Tóm tắt gắn gọn và đúng

Dưới đây là 2 phần: 1. Tóm tắt gọn về công nghệ gene/kỹ thuật di truyền nói chung 2. Tư liệu về vai trò của công nghệ gene đối với sự phát triển của Việt Nam trong tương lai 1. TÓM TẮT GỌN VỀ CÔNG NGHỆ GENE / KỸ THUẬT DI TRUYỀN - Khái niệm: • Công nghệ gene (genetic engineering) là tập hợp các phương pháp xác định, tách lọc, biến đổi và chuyển gene giữa các sinh vật để tạo ra các đặc tính mong muốn. - Nguyên lý cơ bản: • Cắt – dán gene (restriction enzymes + ligase) • Mở rộng gene (PCR) • Chuyển gene vào vật chủ (vecto vi rút, plasmid, bắn hạt vàng…) - Phân loại chính: • Sao chép gene (cloning) • Chỉnh sửa gene (CRISPR/Cas9, TALENs…) • Tạo giống cây, con lai bằng nuôi cấy mô, tế bào (tissue culture) - Ứng dụng điển hình: • Y tế: sản xuất insulin người, vắc-xin tái tổ hợp, liệu pháp gen điều trị bệnh di truyền • Nông nghiệp: tạo giống cây trồng kháng sâu bệnh, chịu hạn, tăng dinh dưỡng • Công nghiệp sinh học: men vi sinh, enzyme xử lý chất thải, sản xuất biofuel • Môi trường: vi sinh vật phân hủy chất độc, xử lý nước thải 2. VAI TRÒ CÔNG NGHỆ GENE ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM TRONG TƯƠNG LAI - Chiến lược và chính sách: • Nghị quyết 36/NQ-TW về “Chiến lược phát triển khoa học-công nghệ” đến 2030, tầm nhìn 2045 • Chương trình KH&CN trọng điểm cấp quốc gia: “Công nghệ sinh học phục vụ phát triển nông nghiệp hữu cơ, an toàn thực phẩm” • Đề án “Phát triển công nghệ gen và ứng dụng” do Bộ KH&CN chủ trì - Ứng dụng vào nông nghiệp: • Giống lúa, ngô, khoai tây biến đổi gene kháng sâu bệnh, chịu mặn, tăng năng suất 10–20% • Cây trồng giàu vitamin (Golden Rice), giàu protein phục vụ xóa đói giảm nghèo - Ứng dụng vào y tế: • Nghiên cứu liệu pháp gen điều trị bệnh máu khó đông, ung thư; • Sản xuất vắc-xin nội sinh (vắc-xin COVID-19 Nano Covax) giảm phụ thuộc nhập khẩu - Công nghiệp sinh học và môi trường: • Vi sinh vật chuyển hóa sinh khối nông nghiệp thành bioethanol, biogas; • Vi khuẩn xử lý ô nhiễm dầu mỡ, kim loại nặng tại các khu công nghiệp - Tác động kinh tế – xã hội: • Tăng giá trị xuất khẩu nông sản, dược phẩm công nghệ cao, giảm nhập siêu công nghệ • Giải quyết việc làm cho lao động có trình độ cao, thu hút đầu tư FDI vào công nghệ sinh học • Nâng cao năng lực chủ động, tự chủ trong an ninh lương thực, y tế công cộng - Triển vọng trong tương lai: • Phát triển “nông nghiệp thông minh” kết hợp gene với IoT, Big Data • Ứng dụng liệu pháp gen cá nhân hóa trong điều trị ung thư • Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ gene, thúc đẩy chuyển giao công nghệ ra thị trường Trên đây là tóm tắt và các tư liệu cơ bản để thấy rõ vai trò then chốt của công nghệ gene/kỹ thuật di truyền đối với mục tiêu phát triển bền vững và tự chủ công nghệ của Việt Nam.