Câu 2 (4.0 điểm): So sánh, đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật của hai tác giả trong hai đoạn trích sau: Đoạn 1 (Lược tóm tắt: Dì Hảo là con nuôi của bà tôi. Bố đẻ của dì Hảo chết đã lâu. Mẹ đẻ d...

phương nguyễn thị

Bạn cần so sánh và đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật của hai tác giả Nam Cao (trong đoạn trích "Dì Hảo") và Trần Thùy Mai (trong đoạn trích "Trăng nơi đáy giếng"). Dưới đây là phần so sánh và đánh giá chi tiết:

So sánh nghệ thuật xây dựng nhân vật

Nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nam Cao và Trần Thùy Mai trong hai đoạn trích có những điểm tương đồng và khác biệt rõ rệt, chủ yếu tập trung vào việc khắc họa bi kịch của người phụ nữ trong những bối cảnh xã hội khác nhau.

Tiêu chíĐoạn 1 (Nam Cao - Dì Hảo)Đoạn 2 (Trần Thùy Mai - Trăng nơi đáy giếng)Nhân vật trung tâmDì Hảo (Người phụ nữ nghèo khổ, bệnh tật, bị chồng bỏ rơi, không oán trách)Nhân vật "tôi" - Hạnh (Cô giáo trí thức, bị chồng phản bội, chủ động nhường chồng)Góc nhìn kể chuyệnGóc nhìn của người kể chuyện bên ngoài (chúng tôi) xen lẫn với những lời bình luận, đánh giá sâu sắc của tác giả.Góc nhìn người kể chuyện xưng "tôi" (ngôi thứ nhất) - tâm lí nhân vật được bộc lộ trực tiếp, chân thực.Biểu hiện nội tâmChủ yếu qua hành động và ngoại cảnh (nghiến chặt răng, khóc nức nở, thổ ra nước mắt). Bi kịch và sự cam chịu được soi chiếu qua lời bình luận, triết lí của tác giả (trách làm gì hắn, không trách bà tôi).Chủ yếu qua ý nghĩ, cảm xúc, độc thoại nội tâm (Tôi không dám trách, tôi mừng, tôi rụng rời, đi trong đêm như người ngây, cái số tôi sao mà trớ trêu).Ngôn ngữ, giọng vănGiọng văn hiện thực, lạnh lùng nhưng ẩn chứa lòng thương cảm sâu sắc. Ngôn ngữ chính xác, giàu tính khái quát triết lí về thân phận.Giọng văn tự sự, thấm đẫm chất trữ tình, day dứt. Ngôn ngữ nhẹ nhàng, tinh tế nhưng sắc bén trong việc lột tả sự bi kịch.Mối quan hệ/ xung độtBi kịch do hoàn cảnh sống, cái đói, cái nghèo (hắn phải ăn, phải uống) đẩy đến sự tha hóa, tàn nhẫn.Bi kịch do sự phức tạp của tình yêu, hôn nhân và danh dự/công danh (phải giữ gìn, được tín nhiệm cao, cái tình với nhau).Đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật

1. Nam Cao và nghệ thuật hiện thực – tâm lí trong Dì Hảo

Nam Cao đã vận dụng thành công nghệ thuật hiện thực gắn liền với phân tích tâm lí và triết lí sâu sắc để xây dựng nhân vật dì Hảo:

• Khắc họa bi kịch thân phận: Dì Hảo được xây dựng là điển hình cho người phụ nữ nghèo khổ, bị dồn vào đường cùng. Sự khổ đau không chỉ thể hiện ở hành động (khóc nức nở, thổ ra nước mắt) mà còn ở trạng thái cam chịu, không hề oán trách ("Dì có trách chi con người tàn nhẫn ấy").
• Đi sâu vào bản chất: Tác giả không chỉ mô tả nỗi đau mà còn triết lí hóa nó, chỉ ra cội nguồn của sự tàn nhẫn là do hoàn cảnh, cái đói, cái khổ ("Trách làm gì hắn, cái con người bắt buộc phải tàn nhẫn ấy?"). Nghệ thuật này biến dì Hảo không chỉ là một cá nhân mà còn là biểu tượng của thân phận người phụ nữ bị đày đọa trong xã hội cũ.
• Giọng điệu độc đáo: Giọng văn lạnh lùng, dửng dưng bề ngoài nhưng lại chứa đựng sự xót xa vô hạn. Sự đan xen giữa kể chuyện, miêu tả hành động và lời bình luận triết lí đã tạo nên chiều sâu tư tưởng, giúp nhân vật hiện lên một cách chân thực, đầy ám ảnh.

2. Trần Thùy Mai và nghệ thuật phân tích tâm lí tinh tế trong Trăng nơi đáy giếng

Trần Thùy Mai tập trung hoàn toàn vào việc khai thác chiều sâu tâm lí phức tạp của người phụ nữ hiện đại, trí thức qua nhân vật "tôi" (Hạnh):

• Tâm lí phức tạp: Nhân vật Hạnh là một hình tượng phức tạp. Nàng không chỉ là nạn nhân bị phản bội mà còn là người chủ động kiến tạo bi kịch của mình (giục anh đi, nhắn Thắm chăm sóc anh). Nỗi đau được thể hiện qua những độc thoại nội tâm đầy mâu thuẫn: vừa tự nguyện hi sinh, vừa khóc tủi hờn, vừa mừng cho công danh của chồng, vừa rụng rời khi đối diện sự thật.
• Xung đột nội tâm: Nghệ thuật kể chuyện ngôi thứ nhất giúp tác giả trực tiếp đi sâu vào những giằng xé nội tâm. Bi kịch của Hạnh là bi kịch của sự tự lừa dối, tự nhấn chìm mình trong vỏ bọc danh dự và niềm tin mù quáng. Cảm giác rụng rời, đi trong đêm như người ngây là đỉnh điểm của sự vỡ mộng, lột tả thành công trạng thái sụp đổ của một người phụ nữ chấp nhận mọi điều để giữ lấy ảo ảnh hôn nhân.
• Ngôn ngữ và chi tiết sắc sảo: Tác giả dùng những chi tiết đối lập gay gắt (vợ chồng gặp nhau lén lút vs tiếng cười vui vẻ râm ran của Thắm và chồng, cái tình với nhau vs chút quà) và ngôn ngữ giàu cảm xúc để làm nổi bật sự trớ trêu, cay đắng.

Tổng kết và Đánh giá chung

Cả Nam Cao và Trần Thùy Mai đều là những bậc thầy trong việc xây dựng nhân vật qua phân tích tâm lí.

• Nam Cao (Đoạn 1) tạo dựng nhân vật trong bối cảnh xã hội hiện thực cũ, lấy cái đói, cái nghèo làm động lực chính gây nên bi kịch, sử dụng triết lí ngoại đề để khái quát hóa thân phận. Nhân vật dì Hảo là sự phản ánh nỗi đau bị đày đọa, bóc lột.
• Trần Thùy Mai (Đoạn 2) tạo dựng nhân vật trong bối cảnh xã hội hiện đại hơn, tập trung khai thác bi kịch của người trí thức trong quan hệ tình yêu – danh vọng, sử dụng tự sự ngôi thứ nhất để bộc lộ trực tiếp sự giằng xé, mâu thuẫn nội tâm. Nhân vật Hạnh là sự phản ánh nỗi đau tự chuốc lấy, sự nhẫn nhịn cực đoan.

Cả hai đoạn trích đều đạt đến sự thành công trong việc khắc họa nỗi khổ muôn thuở của người phụ nữ nhưng với những bút pháp riêng biệt, làm nổi bật phong cách nghệ thuật độc đáo của từng tác giả.