Thạch Lam là một cây bút xuất sắc của nhóm Tự lực văn đoàn, cũng là một nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam những năm 1930- 1945. Tuy sáng tác không nhiều nhưng những tác phẩm văn chương của Thạch Lam lại thấm đượm những giá trị nhân văn sâu sắc, những câu chuyện của đời sống vô cùng bình dị được nhà văn đưa vào tác phẩm với những điểm nhấn tạo thành những tác phẩm có giá trị, có sức hấp dẫn đặc biệt đối với bao thế hệ độc giả xưa- nay. Để tìm hiểu về phong cách nghệ thuật của Thạch Lam, ta có thể phân tích thông qua truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan".
"Dưới bóng hoàng lan" là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Thạch Lan, cốt truyện nhẹ nhàng, khung cảnh làng quê gần gũi nhưng người đọc vẫn cảm nhận được những nét độc đáo, mới lạ mà nhà văn Thạch Lam mang đến, đó chính là hương vị của con người, của tình người. Những câu chuyện giản đơn trong cuộc sống được nhà văn thổi hồn vào, trở nên đẹp đẽ và đáng trân quý hơn. Câu chuyện xoay quanh nhân vật Thanh, một chàng trai trở về thăm quê hương, thăm bà thân yêu sau khoảng thời gian dài xa cách, những cung bậc cảm xúc dung dị, gần gũi được Thạch Lam miêu tả tinh tế, để người đọc cảm nhận được tình cảm ấm áp, yêu thương của tình thân, tình quê.
Những dòng văn nhẹ nhàng mở đầu "Thanh lách cánh cửa gỗ để khép, nhẹ nhàng bước vào..." khiến người đọc cảm nhận được sự yên bình, tĩnh lặng đặc trưng của không gian làng quê. Sau quãng thời gian xa cách, Thanh trở về ngôi nhà thân thuộc, nơi mà anh đã sinh ra và lớn lên, có hình ảnh người bà tần tảo sớm hôm, vất vả nuôi nấng Thanh khôn lớn. Quê hương là nơi ấp ủ bởi tình yêu thương, nâng đỡ mỗi người trong suốt hành trình trưởng thành và trên chặng đường cuộc đời. Xa quê, Thanh sống một cuộc sống khác, cuộc sống nơi phồn hoa đô thị đã khiến Thanh thay đổi ít nhiều, nhưng có một thứ mãi chẳng thể thay đổi, đó chính là tình cảm của Thanh dành cho quê hương, cho người bà kính yêu. Trở về thăm quê, Thanh cảm thấy tâm hồn mình thư thái, nhẹ nhàng, mọi cảm xúc vui buồn gộp lại thành giọt nước mắt. Chàng nhận ra con đường dẫn vào nhà quen thuộc, hàng hiên rộng rãi, mùi lá tươi non phảng phất bay, ... tất cả gợi lên sự bình yên, thong thả, chậm rãi nơi làng quê.
Hình ảnh người bà hiện lên mang theo những tình cảm ấm áp, chân thành, bà đã già, mái tóc bạc phơ, nhưng vẫn hiền từ như thế, vẫn luôn lo lắng cho đứa cháu nhỏ như ngày còn bé. Bà quan tâm đến từng chút một, từ chỗ nằm đến sức khỏe của Thanh. Và Thanh cũng vậy, mọi sự ân cần, quan tâm của bà đều được Thanh ghi nhớ, chàng biết ơn bà bằng tất cả sự chân thành của mình. Cuộc trò chuyện giữa Thanh và bà là những câu hỏi thăm sức khỏe đơn thuần, nhưng chứa chan bao nỗi lòng của người hỏi thăm và người được hỏi thăm. Trong khoảnh khắc, mọi thứ như chậm lại, nhẹ nhàng, thư thái, chỉ có tiếng bà hỏi thăm, và Thanh khẽ trả lời. Khung cảnh bình yên, tĩnh lặng, hai bà cháu nói chuyện trong không gian trầm lặng, mọi thứ đều nhẹ nhàng, thong thả, khiến con người ta cảm thấy thật an yên. Tình bà cháu của Thanh và bà quấn quýt, yêu thương như vậy. Đó là tình cảm thiêng liêng, xuất phát từ tận sâu trái tim, không ồn ào náo nhiệt, không phiền phức, chỉ đơn giản là những quan tâm, chăm sóc, hỏi han nhau hằng ngày.
Trong buổi sáng hôm sau, Thanh phải tạm biệt quê hương, trở về nơi phố thị tấp nập, nhưng lần này, chàng sẽ không còn cô đơn, lẻ loi nữa, Thanh đã có thêm một người ở lại ngóng chờ, thăm nom, đó là bà. Tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng, quý giá nhất, và trong truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan", ta lại một lần nữa được cảm nhận điều ấy qua cách xây dựng nhân vật, gửi gắm tình cảm của nhà văn Thạch Lam. Câu chuyện nhẹ nhàng, những dòng văn trữ tình đã đem đến cho người đọc những cảm xúc dịu dàng, bình dị về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương sâu sắc.