1. Bài 15. Năng lượng ánh sáng. Tia sáng, vùng tối

Phương pháp giải:

Quan sát hình vẽ

Lời giải chi tiết:

Năng lượng ánh sáng trên Trái Đất có vai trò quan trọng đó là giúp thực vật, động vật sinh sống, tồn tại trên Trái Đất

Phương pháp giải:

Làm thí nghiệm và đưa ra đáp án

Lời giải chi tiết:

Khi chưa bật đèn, kim điện kế chỉ số 0

Khi bật đèn, kim điện kế lệch về bên phải số 0

Phương pháp giải:

1. Quang năng chuyển hóa thành điện năng

2. Năng lượng ánh sáng chuyển hóa thành nhiệt năng

Lời giải chi tiết:

1. Nếu thay điện kế trong Hình 15.1 bằng một quạt máy nhỏ và bật đèn, thì quạt sẽ hoạt động. Khi bật đèn, đèn phát ra ánh sáng (quang năng), quang năng của bóng đèn sẽ chuyển hóa thành điện năng, cung cấp năng lượng cho quạt hoạt động

2. Khi để chai nước ngoài trời nắng, ánh sáng mặt trời (quang năng) chiếu xuống chai nước sẽ chuyển hóa thành nhiệt năng, làm chai nước nóng lên.

Phương pháp giải:

Liên hệ thực tế

Lời giải chi tiết:

Ví dụ về sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời ở gia đình hoặc địa phương

+ Bình nước nóng năng lượng mặt trời: quang năng chuyển hóa thành nhiệt năng

+ Tấm pin năng lượng mặt trời: quang năng thành điện năng

Cần ưu tiên sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời vì năng lượng mặt trời là năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, và không bao giờ cạn kiệt, bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng

Phương pháp giải:

+ Chùm sáng song song là chùm sáng gồm các tia sáng không giao nhau trên đường truyền của chúng

+ Chùm sáng hội tụ là chùm sáng gồm các tia sáng giao nhau trên đường truyền của chúng

+ Chùm sáng phân kì là chùm sáng gồm các tia sáng loe rộng ra trên đường truyền của chúng.

Lời giải chi tiết:

Ví dụ về:

+ Chùm sáng song song: máy chiếu, đèn pin

+ Chùm sáng hội tụ:  ánh sáng đi qua kính lúp

+ Chùm sáng phân kì: ánh sáng Mặt Trời

Phương pháp giải:

Quan sát hình vẽ

Lời giải chi tiết:

Quan sát Hình 15.6, ta thấy vệt sáng hẹp, thẳng trên màn hứng

Phương pháp giải:

1. 

Tia sáng là đoạn thẳng có mũi tên chỉ hướng truyền của ánh sáng

Chùm sáng song song rất hẹp được coi là mô hình của tia sáng

2.

Tia sáng là đoạn thẳng có mũi tên chỉ hướng truyền của ánh sáng

Chùm sáng song song rất hẹp được coi là mô hình của tia sáng

Lời giải chi tiết:

1.

Chùm sáng phát ra từ một bút laser có thể coi là mô hình tia sáng, vì chùm sáng phát ra từ tia laser hẹp, thẳng và đi theo hướng của tia sáng

2.

Chùm sáng phát ra từ một đèn pin không thể coi là mô hình tia sáng, vì chùm sáng phát ra từ đèn pin rộng mặc dù ánh sáng truyền thẳng và đi theo hướng của ánh sáng.

Phương pháp giải:

Quan sát hình và mô tả

Lời giải chi tiết:

Từ hình vẽ, ta thấy rằng bóng của vật cản sáng trên màn chắn có màu đen, tròn và to hơn vật cản sáng, xung quanh bóng là vùng sáng hoàn toàn.

Khi ánh sáng chiếu tới vật, phần được chiếu sáng thì sẽ sáng lên, phần không được chiếu sáng sẽ tối đi do không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng chiếu tới. Có một phần ánh sáng không đi qua vật và đi thẳng tới màn chắn, do đó phần không được chiếu sáng trên vật sẽ hiện bóng lên màn chắn.

Phương pháp giải:

1.

Quan sát hình vẽ và mô tả

2.

Vùng tối do nguồn sáng hẹp có ranh giới rõ rệt với vùng sáng

Vùng tối do nguồn sáng rộng có ranh giới không rõ rệt với vùng sáng.

Lời giải chi tiết:

1.

Bóng có màu đen, tròn , xung quanh bóng có vùng tối không hoàn toàn 

2.

Ví dụ

+ Vùng tối do nguồn sáng hẹp: Chiếu đèn pin vào quyển sách

+ Vùng tối do nguồn sáng rộng: Chiếu đèn pha ô tô vào cây bên đường

Phương pháp giải:

1.

Học sinh tự làm thí nghiệm và đưa ra kết luận

2.

Nếu vật được chiếu bởi nguồn sáng hẹp thì bóng của vật rõ nét, nếu vật được chiếu bởi nguồn sáng rộng thì bóng của vật không rõ nét

Lời giải chi tiết:

1.

Học sinh tự làm thí nghiệm

Nhận xét về bóng của vật: xung quanh bóng của vật có một vùng tối không hoàn toàn, bóng của vật không rõ nét

2.

Hiện tượng nêu ở đầu mục III: Trong trò chơi tạo bóng, khi dùng bóng đèn dây tóc thì bóng của vật sẽ rõ nét, còn khi dùng đèn ống thì bóng của vật không rõ nét.

+ Bóng đèn dây tóc là nguồn sáng hẹp nên khi chiếu vào vật thì bóng của vật rõ nét

+ Đèn ống là nguồn sáng rộng nên khi chiếu vào vật thì bóng của vật không rõ nét.

>> Xem chi tiết: Lý thuyết Năng lượng ánh sáng. Tia sáng, vùng tối - Khoa học tự nhiên 7