i:
câu 1. - Thể thơ: tự do
câu 2. Trong văn bản trên, quê hương được hiện lên qua những hình ảnh:
- Quê hương là chùm khế ngọt
- Đường đi học rợp bướm vàng bay
- Con diều biếc trên trời xanh
- Con đò nhỏ khua nước ven sông
- Quê hương mỗi người chỉ một
- Như là chỉ một mẹ thôi
- Quê hương nếu ai không nhớ
- Sẽ không lớn nổi thành người
câu 3. - Cách gieo vần trong đoạn trích: vần chân, vần liền.
- Cụ thể:
+ Quê hương...mẹ
+ Cô giáo...nhiều
+ Con diều...con
+ Tuổi thơ...nước
+ Mẹ...không
+ Sẽ...lớn
câu 4. Đoạn trích sử dụng ngôi kể thứ nhất, nhân vật xưng "tôi". Chủ thể trữ tình chính là người cha đang bày tỏ những suy nghĩ và cảm xúc của mình đối với quê hương đất nước.
câu 5. Phép tu từ liệt kê trong đoạn trích "Quê hương là gì hở mẹ..." có vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung và nghệ thuật của bài thơ. Tác giả sử dụng biện pháp này để tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về tình yêu quê hương đất nước.
Giá trị của phép tu từ liệt kê:
* Tăng sức gợi hình, gợi cảm: Liệt kê những hình ảnh cụ thể, gần gũi với cuộc sống thường nhật như "chùm khế ngọt", "đường đi học", "con diều biếc", "con đò nhỏ",... giúp người đọc dễ dàng hình dung ra khung cảnh làng quê thanh bình, yên ả.
* Nhấn mạnh ý nghĩa của quê hương: Việc lặp lại cụm từ "quê hương là" kết hợp với những hình ảnh cụ thể đã khẳng định sự thiêng liêng, cao quý của hai tiếng "quê hương". Quê hương không chỉ là nơi chôn rau cắt rốn, mà còn là nơi chứa đựng những kỷ niệm đẹp đẽ, những giá trị tinh thần quý báu.
* Thể hiện tình cảm của tác giả: Qua cách liệt kê những hình ảnh quen thuộc, tác giả thể hiện tình yêu tha thiết, lòng biết ơn sâu sắc đối với quê hương. Những hình ảnh ấy không chỉ là ký ức, mà còn là nguồn động lực, tiếp thêm sức mạnh cho con người vươn lên trong cuộc sống.
* Tạo nhịp điệu cho câu thơ: Phép liệt kê tạo nên nhịp điệu đều đặn, du dương, khiến cho câu thơ trở nên nhẹ nhàng, uyển chuyển, dễ đi vào lòng người.
Kết luận:
Phép tu từ liệt kê trong đoạn trích "Quê hương là gì hở mẹ..." đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện chủ đề chính của bài thơ: ca ngợi vẻ đẹp của quê hương, khơi dậy tình yêu quê hương đất nước trong tâm hồn mỗi người. Nó góp phần làm tăng tính biểu cảm, tạo ấn tượng sâu sắc cho người đọc, đồng thời khẳng định vị trí quan trọng của quê hương trong trái tim mỗi người.
câu 6: Cảm hứng chủ đạo của đoạn trích là tình yêu thương và lòng biết ơn đối với quê hương. Tác giả sử dụng những hình ảnh quen thuộc, gần gũi để thể hiện sự gắn bó sâu sắc với nơi chôn rau cắt rốn, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của quê hương trong việc nuôi dưỡng tâm hồn và nhân cách của mỗi con người.
câu 7. Quê hương là nơi chôn rau cắt rốn, là nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp đẽ nhất của cuộc đời mỗi người. Quê hương cũng là nơi chứa đựng tình yêu thương, sự gắn bó và lòng tự hào của mỗi người con đất Việt. Hai câu thơ "Quê hương mỗi người chỉ một như là chỉ một mẹ thôi" đã khẳng định vai trò quan trọng của quê hương đối với mỗi người. Mỗi người chỉ có một quê hương duy nhất, giống như chỉ có một người mẹ duy nhất. Quê hương là nơi nuôi dưỡng, che chở và bảo vệ chúng ta. Quê hương cũng là nơi chứa đựng những giá trị truyền thống tốt đẹp, những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc. Khi trưởng thành, dù đi đâu, làm gì, mỗi người đều mang trong mình hình bóng quê hương. Tình yêu quê hương là một tình cảm thiêng liêng, cao quý. Nó là động lực giúp chúng ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Để thể hiện tình yêu quê hương, mỗi người cần có ý thức trách nhiệm xây dựng và phát triển quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.
