Chí Phèo là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất của nền văn học Việt Nam hiện đại. Tác phẩm không chỉ thành công ở nội dung phản ánh mà còn ở nghệ thuật tự sự độc đáo. Một trong những yếu tố góp phần vào sự thành công đó chính là chi tiết bát cháo hành của Thị Nở dành cho Chí Phèo. Bát cháo ấy không chỉ đơn thuần là món ăn mà nó còn mang nhiều lớp nghĩa sâu xa hơn.
Trước hết, bát cháo hành là biểu tượng của tình người ấm nóng duy nhất còn sót lại nơi làng Vũ Đại khô khát yêu thương. Cháo hành rất ngon, ngon đến tận bây giờ tôi vẫn nhớ. Một nồi cháo lớn bốc khói nghi ngút, mùi thơm lan tỏa khắp gian nhà nhỏ. Cháo được nấu từ gạo nguyên hạt và thịt lợn nạc cùng với hành lá, nhìn rất đầy đặn và hấp dẫn. Để rồi từ đó, hắn nhận thức được thế giới xung quanh với những điều giản đơn nhưng thật thấm thía. Lần đầu tiên, hắn lắng nghe những âm thanh của cuộc sống: tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng lao xao của người đi chợ bán vải... Những âm thanh ấy vọng vào tâm trí, xoáy sâu vào tâm hồn hắn, khiến hắn rung động. Không chỉ vậy, bát cháo hành ấy là vị thuốc giải độc đối với Chí Phèo, đánh thức phần "người" lương thiện bị vùi lấp lâu nay. Nếu trước đây, hắn được biết đến là một thằng lưu manh, với bản chất hiền lành, lương thiện thì giờ đây, khi bị đẩy vào con đường cùng cực bởi xã hội, hắn trở nên tha hóa, biến chất. Từ một người nông dân hiền lành, chăm chỉ, hắn trở thành một tên lưu manh, một con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Hắn chìm đắm trong cơn say triền miên, hắn rạch mặt, hắn ăn vạ, hắn cướp giật, hắn làm công cụ cho Bá Kiến. Và dường như, khoảng cách của hắn ngày càng xa với xã hội. Nhưng hôm nay, dưới bàn tay ân cần của Thị Nở, bát cháo hành đã giúp hắn tìm lại chính mình. Bát cháo hành là tình người hiếm hoi mà Chí nhận được, cũng là lần đầu tiên và duy nhất hắn được nhận một thứ gì đó. Nó đã kích hoạt bộ não của hắn nghĩ đến tương lai, số phận, những ngày xưa, ước mơ về một gia đình hạnh phúc,... Chính vì vậy, ta có thể thấy rằng, bát cháo hành chính là liều thuốc giải độc, là cánh cửa khép lại quá khứ tội lỗi và mở ra tương lai tươi sáng, là chiếc cầu nối đưa Chí trở về với kiếp người.
Không chỉ vậy, bát cháo hành còn là minh chứng cho quy luật của Lêonit Lêônốp: Con người, ngay cả khi họ độc ác nhất, vẫn có mầm lương thiện ngủ sâu trong tâm hồn. Qua đó, ta thấy được tấm lòng nhà văn dành cho nhân vật của mình: trân trọng, thấu hiểu và yêu thương. Đồng thời, qua chi tiết này, ông lên án xã hội đương thời tàn bạo, thối nát đã cướp đi quyền làm người và đẩy con người vào con đường tha hóa, lưu manh hóa.
Tóm lại, bát cháo hành của Thị Nở là một chi tiết nghệ thuật giàu giá trị nhân văn, đồng thời là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của Nam Cao khi viết về đề tài người nông dân.