Giải chi tiết

Nhận xét từng ý của bạn học sinh như sau: 1. “Tất cả các đoạn trình tự nucleotide trên phân tử DNA đều được gọi là gene.” – Sai. – Trong phân tử DNA của sinh vật, chỉ một số vùng mang thông tin mã hóa cho sản phẩm cuối (protein hoặc RNA đặc hiệu) mới gọi là gen. Phần còn lại bao gồm: vùng điều hòa (promoter, enhancer…), intron (ở sinh vật nhân thực), DNA tái tổ hợp, các vùng giải trình tự (intergenic)… đều không được xem là gen. 2. “Ở sinh vật nhân thực, chiều dài của phân tử mRNA bằng chiều dài của gene quy định nó.” – Sai. – Ở sinh vật nhân thực, gen thường bao gồm cả exon (vùng mã hóa) và intron (vùng không mã hóa xen kẽ). Sau phiên mã ban đầu ta thu được pre-mRNA chứa exon + intron; sau đó các intron bị cắt bỏ (splicing) mới cho ra mRNA trưởng thành. Do đó: • pre-mRNA ≃ độ dài gen (exon + intron) • mRNA trưởng thành < độ dài gen (chỉ còn exon, cộng thêm 2 đầu UTR không tham gia mã hóa) 3. “Ở sinh vật nhân sơ, từ chuỗi polypeptide có thể xác định được số lượng nucleotide do gene quy định.” – Đúng. – Sinh vật nhân sơ (vi khuẩn, vi sinh vật đơn bào…) hầu như không có intron, một gen là một đoạn liên tục mã hóa cho chuỗi polypeptide. Mỗi axit amin do bộ ba nucleotide (codon) mã hóa. Nếu biết số axit amin của chuỗi polypeptide là n, thì số codon = n (mỗi codon mã 1 aa) + 1 codon STOP (ngưng dịch mã). ⇒ Số nucleotide tối thiểu = (n + 1) × 3. – Ví dụ: chuỗi polypeptide 100 aa ⇒ số nucleotide mã hóa ≃ 101 codon × 3 = 303 nucleotide. Tóm lại, chỉ ý (3) là đúng; ý (1) và (2) đều không chính xác.