câu 8: - Theo em, bản thân có thể đóng góp sức mình bằng cách cố gắng học tập thật tốt và rèn luyện đạo đức để trở thành một công dân tốt, cống hiến cho đất nước. Ngoài ra, chúng ta còn có thể tham gia các hoạt động tình nguyện, giúp đỡ cộng đồng, bảo vệ môi trường,... Những hành động nhỏ bé ấy tuy không to tát nhưng lại mang ý nghĩa vô cùng lớn lao đối với quê hương.
ii:
Dưới đây là bài văn nghị luận phân tích, đánh giá về văn bản "Bài Học Đầu Cho Con" của Đỗ Trung Quân:
Nhà thơ Đỗ Trung Quân sinh ngày 19 tháng 1 năm 1945 tại Sài Gòn, tên thật là Lê Văn Quế. Ông là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ ông thường mang đậm chất trữ tình, lãng mạn, phản ánh cuộc sống, tình yêu quê hương đất nước. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: Hương cây - Bếp lửa (1970), Khúc mưa, Những bông hoa trên tuyến lửa…
Bài thơ “Bài Học Đầu Cho Con” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Đỗ Trung Quân, được đăng lần đầu trên báo Khăn quàng đỏ năm 1986. Bài thơ nhanh chóng được đông đảo bạn bè mến mộ bởi cách diễn đạt hồn nhiên, lối viết giản dị nhưng thấm đượm chất triết lí dân gian. Bài thơ còn được nhạc sĩ Giáp Văn Thạch phổ nhạc thành bài hát cùng tên.
Mở đầu bài thơ, tác giả đặt ra hàng loạt câu hỏi tu từ: “Quê hương là gì hở mẹ; quê hương là gì, mẹ ơi” Câu hỏi được lặp đi lặp lại hai lần, nhằm nhấn mạnh sự tò mò, khao khát hiểu biết về quê hương của đứa trẻ. Câu hỏi tu từ được sử dụng như một cách để khơi gợi trí tưởng tượng, sự tò mò của trẻ thơ, đồng thời cũng là lời khẳng định về tầm quan trọng của việc giải thích, định nghĩa quê hương cho con.
Tiếp theo, tác giả đưa ra những định nghĩa về quê hương qua những hình ảnh cụ thể, gần gũi với cuộc sống của trẻ em nông thôn Việt Nam:
“Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay”
Hình ảnh “chùm khế ngọt” gợi lên sự ngọt ngào, ấm áp, chan hòa của tình cảm gia đình, của quê hương. Đó là nơi con được sinh ra, lớn lên, được yêu thương, che chở. Hình ảnh “đường đi học” gợi lên những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ, của những ngày cắp sách tới trường. Đó là nơi con được học hành, được tiếp thu tri thức, được rèn luyện đạo đức. Hình ảnh “con về rợp bướm vàng bay” gợi lên khung cảnh thanh bình, yên ả của làng quê. Đó là nơi con được vui chơi, được hòa mình vào thiên nhiên, được tận hưởng những giây phút hạnh phúc bên gia đình, bạn bè.
Những hình ảnh này đều rất quen thuộc, gần gũi với cuộc sống của trẻ em nông thôn Việt Nam. Qua đó, tác giả muốn khẳng định rằng quê hương là nơi chôn rau cắt rốn, là nơi con được sinh ra, lớn lên, là nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp đẽ của tuổi thơ.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phép so sánh để làm nổi bật ý nghĩa thiêng liêng của quê hương:
“Quê hương mỗi người chỉ một
Như là chỉ một mẹ thôi”
Quê hương được ví như “chỉ một mẹ thôi”, tức là chỉ có một, duy nhất, không thể thay thế. Điều này khẳng định vị trí đặc biệt của quê hương trong trái tim mỗi người. Quê hương là nơi con được sinh ra, lớn lên, là nơi con được yêu thương, che chở, là nơi con được trở về khi nhớ về tuổi thơ.
Bằng cách sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, kết hợp với các biện pháp tu từ như câu hỏi tu từ, so sánh, điệp ngữ, tác giả đã tạo nên một bức tranh quê hương đẹp đẽ, lung linh, đầy sức sống. Đồng thời, bài thơ cũng gửi gắm thông điệp ý nghĩa về tình yêu quê hương đất nước, về trách nhiệm của mỗi người đối với quê hương.
Tóm lại, bài thơ “Bài Học Đầu Cho Con” của Đỗ Trung Quân là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã góp phần bồi đắp thêm tình yêu quê hương đất nước cho mỗi người đọc.
i: