Hoàn cảnh sáng tác "Quyết định khó khăn nhất" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

HOÀN CẢNH RA ĐỜI "QUYẾT ĐỊNH KHÓ KHĂN NHẤT"

Đoạn hồi ký "Quyết định khó khăn nhất" ghi lại sự kiện Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã quyết định chuyển phương châm tác chiến từ "Đánh nhanh, thắng nhanh" sang "Đánh chắc, tiến chắc" ngay trước giờ G.

1. Bối cảnh Lịch sử: Chiến dịch Điện Biên Phủ (Tháng 1/1954)

Thời điểm: Đầu năm 1954, chỉ còn vài ngày hoặc vài giờ trước thời điểm dự định nổ súng.

Chủ trương ban đầu: Bộ Chính trị và Bộ Chỉ huy Chiến dịch ban đầu thống nhất phương châm "Đánh nhanh, thắng nhanh" (hoặc "đánh nhanh, giải quyết nhanh") vì lo ngại địch tăng viện và thời gian chuẩn bị của ta có hạn. Kế hoạch là tấn công dồn dập, kết thúc chiến dịch trong vòng 3 đêm 2 ngày.

Chuẩn bị theo phương châm cũ: Hàng vạn bộ đội, dân công đã dồn hết sức lực để kéo pháo 105mm và súng cối nặng vào trận địa, với vị trí đặt pháo là bắn thẳng (bắn trực tiếp từ ngoài vào) nhằm kết thúc nhanh chóng.

2. Hoàn cảnh Diễn biến tại Mặt trận (Đầu tháng 1/1954)

A. Sự Thay Đổi Bất Lợi Từ Phía Địch

Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ của Pháp, dưới sự chỉ huy của Tướng De Castries, đã không còn ở trạng thái phòng ngự lâm thời như ta dự đoán ban đầu.

Địch đã tăng cường lực lượng, xây dựng thêm các cứ điểm kiên cố, đặc biệt là các trận địa phòng ngự vững chắc như bê tông cốt thép, khiến việc "đánh nhanh" bằng hỏa lực thô sơ của ta trở nên cực kỳ khó khăn.

B. Khó khăn Khách quan của Ta

Vị trí pháo binh: Việc bố trí pháo theo phương châm "đánh nhanh" (đặt pháo lộ thiên, bắn thẳng) rất dễ bị pháo địch phản kích và gây tổn thất lớn cho ta, nhất là khi ta chưa có kinh nghiệm tác chiến hiệp đồng binh chủng quy mô lớn.

Thời gian chuẩn bị: Việc kéo pháo vào trận địa gặp khó khăn hơn dự kiến, không hoàn thành đúng thời gian đã định.

3. "Quyết Định Khó Khăn Nhất": Đêm 25, Rạng sáng 26/1/1954

Trong suốt 11 ngày đêm trăn trở, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã dành thời gian đi trinh sát thực địa, gặp gỡ cán bộ và cân nhắc mọi yếu tố chiến trường.

Nguyên tắc Tối cao: Đại tướng luôn giữ vững lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Trận này quan trọng, phải đánh cho thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh." (Chỉ được thắng, không được bại, vì bại thì hết vốn).

Phân tích và Kết luận: Khổng Tử nhận thấy nếu đánh theo phương châm "đánh nhanh, thắng nhanh" vào thời điểm đó, ta chỉ có 50% cơ hội thắng lợi, trong khi thương vong có thể lên tới mức không thể gánh vác được.

Quyết Định Lịch Sử: Sáng ngày 26 tháng 1 năm 1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp triệu tập Đảng ủy Mặt trận và đưa ra quyết định:

Hoãn cuộc tiến công đã được ấn định.

Chuyển phương châm tác chiến từ "Đánh nhanh, thắng nhanh" sang "Đánh chắc, tiến chắc".

Lệnh cho toàn quân kéo pháo ra khỏi trận địa đã triển khai và chuẩn bị lại theo phương châm mới (đào hầm hào, vây lấn, siết chặt vòng vây).

Quyết định này là khó khăn nhất vì nó đi ngược lại Nghị quyết Trung ương, đi ngược lại sự chuẩn bị của hàng vạn quân và dân công, và đặc biệt là sự đồng thuận ban đầu của cố vấn bạn. Tuy nhiên, chính sự sáng suốt và dũng cảm trong quyết định này đã đảm bảo nguyên tắc "chắc thắng" và dẫn đến chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.