Tử văn gặp viên bách hội họ thôi và viên thổ công

Trong tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên", Nguyễn Dữ đã xây dựng thành công nhân vật Ngô Tử Văn - một trí thức nước Việt khảng khái, nhân cách cứng cỏi, cao đẹp, dám đấu tranh vì lẽ phải. Mở đầu tác phẩm giới thiệu thẳng vào tính cách của Ngô Tử Văn qua lời nói của nhân vật "ngồi ngất ngưởng". Tính cách ấy còn được bộc lộ trực tiếp qua cuộc chiến với hồn ma tên tướng giặc. Hồn ma tên tướng giặc sau khi chết vẫn chiếm giữ ngôi đền để tác oai tác quái trong dân gian, bị Tử Văn đốt đền, hắn đến hăm doạ, buộc tội, quyết kiện chàng ở âm phủ. Trước sự ngang ngược trắng trợn, Tử Văn kiên quyết đối đầu với cái ác, cái xấu. Chàng không sợ những lời đe dọa, càng không vì thế mà thay đổi chủ ý của mình. Hành động đốt đền của Tử Văn là hành động châm ngòi nổ cho cuộc chiến giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc. Cuộc chiến bắt đầu từ đây. Khi đối mặt với kẻ thù đầy gian xảo và xảo quyệt, Tử Văn không hề nao núng, chàng tin vào hành động chính nghĩa của mình. Sự tự tin ấy xuất phát từ lòng dũng cảm, cũng đồng thời thể hiện khí phách cứng cỏi của kẻ sĩ.

Tác giả đã đặt hai nhân vật trong cuộc chiến không cân sức, kẻ siêu nhiên có phép biến hoá vô biên, kẻ trần gian chỉ có sự can đảm cùng ý chí gang thép. Nhưng kết quả cuối cùng lại khẳng định sức mạnh to lớn của con người, cái thiện chắc chắn sẽ chiến thắng cái ác. Kết thúc truyện, Tử Văn được phong chức phán sự đền Tản Viên, trách nhiệm của chàng là bảo vệ bình yên cho nhân dân. Đây là phần thưởng xứng đáng dành cho những cống hiến của chàng. Qua đó, tác giả Nguyễn Dữ muốn gửi gắm niềm tin tưởng vào con người, vào công lý, vào chân lý mãi trường tồn.