Bài thơ "Gió lạnh đầu mùa" của nhà thơ Huy Cận là một tác phẩm văn chương đặc sắc, phản ánh chân thực cuộc sống và tình cảm của người dân Việt Nam vào đầu thế kỷ 20. Tác phẩm này đã được đón nhận nồng nhiệt bởi độc giả và trở thành một biểu tượng văn hóa đáng tự hào của đất nước.
Huy Cận, tên thật là Cù Huy Cận, sinh ngày 27 tháng 5 năm 1919 tại làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới, với những tác phẩm đậm chất trữ tình, lãng mạn nhưng vẫn chứa đựng nét buồn man mác, u sầu. Bài thơ "Gió lạnh đầu mùa" được sáng tác vào năm 1937, in trong tập Lửa thiêng và được coi là một trong những tác phẩm hay nhất của Huy Cận.
Tác phẩm mở đầu bằng mô tả khung cảnh buổi sáng mùa đông lạnh lẽo, gió bấc nổi lên sau một đêm mưa rào. Bầu trời trắng đục, lá cây rung động vì rét. Những hình ảnh này tạo nên một bức tranh thiên nhiên tĩnh lặng, nhưng cũng ẩn chứa sự khắc nghiệt của thời tiết. Tuy nhiên, bên cạnh đó, ta còn thấy được sự ấm áp trong gia đình, nơi mà mẹ và em bé Hiên đang quây quần bên nhau.
Câu chuyện bắt đầu khi mẹ nhắc đến chiếc áo bông của cô Duyên, khiến Sơn nhớ lại kỉ niệm xưa. Chiếc áo bông ấy là món quà cuối cùng mà cô Duyên tặng cho Sơn trước khi qua đời, nó trở thành một kỷ vật quý giá, gắn liền với những hồi ức đẹp đẽ của Sơn về người chị gái. Khi nhìn thấy Hiên đứng co ro bên cột quán, chỉ mặc manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay, Sơn chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, nhớ đến em Duyên ngày trước vẫn cùng chơi với Hiên ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt thoáng qua trong tâm trí Sơn, đó là đem chiếc áo bông cũ của em Duyên cho Hiên. Suy nghĩ ấy khiến tâm hồn cậu trở nên nhẹ nhõm và vui sướng.
Tuy nhiên, hành động của Sơn không chỉ đơn thuần là một nghĩa cử cao đẹp, mà còn chứa đựng sự ngây thơ, trong sáng của tuổi thơ. Cậu bé Sơn, dù còn nhỏ tuổi, nhưng đã biết quan tâm, chia sẻ với những người gặp khó khăn, thể hiện tấm lòng nhân hậu, vị tha.
Khi mẹ Hiên đến trả áo, mẹ Sơn đã cho mẹ Hiên vay tiền để may áo cho con. Điều này càng làm nổi bật tấm lòng nhân hậu, vị tha của mẹ Sơn. Bà không trách mắng Hiên mà còn giúp đỡ gia đình họ vượt qua khó khăn. Hành động của bà thể hiện sự bao dung, rộng lượng, sẵn sàng giúp đỡ người khác, bất kể họ có hoàn cảnh khó khăn như thế nào.
Bên cạnh việc miêu tả khung cảnh mùa đông và tình cảm gia đình, tác giả còn khéo léo vẽ nên bức tranh về cuộc sống bình dị, yên ả của làng quê Việt Nam. Cảnh vật mùa đông được miêu tả qua những hình ảnh như nắng hanh, mây xanh, gió lạnh, tạo nên một không gian thanh bình, êm đềm. Đồng thời, tác giả cũng khắc họa hình ảnh hai chị em Sơn chơi đùa cùng trẻ con xóm chợ, tạo nên một không khí vui tươi, náo nhiệt.
Tóm lại, bài thơ "Gió lạnh đầu mùa" của Huy Cận là một tác phẩm văn chương tuyệt vời, mang đến cho độc giả cảm giác ấm áp, tình cảm gia đình sâu sắc và lòng nhân ái. Ngôn từ tinh tế, giàu hình ảnh và cảm xúc đã giúp tác giả truyền tải hiệu quả những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống và tình người. Qua đó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về cuộc sống và tình cảm của người dân Việt Nam vào đầu thế kỷ 20.