Trong nền văn xuôi Việt Nam, ít có tác giả nào mà mọi tác phẩm dường như đều được độc giả nhiệt tình đón nhận như nhà văn Thanh Tịnh. Với bút lực dồi dào, ông đã viết nên những thế giới tuổi thơ tuyệt đẹp, điển hình như truyện ngắn "Quê Mẹ". Trong tác phẩm này, hình ảnh của nhân vật Tâm - một người con gái tần tảo, chịu thương chịu khó hiện lên khiến người đọc không khỏi xúc động. Cùng đề tài viết về người phụ nữ, nhà văn Thạch Lam cũng đã sáng tác "Cô hàng xén", khắc họa hình ảnh cô gái tên Hiền với những đức tính tốt đẹp, đáng quý. Tuy nhiên, nhân vật Tâm lại khiến em có ấn tượng hơn cả.
Trước hết, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về nhân vật Tâm trong truyện ngắn "Quê Mẹ". Như đã nói, chủ đề của truyện là viết về quê hương, cụ thể là quãng đời tuổi thơ của nhân vật trung tâm - anh Tế Hanh. Sau nhiều năm xa cách, anh có dịp trở về quê hương và ghé thăm ngôi làng chài lưới nơi mình sinh ra. Chuyến về thăm quê này đã giúp anh ôn lại những kỉ niệm tươi đẹp của thời thơ ấu. Trở về từ bãi biển, anh bắt gặp hình ảnh cô bé hàng xóm tên Tâm. Lúc bấy giờ, Tâm mới chỉ là một đứa trẻ lên sáu, lên bảy nhưng đã sớm phải theo mẹ chèo chống con thuyền kiếm kế sinh nhai. Có lẽ vì vậy mà cô bé ấy lại mang dáng dấp gầy gò, thấp bé hơn hẳn những bạn bè cùng trang lứa.
Tuy cuộc sống vất vả, nhưng Tâm vẫn luôn chăm chỉ, chịu thương chịu khó. Cô bé ấy quanh năm suốt tháng gắn bó với mái lều tranh lụp xụp, hôi hám gần bờ biển. Dù cuộc sống có khó khăn đến đâu, dù phải tạm gác lại việc học để phụ giúp mẹ, Tâm vẫn luôn giữ trong mình tấm lòng hồn nhiên, trong sáng của một đứa trẻ. Điều này được thể hiện qua lần cô bé cùng các bạn ra bến cá. Hình ảnh cô bé "cười hé hàm răng trắng, móm mém như một cụ già" khiến người đọc không khỏi xót xa. Chắc hẳn cuộc sống ở làng chài, đấu tranh mưu sinh đã khiến cô bé sớm già dặn hơn so với bạn đồng trang lứa.
Tâm còn là một người con vô cùng hiếu thảo. Khi vừa đi học, vừa phải làm việc đồng áng phụ giúp mẹ, cô bé ấy vẫn luôn cố gắng để san sẻ gánh nặng trong gia đình. Có thể thấy, nhân vật Tâm hiện lên với rất nhiều phẩm chất tốt đẹp. Cô bé ấy chính là đại diện tiêu biểu cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam truyền thống, giàu đức hi sinh và tấm lòng vị tha, cao cả.
Bên cạnh nhân vật Tâm, hình ảnh cô gái tên Hiền trong truyện "Cô hàng xén" cũng gợi cho người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc. Hiền xuất hiện trong hoàn cảnh khá đặc biệt. Mợ Liên - người cô ruột của Hiền thường hay gửi gắm cô sang nhà bác Trà để phụ giúp vợ chồng bác dọn hàng và bán các mặt hàng xén. Nhờ đó mà Hiền quen biết với hắn - cháu họ của bác Trà. Hai người dần nảy sinh tình cảm với nhau rồi hẹn ước về chung một nhà.
Hiền là cô gái có nhan sắc thuộc hạng "trung bình", tức không quá nổi bật so với những người con gái cùng trang lứa. Ấy vậy nhưng cô lại sở hữu những phẩm chất vô cùng đáng quý. Hiền xuất thân từ gia đình khó khăn, đông anh em, mẹ lại ốm yếu nên cô sớm học cách trưởng thành, lo toan cho cuộc sống. Không chỉ gánh vác gia đình, Hiền còn cưu mang thêm người me bệnh tật của mình. Cô làm tất thảy mọi việc từ quét dọn nhà cửa, nấu nướng, buôn bán để kiếm thêm thu nhập. Tất cả những công việc ấy đều được cô hoàn thành bằng tất cả tấm lòng nhiệt huyết, tận tụy.
Có thể nói, Hiền mang những vẻ đẹp phẩm chất tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam xưa - tần tảo, chịu thương chịu khó, giàu lòng vị tha, hi sinh. Nhờ có những con người như cô mà những giá trị văn hóa lâu đời của dân tộc được bảo tồn và lưu truyền đến ngày hôm nay.
Như vậy, cả hai nhân vật Hiền và Tâm đều mang những vẻ đẹp phẩm chất đáng quý. Họ đại diện cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam truyền thống, giàu đức hi sinh và tấm lòng vị tha, cao cả. Tuy nhiên, tùy vào hoàn cảnh sống, tính cách và vẻ đẹp của mỗi người lại có những nét riêng biệt. Nhân vật Tâm trong "Quê Mẹ" của Thanh Tịnh có phần mạnh mẽ và cứng cỏi hơn so với nhân vật Hiền trong "Cô hàng xén" của Thạch Lam. Điều này xuất phát từ hoàn cảnh sống khác nhau của hai nhân vật. Thông qua việc khắc họa hai hình tượng này, hai nhà văn đã đem đến cho người đọc những cái nhìn đa chiều về người phụ nữ Việt Nam truyền thống. Đồng thời, khẳng định giá trị, vai trò to lớn của những người phụ nữ trong xã hội.