Trong nền văn học Việt Nam, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác giả sáng tạo nên những tác phẩm bất hủ. Hai tác phẩm tiêu biểu viết về đề tài này là "Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê và "Mảnh trăng cuối rừng" của Nguyễn Minh Châu. Hai tác phẩm này đều khắc họa hình ảnh những cô gái trẻ trung, xinh đẹp, giàu lòng yêu nước, sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân để cống hiến cho đất nước. Tuy nhiên, mỗi tác phẩm lại có những nét riêng biệt trong cách xây dựng nhân vật và thể hiện chủ đề.
Trước hết, cả hai tác phẩm đều giới thiệu nhân vật chính là những cô gái thanh niên xung phong đang làm nhiệm vụ trên tuyến đường Trường Sơn. Họ đều là những cô gái trẻ trung, xinh đẹp, đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Phương Định trong "Những ngôi sao xa xôi" là một cô gái Hà Nội, có vẻ đẹp trẻ trung, xinh xắn. Cô có tính cách hồn nhiên, lạc quan nhưng cũng rất dũng cảm, gan dạ khi đối mặt với hiểm nguy. Trong công việc, cô luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình, dù phải đối mặt với những khó khăn, gian khổ.
Nguyệt trong "Mảnh trăng cuối rừng" cũng là một cô gái trẻ trung, xinh đẹp, có nét tương đồng với Phương Định. Cô cũng có tính cách hồn nhiên, lạc quan, nhưng bên cạnh đó còn mang thêm vẻ đẹp của sự dịu dàng, đằm thắm và lòng thủy chung son sắt.
Tuy nhiên, hoàn cảnh sống và chiến đấu của hai nhân vật lại có những nét khác biệt. Phương Định sống và làm việc trong một hang đá trên đỉnh núi cao, nơi thường xuyên bị máy bay địch bắn phá. Công việc của cô là đo khối lượng đất đá lấp hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Đây là một công việc vô cùng nguy hiểm, đòi hỏi sự bình tĩnh, dũng cảm và tinh thần trách nhiệm cao. Còn Nguyệt sống và làm việc trong một trạm xá dã chiến, nơi thường xuyên tiếp đón thương binh từ chiến trường trở về. Công việc của cô là chăm sóc, chữa trị cho các thương binh.
Bên cạnh những điểm chung, hai nhân vật còn có những nét riêng biệt trong cách thể hiện phẩm chất tốt đẹp của mình. Phương Định là một cô gái có tính cách hồn nhiên, lạc quan, nhưng cũng rất dũng cảm, gan dạ khi đối mặt với hiểm nguy. Cô luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình, dù phải đối mặt với những khó khăn, gian khổ. Nguyệt là một cô gái có tính cách dịu dàng, đằm thắm, nhưng cũng rất kiên cường, bất khuất. Cô luôn dành trọn trái tim mình cho người yêu, dù biết rằng anh đang ở chiến trường xa xôi, nguy hiểm.
Về nghệ thuật xây dựng nhân vật, cả hai tác giả đều sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc để miêu tả nhân vật của mình. Hình ảnh nhân vật được khắc họa qua những hành động, cử chỉ, suy nghĩ nội tâm. Nhờ đó, nhân vật hiện lên chân thực, gần gũi, khiến người đọc dễ dàng cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn, tính cách của họ.
Tóm lại, hai nhân vật Phương Định và Nguyệt đều là những hình tượng tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Họ là những cô gái trẻ trung, xinh đẹp, giàu lòng yêu nước, sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân để cống hiến cho đất nước. Mỗi nhân vật lại có những nét riêng biệt trong cách thể hiện phẩm chất tốt đẹp của mình, nhưng đều toát lên vẻ đẹp tâm hồn cao quý, đáng trân trọng.