Bài 17.15 trang 85

1. Nội dung câu hỏi

Hằng số phân li acid $K_a$ của một số hợp chất được thể hiện trong bảng dưới đây:

a) Sắp xếp theo thứ tự giảm dần tính acid của các hợp chất phenol.
b) Trong các chất trên, chất nào tác dụng được với $\mathrm{Na}_2 \mathrm{CO}_3$ sinh ra khí $\mathrm{CO}_2$ ? Giải thích.
2. Phương pháp giải
a) Hằng số phân li acid ( $\left.\mathrm{K}_{\mathrm{C}}\right)$ càng lớn, tính acid càng mạnh.
b) Chất tác dụng được với $\mathrm{Na}_2 \mathrm{CO}_3$ sinh ra khí $\mathrm{CO}_2$ phải có tính acid mạnh hơn proton thứ nhất của
$\begin{gathered}
\mathrm{H}_2 \mathrm{CO}_3 \\
\left(\mathrm{~K}_a>5 \times 10^{-7}\right) .
\end{gathered}$

3. Lời giải chi tiết
Hằng số phân li acid $\left(K_{\mathrm{a}}\right)$ càng lớn, tính acid càng mạnh.
a) Thứ tự giảm dần tính acid của các hợp chất: 2,4,6-trinitrophenol > 2,4-dinitrophenol > 2-nitrophenol > 2-chlorophenol > phenol > 2-methylphenol.

b) Hằng số phân li acid của quá trình:
$H_2{\mathrm{CO}}_3\rightleftharpoons {\mathrm{HCO}}_3^{-}+H^{+} K_8=5\times {10}^{-7}$

Chất phản ứng với $\mathrm{Na}_2 \mathrm{CO}_3$ sinh ra khí $\mathrm{CO}_2$ phải có tính acid mạnh hơn proton thứ nhất của $\mathrm{H}_2 \mathrm{CO}_3$ hoặc có $K_a$ lớn hơn $5 \times 10^{-7}$.

Vậy chất phản ứng với $\mathrm{Na}_2 \mathrm{CO}_3$ sinh ra khí $\mathrm{CO}_2$ là 2,4,6-trinitrophenol và 2,4-dinitrophenol.