viết bài văn phân tích tác phẩm mà nỗi niềm chinh phụ

Đặng Trần Côn sống trong thời kì loạn lạc khi các tập đoàn phong kiến Lê - Trịnh - Nguyễn tranh giành quyền lực, gây ra nội chiến kéo dài. Ông bất mãn với xã hội đó nên đã sáng tác "Chinh Phụ Ngâm" - khúc ngâm diễn tả tâm trạng cô đơn, buồn khổ của người vợ trẻ có chồng đi đánh trận, không rõ ngày trở về. Đoạn trích "Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ" nằm ở phần 2 của khúc ngâm, thể hiện rõ nhất tâm trạng cô đơn, buồn khổ của người vợ nhớ thương chồng.

Mở đầu đoạn trích là hình ảnh người chinh phụ thức giấc giữa đêm khuya, gợi lên cảm giác trống vắng, cô đơn:

"Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước,
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen."

Người chinh phụ thức giấc giữa đêm khuya, gợi lên cảm giác trống vắng, cô đơn. Nàng lặng lẽ "dạo" từng bước nhẹ nhàng trong hiên vắng, rồi lại ngồi bên cửa sổ buông rèm nhìn ra ngoài. Hành động lặp đi lặp lại, thể hiện sự bồn chồn, lo lắng của người phụ nữ đang mong ngóng tin tức của chồng. Khung cảnh thiên nhiên ảm đạm, u buồn càng tô đậm thêm nỗi cô đơn, lẻ loi của người chinh phụ:

"Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm dường đã có đèn biết chăng?"

Hình ảnh "ngọn đèn" xuất hiện hai lần trong đoạn trích, vừa là hình ảnh tả thực, vừa là hình ảnh ẩn dụ. Ngọn đèn le lói trong đêm tối, soi sáng cho người chinh phụ, nhưng cũng khiến nàng cảm thấy cô đơn hơn bao giờ hết. Nàng tự hỏi liệu ngọn đèn có hiểu được nỗi lòng của mình hay không?

Nỗi nhớ chồng da diết của người chinh phụ được gửi gắm qua những hình ảnh thiên nhiên:

"Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hoè phất phơ rủ bóng bốn bên."

Tiếng gà gáy "eo óc" báo hiệu đêm đã về khuya, càng làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống trải của người chinh phụ. Cây hoè "phất phơ rủ bóng bốn bên" gợi lên khung cảnh hoang vắng, hiu quạnh. Tất cả những hình ảnh đó đều góp phần thể hiện nỗi nhớ chồng tha thiết của người chinh phụ.

Câu thơ "Khắc giờ đằng đẵng như niên, Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa" đã sử dụng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ, so sánh để khắc họa sâu sắc nỗi nhớ chồng của người chinh phụ. Thời gian chờ đợi dài đằng đẵng, như một năm trường, còn nỗi nhớ thì mênh mông, bao la, như biển cả rộng lớn.

Sự cô đơn, lẻ loi của người chinh phụ được thể hiện qua hành động:

"Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi,
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương."

Người chinh phụ cố gắng vượt qua nỗi cô đơn bằng cách dạo quanh hiên, nhưng càng cố gắng lại càng thấy vô vọng. Nàng chỉ biết ôm lấy nỗi buồn, không thể chia sẻ cùng ai. Hình ảnh "hoa đèn" là hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng cho ngọn đèn cháy sáng, giống như trái tim người chinh phụ đang cháy rực vì nỗi nhớ chồng.

Như vậy, qua đoạn trích "Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ", ta thấy được tâm trạng cô đơn, buồn khổ của người chinh phụ trong thời loạn lạc. Tác giả Đặng Trần Côn đã sử dụng ngôn ngữ giàu tính biểu cảm, kết hợp với các biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh,... để khắc họa thành công tâm trạng của nhân vật trữ tình. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện giá trị nhân đạo sâu sắc, phản ánh nỗi đau khổ của con người trong chiến tranh, đồng thời ca ngợi khát vọng hạnh phúc lứa đôi của họ.