10 giờ trước

10 giờ trước
9 giờ trước
Từ bao đời nay, thơ ca luôn được xem là tiếng nói thầm kín nhất của tâm hồn con người. Người ta làm thơ không phải để phô bày kỹ thuật, mà để gửi gắm những rung động chân thật nhất của trái tim. Bởi vậy mới có ý kiến cho rằng: “Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ.” Nhận định ấy được thể hiện vô cùng sâu sắc qua bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh, một thi phẩm giàu cảm xúc, giàu hình ảnh về nỗi nhớ quê hương da diết của người con xa xứ.
Câu nói trên có ý nghĩa sâu sắc: “bắt rễ từ lòng người” nghĩa là thơ ca bắt nguồn từ tình cảm chân thành, từ những rung động thật sự của con tim. “Nở hoa nơi từ ngữ” nghĩa là những cảm xúc ấy được chắt lọc, gửi gắm vào ngôn từ, tạo nên vẻ đẹp lung linh, sống động cho bài thơ. Nói cách khác, thơ ca chỉ thật sự có sức sống khi xuất phát từ trái tim và được biểu hiện bằng ngôn từ nghệ thuật, vừa chân thực, vừa tinh tế.
Nhận định này hoàn toàn đúng đắn. Trong thơ, cảm xúc chính là “gốc rễ”, giúp tác phẩm trở nên sâu sắc, chân thật; còn ngôn từ chính là “hoa”, làm cho tác phẩm tỏa sáng và để lại dấu ấn trong lòng người đọc. Bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh chính là minh chứng tiêu biểu cho nhận định ấy.
Trước hết, thơ bắt rễ từ lòng người – từ tình yêu quê hương chân thành của tác giả. Bài thơ được viết khi Tế Hanh rời xa quê, vì vậy cảm hứng chủ đạo là nỗi nhớ quê thấm đẫm trong từng câu chữ. Ngay từ đầu, hình ảnh quê hương hiện lên thân thuộc:
“Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới /
Nước bao vây cách biển nửa ngày sông.”
Giọng thơ đằm thắm, trìu mến, biểu hiện cảm xúc chân thực của người con xa quê. Cảnh sinh hoạt của dân chài được tái hiện bằng ánh nhìn đầy tự hào:
“Cánh buồm trương, to như mảnh hồn làng…”
Chỉ người con thật sự yêu quê mới có thể thấy vẻ đẹp bình dị mà đầy tự hào ấy. Nỗi nhớ càng dâng trào ở cuối bài:
“Tôi thấy nhớ cái mùi nồng mặn quá!”
Những lời thơ ngắn gọn mà réo gọi, chân thành, tha thiết – đó là biểu hiện sinh động của “rễ” cảm xúc trong thơ.
Tiếp theo, thơ nở hoa nơi từ ngữ – nghệ thuật miêu tả đặc sắc góp phần làm bài thơ sống động. Hình ảnh thơ phong phú và độc đáo: con thuyền được ví như “con tuấn mã”, gợi sức mạnh và sự phóng khoáng; những động từ như “hăng”, “phăng”, “vượt trường giang” tạo nhịp điệu mạnh mẽ và giàu chuyển động. Cách miêu tả vừa chân thực, vừa giàu cảm xúc:
“Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”
Ngôn từ đầy hương vị biển, tạo cảm giác chân thật mà vẫn nghệ thuật. Giọng thơ mộc mạc nhưng bừng sáng nhờ tình cảm sâu nặng:
“Nhờ ơn trời, biển lặng cá đầy ghe.”
Ngôn từ giản dị như lời kể của dân chài, nhưng lại nở hoa trong lòng người đọc nhờ cảm xúc chân thành của tác giả.
Tế Hanh đã thành công khi kết hợp nhuần nhuyễn giữa tình cảm sâu nặng và ngôn từ nghệ thuật tinh tế. Nhờ đó, bài thơ vừa mang chất hiện thực rõ rệt, vừa giàu chất trữ tình, để lại dư âm mặn mòi, khó quên. “Quê hương” là minh chứng tiêu biểu cho nhận định: thơ ca sống nhờ cảm xúc và nghệ thuật ngôn từ.
Không chỉ đúng với bài thơ này, nhận định ấy còn đúng với đa số thơ ca Việt Nam. Với người sáng tác, bài học rút ra là cần viết bằng trái tim; với người đọc, cần đọc bằng cảm xúc để hiểu cái hay của ngôn từ. Thơ ca sẽ sống mãi nếu còn được nuôi dưỡng bởi tình cảm chân thành của con người.
Như vậy, ý kiến “Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ” được thể hiện vô cùng thuyết phục qua bài thơ “Quê hương” của Tế Hanh. Bởi chính tình yêu quê hương sâu nặng đã làm nên những câu thơ mộc mạc mà đẹp, giản dị mà lấp lánh. Qua đó, ta càng hiểu rằng thơ ca chỉ thật sự sống khi trái tim và ngôn từ hòa làm một, làm nên những bông hoa nghệ thuật bất tử.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN