4 giờ trước

4 giờ trước
4 giờ trước
Thơ ca luôn là nơi được các tác giả gửi trao tâm hồn tình cảm của mình. Có không ít những quan niệm đổi về thơ ca. Độc đáo và đặc sắc trong đó ta không thể không kể đến đó chính là quan niệm của Xuân Diệu. Ông cho rằng thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài. Qua bài thơ ông đồ của Vũ đình Liên, chúng ta thấy được quan niệm của Xuân Diệu đúng đắn và thật hợp lý.E
Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài - đây là một quan điểm đúng đắn của Xuân Diệu. Ông muốn đề cập tới tính toàn diện của thơ ca. Khái niệm hay chưa bao giờ là dễ dàng vì nó liền với quan điểm thẩm mỹ của từng người cũng như quan điểm thẩm mỹ của thời đại. Thế nhưng khi khẳng định thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài, Xuân Diệu đã cất lên một tiếng nói rất cái tôi và rất cá nhân của thơ mới. Hôn, xác, cả bài nhà thơ Xuân Diệu không chỉ đề cập đến nội dung mà còn đang nói đến yếu tố nghệ thuật làm nên đặc sắc của thơ ca. Bài thơ Ông đồ được nói đến của Vũ Đình Liên chính là tác phẩm mang cả hồn, cả xác, cả bài như thế.
Phần hồn trong Ông đồ chính là muốn đề cập tới yếu tố nội dung. Ở đây, điều đặc sắc của bài thơ chính là ở cách tác giả đã sử dụng khéo léo hai hình ảnh ông đồ trong hai thời kì khác nhau và từ đó hướng đến văn hóa dân tộc:
Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tài giấy đỏ
Những vần thơ đang muốn hướng đến giá trị văn hóa của dân tộc. Cho chữ Nho vào dịp Tết đến xuân về chính là điều làm nên nét đẹp văn hóa riêng biệt, độc đáo. Vũ Đình Liên qua thơ ca của mình chính là nhằm ca ngợi văn hóa dân tộc và hướng đến sự trân trọng dành cho những người như ông đồ - sứ giả lưu giữ vẻ đẹp truyền thống. Ông đồ được trọng vọng và chữ Nho thì được đề cao:
Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài
Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay
Như vậy, trong khổ thơ này, ta có thể dễ dàng bắt gặp tài năng của ông đồ cũng như vẻ đẹp của những người thưởng thức chữ viết. Ông được quý trọng khi chữ Nho vẫn còn là một nét văn hóa quen thuộc với bao người, bao nhà.
Nhưng rồi, thời thế đổi thay. Cách Vũ Đình Liên đặt vấn đề ở đây thật đắt qua quan hệ từ "nhưng". Cách chuyển tiếp làm ý thơ như được tiếp nối:
Nhưng mỗi năm mỗi vắng
Chỉ với một lời thơ mà tác giả đã cho ta hiểu về sự lùi xâu của một thời quá khứ khi con người dần mất sự yêu quý, trân trọng dành cho chữ Hán. Ông đồ buồn bã cùng cảnh "mực đọng trong nghiên sầu". Lời thơ ở đây buồn thương da diết. Nỗi buồn nhuốm sang cảnh vật và khiến lòng người mỗi lúc một thêm trầm ngâm.
Phần hồn của bài thơ đã làm tốt như thế, còn xác ở đây chính là sự thành công của thi nhân trong thể thơ năm chữ. Các khổ thơ kết nối nhịp nhàng, linh động. Đặc biệt, hình ảnh hoán dụ, nhân hóa độc đáo cùng câu hỏi tu từ đã làm nên độc đáo muôn phần cho bài thơ. Bạn đọc dễ dàng hình dung bức tranh xuân tươi mới dưới ngòi bút của Vũ ĐÌnh Liên. Ông khéo léo, tài tình làm nên áng thơ thật đẹp trong Thơ mới
Ý kiến của Xuân Diệu càng trở nên sắt đáng khi đặt và minh chứng nó bằng một tác phẩm thơ ca. Thơ ca vẫn sẽ luôn là cội nguồn cảm xúc và chắp cánh cho những ước mơ, khao khát của con người như thế đấy.
4 giờ trước
⋅˚₊‧ ୨୧ɓôɲɠɠ‧₊˚ ⋅I. Giải thích ý kiến của Xuân Diệu
"Thơ hay là hay cả tâm hồn lẫn thể xác, hay cả bài"
Đây là một quan niệm toàn diện và sâu sắc về tiêu chuẩn của một tác phẩm thơ ca đích thực.
* "Tâm hồn" (Nội dung, tư tưởng, cảm xúc):
* Là chiều sâu tư tưởng, thông điệp, tình cảm mà nhà thơ gửi gắm.
* Một bài thơ có "tâm hồn" là bài thơ khơi gợi được sự rung động, trắc ẩn, hoặc mang lại những triết lý nhân sinh sâu sắc. Nó là cái "gốc" của thi ca.
* "Thể xác" (Hình thức nghệ thuật):
* Là lớp vỏ ngôn ngữ, hình ảnh, nhịp điệu, cấu tứ, thể thơ...
* Đây là phương tiện để "tâm hồn" trú ngụ và bộc lộ. Hình thức cần sự sáng tạo, độc đáo và phù hợp với nội dung.
* "Hay cả bài" (Tính chỉnh thể):
* Thơ hay không chỉ là những câu thơ lẻ loi hay những từ ngữ bóng bẩy rời rạc. Nó phải là một cơ thể sống thống nhất, nơi mà nội dung và hình thức hòa quyện, không thể tách rời. Hình thức đẹp tôn vinh nội dung sâu, và nội dung sâu làm sáng bừng hình thức đẹp.
=> Tóm lại: Xuân Diệu khẳng định thơ hay là sự thống nhất trọn vẹn giữa Nội dung (Tâm hồn) và Hình thức (Thể xác).
II. Chứng minh qua bài thơ "Ngụ ngôn mỗi ngày" (Đỗ Trung Quân)
Bài thơ Ngụ ngôn mỗi ngày là minh chứng tiêu biểu cho quan niệm này. Tác phẩm là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa những triết lý sống gai góc (tâm hồn) và giọng điệu tự sự, hình ảnh ẩn dụ giản dị (thể xác).
1. Vẻ đẹp của "Tâm hồn" (Nội dung tư tưởng)
"Tâm hồn" của bài thơ là những chiêm nghiệm sâu sắc về lẽ sống, cách ứng xử trước cuộc đời đầy biến động và đôi khi khắc nghiệt.
* Triết lý về sự thích nghi và sinh tồn: Nhà thơ mượn hình ảnh thiên nhiên để nói chuyện con người.
* Học cây xương rồng: Sự gai góc cần thiết để sinh tồn giữa sa mạc cuộc đời ("thêm gai nhọn vào thân", "sống ở trên cát"). Đây là bản lĩnh sống.
* Học loài ốc sên: Sự thận trọng, biết tự bảo vệ mình ("mang ngôi nhà trên lưng", "giữ gìn giấc ngủ").
* Triết lý về sự khiêm nhường và bản ngã:
* Học con kiến: Sự nhỏ bé nhưng kiên trì, biết thân biết phận ("về làm tổ", "tránh cơn mưa rào").
* Học lời của gió: Sự thanh thản, vô ưu, đến và đi nhẹ nhàng ("thổi đến và bay đi", "không bận lòng gì cả").
* Thông điệp nhân sinh: "Tâm hồn" bài thơ không hô hào ồn ào mà là lời tự dặn lòng, tự răn mình. Đó là khát vọng sống bản lĩnh nhưng vẫn giữ được sự bình yên trong tâm hồn giữa thế thái nhân tình.
2. Vẻ đẹp của "Thể xác" (Hình thức nghệ thuật)
Để chuyển tải "tâm hồn" triết lý ấy, Đỗ Trung Quân đã chọn một "thể xác" (hình thức) vô cùng phù hợp, độc đáo:
* Thể thơ và Giọng điệu:
* Sử dụng thể thơ tự do, nhịp điệu chậm rãi, mang tính chất kể lể, thủ thỉ (đúng chất "ngụ ngôn").
* Giọng điệu không giáo điều mà mang tính chiêm nghiệm, tự sự (monologue).
* Cấu trúc điệp (Cấu tứ):
* Cấu trúc lặp lại: "Tôi học..." (Tôi học cây xương rồng, Tôi học loài ốc sên, Tôi học con kiến bé...).
* Điệp khúc này tạo nên một nhịp điệu đều đặn như những bài học được khắc ghi mỗi ngày, nhấn mạnh quá trình tự hoàn thiện bản thân không ngừng nghỉ.
* Hệ thống hình ảnh ẩn dụ:
* Các hình ảnh: xương rồng, ốc sên, con kiến, gió, đá... đều là những sự vật bình thường, nhỏ bé.
* Tác giả không dùng từ ngữ hoa mỹ, bác học mà dùng chất liệu đời thường. Chính sự "mộc mạc" của hình thức này lại làm nổi bật lên cái "sâu sắc" của triết lý. (Hình thức giản dị tôn vinh nội dung sâu lắng).
3. Sự thống nhất "Hay cả bài"
Đúng như Xuân Diệu nói, cái hay của Ngụ ngôn mỗi ngày nằm ở sự toàn bích của chỉnh thể:
* Nếu chỉ có hình thức (câu chữ về cây cỏ) mà không có triết lý sống -> Bài thơ sẽ trở nên nhạt nhẽo, đơn thuần tả cảnh.
* Nếu chỉ có triết lý (khuyên răn phải sống mạnh mẽ) mà không có hình ảnh ẩn dụ -> Bài thơ sẽ khô khan như một bài giáo dục công dân.
* Sự hòa quyện: Đỗ Trung Quân đã làm cho triết lý khô khan trở nên mềm mại qua hình ảnh thơ; và làm cho hình ảnh thơ trở nên có sức nặng nhờ tư tưởng gửi gắm.
III. Kết luận
* Nhận định của Xuân Diệu là một "kim chỉ nam" cho cả người sáng tác và người tiếp nhận văn học: Thơ ca phải là sự thăng hoa của cả ý tứ lẫn ngôn từ.
* Qua Ngụ ngôn mỗi ngày, Đỗ Trung Quân đã chứng minh rằng một bài thơ hay không nhất thiết phải dùng từ ngữ đao to búa lớn. Cái hay đến từ sự chân thành của cảm xúc (tâm hồn) được đặt trong một hình thức diễn đạt phù hợp, tinh tế (thể xác), tạo nên sự đồng cảm sâu sắc nơi người đọc.
4 giờ trước
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
Top thành viên trả lời