đóng sập cánh cửa đó lại. Chí Phèo không thể chấp nhận sự thật tàn khốc rằng mình "không thể làm người lương thiện được nữa". Trong cơn uất ức tột cùng, hắn tìm đến Bá Kiến, kẻ đã đẩy hắn vào con đường tội lỗi, để đòi lương thiện. Cuộc đối thoại ngắn ngủi nhưng đầy căng thẳng kết thúc bằng một nhát dao chí mạng, giết chết Bá Kiến và sau đó là tự sát. Cái chết của Chí Phèo là một hành động phản kháng quyết liệt, một lời tuyên chiến với xã hội đã cướp đi nhân tính của hắn. Đây là tiếng kêu cứu, tiếng gào thét cuối cùng của một con người khi bị dồn vào ngõ cụt, không còn gì để mất ngoài sự sống.
So sánh và đánh giá
Cả hai cái chết đều là đỉnh điểm của bi kịch, tố cáo mạnh mẽ xã hội thực dân phong kiến đã chà đạp lên số phận người nông dân. Tuy nhiên, chúng khác nhau ở bản chất. Cái chết của Lão Hạc là bi kịch của sự bần cùng hóa nhưng vẫn giữ được phẩm giá, còn cái chết của Chí Phèo là bi kịch của sự tha hóa và bị tước đoạt quyền làm người. Một bên là sự hy sinh cao cả, âm thầm; một bên là sự nổi loạn tuyệt vọng, bùng nổ.
Nam Cao đã rất thành công khi sử dụng hai cái kết khác nhau để làm nổi bật hai khía cạnh của bi kịch: Bi kịch của sự lương thiện bị bóp nghẹt trong Lão Hạc và bi kịch của sự tha hóa không thể hoàn lương trong Chí Phèo. Cả hai tác phẩm đều khẳng định một cách sâu sắc và đau đớn giá trị nhân đạo của Nam Cao: dù trong hoàn cảnh khốn cùng nào, con người vẫn luôn khao khát được sống một cuộc đời có ý nghĩa, được sống với bản chất lương thiện của mình.
28/08/2025
Trương Thị Thu ThủyChí Phèo và Lão Hạc là hai tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Nam Cao. Cả hai tác phẩm đều khai thác đề tài số phận người nông dân nghèo ở nông thôn Việt Nam dưới chế độ thực dân phong kiến. Qua số phận cùng cực của họ, nhà văn đã phản ánh một cách chân thực và sâu sắc xã hội nông thôn Việt Nam trước Cách mạng. Giá trị nhân đạo được thể hiện ở sự đồng cảm sâu sắc của nhà văn đối với bi kịch của người nghèo và phát hiện ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp vững bề của người lương thiện trong mỗi nhân vật.
Chí Phèo được nhà văn Nam Cao cho ra mắt năm 1941. Chí Phèo là một tác phẩm xuất sắc, thể hiện nghệ thuật viết truyện độc đáo của Nam Cao, đồng thời là một tấn bi kịch của một người nông dân nghèo bị tha hóa trong xã hội. Chí Phèo cũng là tên nhân vật chính của truyện. Tác phẩm đã khái quát một hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam trước năm 1945, một bộ phận nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa. Nhà văn đã kết án đanh thép cái xã hội tàn bạo tàn phá cả thể xác và tâm hồn người nông dân lao động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện của họ, ngay trong khi họ bị vùi dập mất cả nhân hình, nhân tính. Chí Phèo là một tác phẩm có giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ. Chủ đề chính của câu chuyện này là phê phán xã hội phong kiến ngày xưa. Trong truyện, có những sự xuất hiện của con người và nhân vật. Hơn nữa, nhà văn Nam Cao đã đề cao và khẳng định những phẩm chất tốt đẹp, cao quý của Chí Phèo – Thị Nở. Câu chuyện này đã nói lên sự xung đột vô cùng quyết liệt của các tầng lớp khác nhau trong xã hội phong kiến.
Với Lão Hạc, đây là truyện ngắn được Nam Cao viết năm 1943. Tác phẩm được đánh giá là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực, nội dung truyện đã phần nào phản ánh được hiện trạng xã hội Việt Nam trong giai đoạn trước Cách mạng tháng Mười Nga. Truyện ngắn thể hiện phẩm chất của lão Hạc, ông thương con hết mực (giữ lại kỉ vật của đứa con trai, nghèo đói sau trận ốm mà vẫn không bán đi mảnh đất chỉ vì để người con khi về đỡ khổ cực); liêm khiết, tự trọng (không thể nào tin được mình đã lừa một con chó, trước khi chết gửi tiền ông giáo lo hậu sự mà nhất quyết không nhờ vả). Tác phẩm cũng tố cáo thương con hết mực (giữ lại kỉ vật của đứa con trai, nghèo đói sau trận ốm mà vẫn không bán đi mảnh đất chỉ vì để người con khi về đỡ khổ cực); liêm khiết, tự trọng (không thể nào tin được mình đã lừa một con chó, trước khi chết gửi tiền ông giáo lo hậu sự mà nhất quyết không nhờ vả). Tác phẩm cũng tố cáo xã hội đồng tiền lăn trên đạo đức và hiện thực tàn khốc cho tầng lớp nông dân và trí thức nghèo.
Song ở mỗi tác phẩm nhà văn lại có những sáng tạo riêng trong việc thể hiện tư tưởng nhân đạo. Với nhân vật lão Hạc, nhà văn để nhân vật của mình vào một cuộc lựa chọn giữa cái chết và sống. Lão Hạc đã chọn cái chết để giữ được cho con trai mảnh vườn. Lão Hạc là một người nông dân có bản chất lương thiện và tấm lòng nhân hậu. Chí Phèo khốn cùng hơn lão Hạc nhiều. Anh bất hạnh từ khi sinh ra cho đến lúc tự chấm dứt cuộc đời mình. Anh bị tha hóa, lưu manh hóa rồi bị từ chối quyền làm người. Cuộc đời của Chí là chuỗi bi kịch nhưng dù bị vui dập tàn nhẫn đến đau, bản chất lương thiện trong anh vẫn không hề bị huỷ diệt. Cuộc gặp gỡ, bát cháo hành của Thị Nở và những thanh âm trong trẻo của cuộc sống đời thường đã đánh thức bản chất lương thiện trong Chí. Qua tấn bi kịch của Chí, nhà văn đã thể hiện niềm tin và tình yêu thương của mình đối với những người nông dân nghèo.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
31/08/2025
31/08/2025
Top thành viên trả lời