ĐỀ SỐ 41 I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Cũng cờ cũng biển cũng cân đai Cũng gọi ông nghè có kém ai Mảnh giấy làm nên thân giáp bảng Nét son điểm rõ mặt vân khôi Tấm...

i:
câu 1. * Phong cách ngôn ngữ: Nghệ thuật.
* Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.

câu 2. a. Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

b. Bài thơ không chỉ gói gọn trong bốn cặp câu (đề, thực, luận, kết), mà còn ẩn chứa và khái quát nhiều hơn thế.

c. Bài thơ không chỉ mang một lớp nghĩa, mà còn ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc.

d. Bài thơ "Tiến sĩ giấy" thuộc loại thơ trào phúng.

câu 3. Nội dung chính của bài thơ "Tiến sĩ giấy" là phê phán những kẻ mang danh tiến sĩ nhưng không có tài năng, chỉ dựa vào hư danh để hưởng lợi. Bài thơ sử dụng hai biện pháp tu từ chính là liệt kê và ẩn dụ.

* Liệt kê: Tác giả liệt kê hàng loạt những thứ vật chất mà vị tiến sĩ giấy sở hữu như "cờ", "biển", "cân đai", "gọi ông Nghè". Liệt kê này nhằm nhấn mạnh sự phô trương, khoe mẽ bề ngoài của nhân vật.
* Ẩn dụ: Hình ảnh "ông Nghè" được ẩn dụ cho những người mang danh tiến sĩ nhưng không có tài năng, chỉ dựa vào hư danh để hưởng lợi. Ẩn dụ này tạo nên sự tương phản giữa hình thức bên ngoài hào nhoáng với bản chất bên trong rỗng tuếch, vô dụng.

Tác dụng của hai biện pháp tu từ này là:

* Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho bài thơ, giúp người đọc dễ dàng hình dung ra chân dung của vị tiến sĩ giấy.
* Nhấn mạnh sự mỉa mai, châm biếm của tác giả đối với những kẻ mang danh tiến sĩ nhưng không có tài năng, chỉ dựa vào hư danh để hưởng lợi.
* Tạo nên tiếng cười chua chát, xót xa về xã hội đương thời, nơi mà danh vọng và tiền bạc được coi trọng hơn cả tài năng và đạo đức.

câu 4. - Những lớp nghĩa chính của bài thơ:
+ Nghĩa đen: Tiến sĩ giấy - chỉ những con rối được mặc quần áo, đội mũ quan để diễn trò múa rối nước.
+ Nghĩa bóng: Bài thơ thể hiện sự châm biếm, mỉa mai của tác giả đối với những kẻ mang danh tiến sĩ nhưng không có tài năng, đạo đức. Họ chỉ là những con rối, những thứ đồ chơi được tạo ra bởi quyền lực phong kiến.
- Đoạn văn cảm nhận về hai câu thơ: "Tấm thân xiêm áo sao mà nhẹ / Cái giá công danh ấy mới hời"
Hai câu thơ đã thể hiện rõ nét thái độ châm biếm, mỉa mai của Nguyễn Khuyến đối với những kẻ mang danh tiến sĩ nhưng không có tài năng, đạo đức. Hình ảnh "tấm thân xiêm áo" gợi lên vẻ ngoài hào nhoáng, sang trọng của những vị tiến sĩ. Tuy nhiên, ẩn sâu bên trong đó lại là một tâm hồn rỗng tuếch, vô dụng. Còn hình ảnh "cái giá công danh ấy mới hời" cho thấy những kẻ này chỉ coi công danh như một món hàng, một thứ đồ chơi để mua bán, trao đổi. Họ sẵn sàng bán rẻ lương tâm, nhân phẩm để đạt được mục đích của mình. Qua hai câu thơ, Nguyễn Khuyến đã phê phán gay gắt thói hư tật xấu của những kẻ mang danh tiến sĩ nhưng không có tài năng, đạo đức. Đồng thời, ông cũng bày tỏ niềm xót xa trước tình cảnh đất nước bị suy thoái, tha hóa do những kẻ này gây ra.


ii:
câu 1. Danh và thực là hai khái niệm cơ bản trong cuộc sống con người. Danh là danh tiếng, địa vị xã hội, là những thứ mà chúng ta thường cố gắng đạt được để khẳng định bản thân mình. Còn thực là hành động, việc làm, là những gì chúng ta thể hiện ra bên ngoài để chứng minh cho danh tiếng của mình.

Danh và thực có mối quan hệ mật thiết với nhau. Một người có danh tiếng tốt sẽ được mọi người tôn trọng và tin tưởng. Ngược lại, nếu không có thực lực, danh tiếng cũng sẽ nhanh chóng bị phai nhạt. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho mỗi cá nhân, đó là phải cân bằng giữa danh và thực. Chúng ta cần phải nỗ lực để nâng cao năng lực của bản thân, đồng thời cũng phải biết cách sử dụng danh tiếng của mình một cách đúng đắn.

Tuy nhiên, không phải lúc nào danh và thực cũng đi đôi với nhau. Có những trường hợp danh tiếng được tạo dựng dựa trên những thủ đoạn, lừa dối. Những người như vậy sẽ sớm bị xã hội đào thải. Vì vậy, mỗi người cần phải ý thức được tầm quan trọng của cả danh và thực, và luôn cố gắng để trở thành một người có cả danh và thực xứng đáng.