câu 1: Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là tự sự. Đoạn trích kể lại câu chuyện về cuộc sống vất vả của người mẹ với hình ảnh đôi vai chai sần, gầy gò, phải gánh vác mọi công việc nặng nhọc. Tác giả sử dụng ngôn ngữ miêu tả chi tiết, sinh động để khắc họa rõ nét hình ảnh người mẹ lam lũ, chịu thương chịu khó. Qua đó, tác giả muốn ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, sự hy sinh thầm lặng của người mẹ dành cho con cái.
câu 1. Đôi vai của mẹ được miêu tả qua những chi tiết sau:
- "Đôi vai mẹ đã thành chai từ bao giờ con không biết.": Chi tiết này gợi lên hình ảnh đôi vai mẹ đã phải chịu đựng nhiều áp lực, công việc nặng nhọc trong thời gian dài, khiến nó trở nên chai sạn, cứng cáp hơn.
- "Trên đôi vai ấy ai để chiếc bánh dày vào.": Hình ảnh ẩn dụ "bánh dày" tượng trưng cho những gánh nặng, trách nhiệm mà mẹ phải gánh vác. Chiếc bánh dày màu nâu sẫm, có lúc rứt ra, ám chỉ sự vất vả, khó khăn mà mẹ phải trải qua.
- "Cái năm mẹ leo lên núi gánh đá xuống thuyền cho người ta chở lên tỉnh, ấy là cái năm vai mẹ nứt to nhất, mất một lần da, rớm máu, dính cả vào đòn gánh.": Chi tiết này mô tả cụ thể những vết thương, sự đau đớn mà mẹ phải chịu đựng khi làm công việc nặng nhọc.
- "Mẹ cởi trần, mặc yếm mà gánh.": Hành động này cho thấy sự vất vả, cực nhọc của mẹ khi phải lao động trong điều kiện khắc nghiệt.
- "Lưng mẹ hoàn toàn là một bãi xếm nối.": Chi tiết này miêu tả rõ nét sự chai sần, thô ráp của đôi vai mẹ do phải gánh vác nhiều trọng lượng.
- "Mẹ gánh củi đi bán.": Mẹ phải làm nhiều công việc khác nhau để kiếm sống, chứng tỏ sự cần cù, chịu khó của mẹ.
- "Mẹ gánh thóc từ đâu về suốt đêm xay giã để bán.": Mẹ phải làm việc liên tục, không ngừng nghỉ, thể hiện sự kiên trì, bền bỉ của mẹ.
- "Tháng nào mẹ cũng gánh gạo đi một ngày đường ròng rã đến nơi con trọ học.": Mẹ luôn dành tình yêu thương, sự quan tâm cho con, bất chấp mọi khó khăn, gian khổ.
Phản ánh:
Qua bài tập này, tôi nhận thấy việc phân tích chi tiết giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về nội dung tác phẩm. Việc sử dụng phương pháp tiếp cận thay thế giúp học sinh phát triển khả năng tư duy logic, sáng tạo và linh hoạt trong việc giải quyết vấn đề. Bên cạnh đó, việc mở rộng vấn đề bằng cách đưa ra ví dụ tương tự giúp học sinh củng cố kiến thức và vận dụng kiến thức vào thực tế.
câu 3. Hình ảnh người mẹ trong đoạn trích "Đôi vai mẹ" của Duy Khán thật đẹp đẽ và đáng trân trọng. Người mẹ là biểu tượng của sự hy sinh, tần tảo và tình yêu thương vô bờ bến dành cho con cái.
Trước hết, người mẹ là một người phụ nữ lao động cần cù, chịu thương chịu khó. Bà phải làm việc vất vả, gánh vác những công việc nặng nhọc như gánh đá, gánh củi, gánh thóc,... Đôi vai của bà đã chai sạn, nứt nẻ vì những gánh nặng đó. Hình ảnh này gợi lên sự lam lũ, vất vả của người nông dân Việt Nam xưa.
