Dưới đây là lời giải chi tiết cho PHẦN I – câu trắc nghiệm (Sinh học 12).
Câu 1. Khi nói về đột biến gen, phát biểu nào sau đây không đúng?
A. Đột biến gen cung cấp nguồn biến dị sơ cấp cho quá trình tiến hoá.
B. Tốc độ đột biến gen phụ thuộc vào cường độ tác nhân gây đột biến.
C. Đột biến gen làm thay đổi tần số alen của quần thể theo một hướng xác định.
D. Giá trị thích nghi của gen đột biến phụ thuộc vào môi trường sống.
Đáp án: C
Giải thích: Đột biến gen là sự thay đổi ngẫu nhiên ở trình tự nucleotide nên không có hướng xác định trước. Việc tần số alen thay đổi do đột biến là ngẫu nhiên, không “theo một hướng xác định”.
---
Câu 2. Trong cấu trúc siêu hiển vi của NST điển hình ở sinh vật nhân thực, sợi cơ bản và sợi nhiễm sắc có đường kính lần lượt là
A. 10 nm và 300 nm
B. 30 nm và 10 nm
C. 30 nm và 300 nm
D. 10 nm và 30 nm
Đáp án: D
Giải thích:
– Sợi cơ bản (“beads-on-a-string”) có đường kính ≈10 nm (chuỗi nucleosome).
– Sợi nhiễm sắc (sợi chromatin thứ cấp) có đường kính ≈30 nm.
---
Câu 3. Trong cơ chế điều hoà hoạt động của operon Lac ở E. coli, khi môi trường không có lactose thì protein ức chế sẽ liên kết vào
A. vùng khởi động (promoter)
B. gene điều hoà
C. vùng vận hành (operator)
D. vùng mã hoá
Đáp án: C
Giải thích: Khi không có lactose, repressor (sản phẩm của gene điều hoà LacI) gắn vào vùng vận hành, ngăn RNA pol tiếp cận cấu trúc gen.
---
Câu 4. Thành phần cấu tạo của operon Lac bao gồm
A. vùng khởi động (P), vùng vận hành (O) và một nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A)
B. vùng vận hành (O) và một nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A)
C. vùng khởi động (P) và một nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A)
D. vùng khởi động (P), vùng vận hành (O), nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A) và gene điều hoà (LacI)
Đáp án: A
Giải thích: Operon Lac trong định nghĩa gồm 3 thành phần chính: promoter (P), operator (O) và các gen cấu trúc Z, Y, A. Gene điều hoà LacI nằm ngoài operon.
---
Câu 5. Trong cơ chế điều hoà hoạt động của operon Lac, phát biểu nào sau đây đúng?
A. Nhóm gen cấu trúc không hoạt động khi protein ức chế gắn vào vùng vận hành và lại diễn ra bình thường khi chất cảm ứng (lactose) làm bất hoạt protein ức chế.
B. Nhóm gen cấu trúc không hoạt động khi protein ức chế gắn vào vùng khởi động và lại diễn ra bình thường khi chất ức chế làm bất hoạt chất cảm ứng.
C. Khi môi trường không có lactose, protein ức chế gắn vào vùng vận hành, ngăn cản sự phiên mã của nhóm gen cấu trúc.
D. Khi môi trường có lactose, protein ức chế không thể gắn vào vùng khởi động, do đó RNA pol liên kết được với vùng vận hành để tiến hành phiên mã.
Đáp án: A
Giải thích:
– A diễn đạt đầy đủ: cơ chế inducible operon là repressor gắn O => chặn phiên mã. Khi có lactose (chất cảm ứng) => liên kết repressor, làm mất khả năng gắn O => phiên mã được khôi phục.
– C chỉ nêu một nửa quá trình (trường hợp không có lactose) nhưng chưa nói đến sự phục hồi khi có lactose.
---
Câu 6. Hoá chất gây đột biến nhân tạo 5-BU thường gây đột biến gen dạng
A. thay thế cặp G-X thành C-G
B. thay thế cặp G-X thành T-A
C. thay thế cặp A-T thành T-A
D. thay thế cặp A-T thành G-C
Đáp án: D
Giải thích: 5-Bromouracil là đồng đẳng của T, có thể bắt cặp với G, dẫn đến chuyển cặp AT → GC (transition A·T → G·C).
---
Câu 7. Cho các nhận định về đột biến gen:
I. Dưới tác dụng của cùng một tác nhân, với cường độ và liều lượng như nhau thì tần số đột biến ở tất cả các gen là bằng nhau.
II. Đột biến gen cung cấp nguồn nguyên liệu sơ cấp cho chọn giống và tiến hoá.
III. Phần lớn đột biến điểm là dạng mất một cặp nuclêôtit.
IV. Đột biến gen có thể có lợi, có hại hoặc trung tính đối với thể đột biến.
Hỏi: Số nhận định sai là bao nhiêu?
A. 3
B. 1
C. 2
D. 4
Đáp án: C (2 nhận định sai: I và III)
Giải thích:
– I sai vì mỗi gen có cấu trúc và trình tự khác nhau → tỉ lệ đột biến không đồng nhất.
– III sai vì hầu hết đột biến điểm là thay thế nucleotide chứ không phải mất cặp nu.
---
Câu 8. Đột biến gen là gì?
A. Sự phát sinh một hoặc số alen mới từ một gene.
B. Những rối loạn xuất hiện trong quá trình tự nhân đôi của một gene hoặc một số gene.
C. Những biến đổi trong cấu trúc của gene liên quan đến một hoặc vài cặp nuclêôtit.
D. Những biến đổi ở một hoặc vài cặp tính trạng của cơ thể.
Đáp án: C
Giải thích: Đột biến gen là thay đổi cấu trúc gen (tức trình tự nucleotide) trên một hoặc vài cặp nuclêôtit, dẫn đến thay đổi chức năng hoặc biểu hiện của gen đó.