phân tích những nét chính về nghệ thuật tự sự qua một truyện ngắn mà em yêu thích của nhà văn Nam Cao ngoại trừ tác phẩm trong sách giáo khoa

Nam Cao là một trong những cây bút xuất sắc tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là nhà văn hiện thực lớn, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn, "một tấm gương cao cả về nhân cách cao đẹp". Với ngòi bút tinh tế, nhạy bén, Nam Cao đã tái hiện thành công bức tranh hiện thực của nước ta những năm trước Cách mạng tháng Tám. Nhà văn cũng gắn bó với biết bao số phận, kiếp người đang chìm ngập trong bể khổ. Ông trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của họ; xót thương, cảm thông với nỗi đau của họ; phẫn nộ, căm ghét cái xã hội thối nát đã đẩy con người vào bần cùng, tăm tối. Có thể nói, mỗi trang viết của Nam Cao đều thấm đẫm tinh thần nhân đạo. Truyện ngắn "Chí Phèo" là một minh chứng tiêu biểu cho tài năng nghệ thuật của Nam Cao.

Đọc "Chí Phèo", người đọc sẽ thấy được những nét độc đáo, mới lạ trong nghệ thuật tự sự của nhà văn. Trước hết, tác giả lựa chọn cách kể chuyện độc đáo. Người kể chuyện đồng thời là nhân vật "tôi" - một trí thức nghèo tên là Thứ. Việc sử dụng ngôi kể thứ ba với người kể chuyện ở ngôi thứ ba đã tạo nên cảm giác gần gũi, chân thực cho câu chuyện. Ngôi kể này có thể dễ dàng tiếp cận với các nhân vật, thâm nhập vào suy nghĩ, cảm xúc của từng nhân vật. Đồng thời, lối dẫn chuyện linh hoạt, biến hóa, không bị gò bó theo trình tự thời gian khiến cho tác phẩm trở nên sâu sắc hơn. Không chỉ vậy, Nam Cao còn kết hợp khéo léo, nhuần nhuyễn giữa kể, miêu tả, biểu cảm và bình luận. Điều này đã làm cho giọng điệu trần thuật trở nên đa dạng, nhiều màu sắc, đồng thời cũng tạo ra mối quan hệ chặt chẽ giữa người kể chuyện và nhân vật.

Bên cạnh đó, nhà văn còn xây dựng được những nhân vật mang tính điển hình với những nét tính cách, tâm lí sinh động, phức tạp. Mỗi nhân vật đều mang bóng dáng của những con người ngoài đời nên rất gần gũi, thân thuộc. Đồng thời, nhà văn còn tập trung thể hiện xung đột tâm lí, nội tâm nhân vật. Chẳng hạn như Chí Phèo sau đêm gặp thị Nở, buổi sáng hôm sau "hắn bâng khuâng như tỉnh dậy sau một cơn say rất dài". "Lòng mơ hồ buồn". Hắn nghĩ về tuổi già, đói rét, ốm đau và cô độc - những điều hắn chưa bao giờ nghĩ tới. Đây là những thay đổi lớn lao trong tâm hồn Chí Phèo, báo hiệu sự hồi sinh mạnh mẽ. Ngoài ra, ngôn ngữ trong tác phẩm rất sinh động, đa dạng, phù hợp với đặc điểm của từng nhân vật. Ngôn ngữ của bọn cường hào, ác bá như Lí Cường, Bá Kiến rất đanh sắc, quyết đoán, ngược lại, ngôn ngữ của Chí Phèo khi thì là lời độc thoại nội tâm, khi thì là lời đối thoại với các nhân vật khác, thể hiện sự hung hãn, ngang ngược, nhưng cũng có những phút giây dịu dàng, đằm thắm.

Không chỉ vậy, kết cấu tác phẩm cũng là một nét đặc sắc trong nghệ thuật tự sự của Nam Cao. Tác phẩm mở đầu bằng hình ảnh đầy ấn tượng: "Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi...". Cái gì cũng có thể trở thành đối tượng để Chí Phèo chửi, từ "lão trưởng thôn đến vợ tử tù" đến "cả làng Vũ Đại". Cách kết thúc tác phẩm cũng gây ấn tượng không kém với câu hỏi day dứt: "Ai cho tao lương thiện?". Làm sao để con người trở về với bản tính lương thiện vốn có? Đó vẫn sẽ mãi là câu hỏi lửng lơ, không lời đáp.

Như vậy, với nghệ thuật tự sự độc đáo, Nam Cao đã khắc họa một cách chân thực, sâu sắc bức tranh hiện thực xã hội Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Qua đó, nhà văn bộc lộ niềm xót thương, cảm thông với những kiếp người khốn khổ; trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của họ và thể hiện thái độ phẫn nộ, căm ghét cái xã hội thối nát đã đẩy con người vào bần cùng, tăm tối.