Tuy nhiên, điều khiến người đọc xúc động hơn cả là tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ dành cho con cái. Dù đôi vai đã chai sạn, nứt nẻ, dù phải gánh vác những công việc nặng nhọc, người mẹ vẫn luôn dành trọn vẹn tình yêu thương cho con. Bà sẵn sàng hi sinh tất cả để con cái được ăn no, mặc ấm, được học hành. Tình yêu thương ấy được thể hiện qua những chi tiết cụ thể như: "Con hoỉ, mẹ baỏ: "không đau, nó ê ra rồi", "mẹ cởi trần, mặc yếm mà gánh". Những chi tiết này cho thấy người mẹ không chỉ yêu thương con bằng vật chất mà còn yêu thương con bằng tinh thần, bằng sự quan tâm, chăm sóc chu đáo.
Hình ảnh người mẹ trong đoạn trích là một minh chứng cho vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Họ là những người phụ nữ tần tảo, đảm đang, giàu lòng yêu thương, luôn sẵn sàng hi sinh vì gia đình.
câu 4. Dấu ba chấm ở cuối câu văn "Đôi vai ấy, con tin rằng suốt đời mẹ, không bao giờ trở lại lành lặn..." có tác dụng tạo nên sự ngập ngừng, suy tư, như muốn nói nhiều hơn nữa về nỗi vất vả, gian khổ của người mẹ. Nó gợi mở cho người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về tình mẫu tử thiêng liêng, về sự hy sinh thầm lặng của người mẹ dành cho con. Dấu ba chấm còn góp phần làm tăng thêm sức biểu cảm cho câu văn, khiến cho lời văn trở nên nhẹ nhàng, sâu lắng, đầy xúc động.
câu 5. - Nhan đề: Đôi vai mẹ - Tình mẫu tử thiêng liêng.
- Lí giải: Nhan đề này phù hợp với nội dung của đoạn trích bởi lẽ tác giả đã tập trung miêu tả hình ảnh đôi vai gầy guộc, chai sạn của mẹ qua đó làm nổi bật tình cảm thương yêu vô bờ bến dành cho đứa con của mình.
câu 6. Trong bài thơ "Đôi vai mẹ", tác giả Duy Khánh đã khắc họa hình ảnh người mẹ với đôi vai gầy guộc, chai sạn, nhưng đầy nghị lực và tình yêu thương vô bờ bến dành cho con cái. Đôi vai ấy đã gánh vác bao nhiêu khó khăn, vất vả, nhọc nhằn trong cuộc sống.
Nếu phải chọn một chi tiết ấn tượng nhất để viết về mẹ mình, tôi sẽ chọn chi tiết "vai mẹ đã thành chai từ bao giờ" bởi đây là chi tiết thể hiện sự hy sinh thầm lặng, chịu đựng gian khổ của người mẹ. Hình ảnh "vai mẹ đã thành chai" gợi lên sự chai sần, thô ráp do những năm tháng lao động vất vả, những gánh nặng mà mẹ phải gánh vác trên đôi vai gầy yếu. Điều đó khiến tôi cảm thấy xót xa, thương mẹ vô cùng. Mẹ đã hi sinh cả tuổi thanh xuân, sức khỏe, thậm chí cả tính mạng để nuôi dưỡng, chăm sóc chúng ta khôn lớn trưởng thành.
Ngoài ra, chi tiết này còn thể hiện sự kiên cường, bất khuất của người phụ nữ Việt Nam. Dù phải đối mặt với bao khó khăn, thử thách, mẹ vẫn luôn vững vàng, kiên định, không bao giờ lùi bước. Đó là phẩm chất cao quý đáng trân trọng của người mẹ.
Tóm lại, chi tiết "vai mẹ đã thành chai" là một chi tiết ấn tượng, giàu ý nghĩa, góp phần tạo nên giá trị nhân văn sâu sắc cho bài thơ. Nó nhắc nhở mỗi người con hãy biết ơn, yêu thương và kính trọng cha mẹ, đặc biệt là người mẹ thân yêu của mình.