Bài thơ "Nhớ" của Hồng Nguyên là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách viết thơ của ông. Bài thơ được sáng tác vào năm 1946, khi đất nước đang bước vào giai đoạn kháng chiến chống Pháp. Bài thơ đã tái hiện lại cuộc sống chiến đấu gian khổ nhưng đầy tinh thần lạc quan của người lính trong thời kỳ đầu kháng chiến.
Mở đầu bài thơ, Hồng Nguyên đã khắc họa hình ảnh những anh bộ đội cụ Hồ xuất thân từ nông dân, nghe tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc đã xung phong ra trận. Họ là những người con của làng quê, mang trong mình lòng yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm đánh đuổi kẻ thù xâm lược.
"Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Anh với tôi đôi người xa lạ
Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau."
Họ đến từ những vùng quê khác nhau, nhưng đều chung một lý tưởng cao đẹp là bảo vệ Tổ quốc. Họ gặp gỡ nhau trên chiến trường, trở thành đồng đội, trở thành anh em ruột thịt. Tình đồng chí, đồng đội được hình thành từ chính những gian khổ, vất vả mà họ cùng trải qua.
"Súng bên súng, đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí!"
Hình ảnh "súng bên súng", "đầu sát bên đầu" thể hiện sự gắn bó, đoàn kết của người lính trong chiến đấu. Họ cùng chung một nhiệm vụ, cùng chung một lý tưởng, cùng chung một mục đích là giành độc lập, tự do cho Tổ quốc. Tình đồng chí, đồng đội còn được thể hiện qua những khoảnh khắc đời thường, bình dị. Đó là những lúc cùng nhau chia sẻ bát cơm, manh áo, cùng nhau vượt qua những khó khăn, thử thách.
"Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Chân không giày"
Trong hoàn cảnh chiến đấu gian khổ, người lính phải đối mặt với nhiều thiếu thốn, khó khăn. Nhưng họ vẫn luôn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời. Họ cười đùa, trêu chọc nhau, động viên nhau vượt qua mọi khó khăn.
"Thương nhau tay nắm lấy bàn tay"
Câu thơ "Thương nhau tay nắm lấy bàn tay" là một hình ảnh giàu sức gợi, thể hiện tình cảm gắn bó, keo sơn của người lính. Họ nắm tay nhau để truyền hơi ấm, để động viên nhau vượt qua những khó khăn, thử thách.
Bên cạnh đó, bài thơ còn thể hiện những kỷ niệm đáng nhớ của người lính trong cuộc sống chiến đấu. Đó là những đêm liên hoan văn nghệ giữa rừng, tiếng hát, tiếng mõ, tiếng trống vang vọng khắp núi rừng. Đó là những ngày hành quân, vượt qua bao nhiêu khó khăn, thử thách, nhưng họ vẫn luôn giữ vững niềm tin vào tương lai tươi sáng.
"Nhớ sao lớp học i tờ
Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan
Nhớ sao ngày tháng cơ quan
Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo
Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều
Chày đêm nện cối đều đều suối xa..."
Bài thơ kết thúc bằng hình ảnh người lính trở về quê hương, mái tranh nghèo, mẹ già, vợ con. Họ mang trong mình nỗi nhớ thương da diết, nhưng cũng tràn đầy niềm tin vào tương lai.
"Bao giờ về tới quê ta
Mái tranh thương nhớ, cháy bập bùng
Mẹ già đang đợi, trước thềm nắng nhạt
Vợ yêu đang chờ, trong nắng vương."
Bài thơ "Nhớ" của Hồng Nguyên đã tái hiện lại cuộc sống chiến đấu gian khổ nhưng đầy tinh thần lạc quan của người lính trong thời kỳ đầu kháng chiến. Bằng giọng điệu tự nhiên, gần gũi và ngôn ngữ giản dị, bài thơ đã chạm đến trái tim của người đọc, khơi gợi lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết của dân tộc.