Quang Dũng và Chính Hữu là hai nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca Việt Nam thời kì kháng chiến chống Pháp. Hai ông đã để lại cho đời nhiều tác phẩm đặc sắc, trong đó nổi bật nhất là hai bài thơ "Tây Tiến" và "Đồng Chí". Hai bài thơ này đã khắc họa thành công hình tượng người lính cách mạng với những vẻ đẹp khác nhau, góp phần làm phong phú thêm chủ đề về người lính trong thơ ca Việt Nam.
Trước hết, hình tượng người lính trong "Tây Tiến" của Quang Dũng được khắc họa qua những nét vẽ hào hoa, lãng mạn nhưng cũng đầy bi tráng. Bài thơ ra đời năm 1948, khi Quang Dũng đang công tác tại đơn vị Tây Tiến đóng quân ở Sơn La. Đơn vị Tây Tiến gồm phần lớn là thanh niên Hà Nội, họ mang trong mình lý tưởng cao đẹp, sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ để bảo vệ Tổ quốc. Trong bài thơ, Quang Dũng đã tái hiện lại cuộc sống gian khổ, vất vả của người lính Tây Tiến trên con đường hành quân gian nan, hiểm trở. Nhưng vượt lên tất cả, họ vẫn giữ được tinh thần lạc quan, yêu đời, luôn hướng về phía trước.
Người lính Tây Tiến được miêu tả bằng những hình ảnh thơ mộng, lãng mạn như: "Sông Mã xa rồi, Tây Tiến ơi! Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi", "Đêm nay Bác không ngủ, lửa hồng soi tóc bạc", "Rải rác biên cương mồ viễn xứ"... Những hình ảnh ấy đã góp phần tô đậm vẻ đẹp hào hoa, lãng mạn của người lính Tây Tiến. Bên cạnh đó, Quang Dũng cũng không quên nhắc đến những mất mát, hi sinh của người lính Tây Tiến. Đó là những người lính đã ngã xuống nơi chiến trường ác liệt, nhưng họ vẫn giữ được khí phách hiên ngang, lẫm liệt: "Anh bạn dãi dầu không bước nữa/ Gục lên súng mũ bỏ quên đời".
Trong khi đó, hình tượng người lính trong "Đồng Chí" của Chính Hữu lại được khắc họa qua những nét vẽ chân thực, giản dị nhưng đầy cảm động. Bài thơ ra đời năm 1948, khi Chính Hữu đang công tác tại Chiến khu Việt Bắc. Người lính trong bài thơ là những người nông dân nghèo khổ, rời bỏ quê hương để tham gia kháng chiến. Họ là những người lao động chân chất, hiền lành, nhưng khi đứng trước kẻ thù, họ lại trở nên kiên cường, bất khuất.
Người lính Đồng Chí được miêu tả bằng những chi tiết cụ thể, gần gũi như: "Quê hương anh nước mặn đồng chua/ Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá", "Áo anh rách vai/ Quần tôi có vài mảnh vá/ Miệng cười buốt giá/ Chân không giày". Những chi tiết ấy đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về hoàn cảnh xuất thân và cuộc sống khó khăn của người lính Đồng Chí. Bên cạnh đó, Chính Hữu cũng không quên khẳng định tinh thần đoàn kết, gắn bó keo sơn của người lính Đồng Chí: "Súng bên súng đầu sát bên đầu/ Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ".
Như vậy, qua hai bài thơ "Tây Tiến" và "Đồng Chí", ta thấy được vẻ đẹp đa dạng, phong phú của hình tượng người lính Việt Nam thời kì kháng chiến chống Pháp. Mỗi bài thơ lại có cách thể hiện riêng biệt, nhưng đều toát lên tinh thần yêu nước, lòng dũng cảm, ý chí kiên cường của người lính.