3. Bài 14. Phản xạ âm, chống ô nhiễm tiếng ồn

Thế nào là âm phản xạ? Âm phản xạ có lợi hay có hại? Nêu ví dụ.

Lời giải chi tiết:

- Âm phản xạ là âm được dội lại khi gặp một mặt chắn.

- Âm phản xạ cũng có thể có lợi, cũng có thể có hại. Ví dụ:

+ Có lợi: người ta ứng dụng phản xạ của sóng siêu âm để đo độ sâu đáy biển…

+ Có hại: âm phản xạ gây ra tiếng ồn trong phòng kín…

Trong những hiện tượng dưới đây, hiện tượng nào ứng dụng phản xạ âm?

A. Xác định độ sâu của đáy biển.

B. Nói chuyện qua điện thoại.

C. Nói trong phòng thu âm qua hệ thống lọa.

D. Nói trong hội trường thông qua hệ thống loa.

Lời giải chi tiết:

Chọn đáp án A. Xác định độ sâu của đáy biển.

Kết luận nào sau đây là đúng?

A. Vật phản xạ âm tốt là nhưng vật có bề mặt sần sùi, mềm, xốp.

B. Vật phản xạ âm kém là những vật có bề mặt nhẵn, cứng.

C. Vật phản xạ âm tốt là nhưng vật có kích thước lớn.

D. Vật phản xạ âm kém là những vật mềm, xốp, có bề mặt sần sùi.

Lời giải chi tiết:

Chọn đáp án D. Vật phản xạ âm kém là những vật mềm, xốp, có bề mặt sần sùi.

Những vật phản xạ âm tốt là

A. gạch, gỗ, vải.

B. thép, vải, xốp.

C. vải nhung, gốm.

D. sắt, thép, đá.

Lời giải chi tiết:

Chọn đáp án D. sắt, thép, đá.

Những vật hấp thụ âm tốt là vật

A. có bề mắt nhẵn, cứng.

B. sáng, phẳng.

C. phản xạ âm kém.

D. phản xạ âm tốt.

Lời giải chi tiết:

Chọn đáp án C. phản xạ âm kém.

Hai cậu bé đứng tại hai điểm A và B trước một tòa nhà cao (H 14.1). Khi cậu bé đứng ở A thổi to một tiếng còi, thì cậu bé đứng ở B nghe thấy hai tiếng còi cách nhau 1s. Tốc độ truyền âm của tiếng còi là

A. 150m/s                  B. 300m/s                  C. 350m/s                  D. 500m/s

Phương pháp giải:

- Cậu bé đứng ở B nghe thấy 2 tiếng còi: một do âm truyền thẳng từ A đến B và một do âm truyền từ A tới bức tường của tòa nhà rồi phản xạ lại B.

- Tính thời gian theo công thức: \(t = \frac{s}{v}\)

- Dựa vào mối quan hệ hiệu 2 thời gian là 1s, sẽ tìm được vận tốc truyền âm của tiếng còi.

Lời giải chi tiết:

- Cậu bé đứng ở B nghe thấy 2 tiếng còi: một do âm truyền thẳng từ A đến B và một do âm truyền từ A tới bức tường của tòa nhà rồi phản xạ lại B.

- Thời gian âm truyền thẳng từ A đến B là:

            \({t_1} = \frac{{AB}}{v} = \frac{{200}}{v}\)

- Thời gian âm truyền từ A tới bức tường rồi phản xạ lại B là:

            \({t_2} = \frac{{200 + 150 + 150}}{v} = \frac{{500}}{v}\)

- Theo bài ra ta có: t₂ – t₁ = 1 => \(\frac{{500}}{v} - \frac{{200}}{v} = 1 \Rightarrow v = 300(m/s)\)

Một người đứng trên mép hòn đảo cách vách núi phía trước 3000 m, giữa vách núi và hòn đảo có một chiếc tàu thủy neo đậu (H14.2). Khi tàu hú còi, người này nghe thấy hai tiếng còi cách nhau 4s. Xác định khoảng cách từ đảo tới tàu. Biết tốc độ truyền âm trong không khí là 340m/s.

Phương pháp giải:

- Người đứng trên đảo nghe thấy 2 tiếng còi: một do âm truyền thẳng từ tàu đến đảo và một do âm truyền từ tàu tới vách đá rồi phản xạ lại đảo.

- Gọi khoảng cách từ tàu đến đảo là d (m)

- Tính thời gian theo công thức: \(t = \frac{s}{v}\)

- Dựa vào mối quan hệ hiệu 2 thời gian là 4s, sẽ tìm được khoảng cách từ tàu đến đảo.

Lời giải chi tiết:

- Người đứng trên đảo nghe thấy 2 tiếng còi: một do âm truyền thẳng từ tàu đến đảo và một do âm truyền từ tàu tới vách đá rồi phản xạ lại đảo.

- Gọi khoảng cách từ tàu tới đảo là d (m)

- Thời gian âm truyền từ tàu tới đảo là:

            \({t_1} = \frac{d}{{340}}\)

- Thời gian âm truyền từ tàu tới vách núi rồi phản xạ lại đảo là:

            \({t_2} = \frac{{300 - d + 300}}{{340}} = \frac{{600 - d}}{{340}}\)

Theo bài ra ta có: t₂ – t₁ = 4 => \(\frac{{600 - d}}{{340}} - \frac{d}{{340}} = 4 \Rightarrow d = 2320(m)\)

Người ta ứng dụng hiện tượng phản xạ sóng âm để đo độ sâu của biển. Sóng âm có tần số cao (siêu âm) từ con tàu trên mặt biển phát ra truyền tới đáy biển (H14.3). Tại đó sóng âm bị phản xạ trở lại và được một thiết bị trên tàu ghi lại. Trong một phép đo độ sâu của đáy biển người ta ghi lại được từ lúc phát ra siêu âm đến khi nhận được âm phản xạ là 1,2s. Biết tốc độ truyền âm trong nước biển là 1 500 m/s. Tính độ sâu của đáy biển.

Phương pháp giải:

-  Tính quãng đường theo công thức: s = v.t

-  Trong 1,2 s, sóng siêu âm đi được 2 lần độ sâu của đáy biển nên h = s/2

Lời giải chi tiết:

Độ sâu của đáy biển là: \(h = \frac{{v.t}}{2} = \frac{{1500.1,2}}{2} = 900(m)\)

Âm thanh nào dưới đây là nguồn gây ô nhiễm tiếng ồn?

A. Những âm thanh được tạo ra từ những dao động có tần số cao.

B. Những âm thanh được tạo ra từ những dao động có biên độ lớn.

C. Những âm thanh được tạo ra từ những dao động có biên độ lớn và tần số cao.

D. Những âm thanh to, kéo dài dội tới tai người nghe gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Lời giải chi tiết:

Chọn đáp án D. Những âm thanh to, kéo dài dội tới tai người nghe gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Trường hợp nào sau đây có ô nhiễm tiếng ồn?

A. Tiếng còi xe cứu thương.

B. Tiếng thầy giáo giảng bài trong giờ học.

C. Tiếng sấm dội tới tai người trưởng thành.

D. Bệnh viện, trạm xá cạnh chợ.

Lời giải chi tiết:

Chọn đáp án D. Bệnh viện, trạm xá cạnh chợ.

Tại sao để việc ghi âm trên băng đĩa đạt chất lượng cao, những ca sĩ thường được mời đến những phòng ghi âm chuyên dụng chứ không phải tại nhà hát?

Lời giải chi tiết:

Để việc ghi âm trên băng đĩa đạt chất lượng cao, những ca sĩ thường được mời đến những phòng ghi âm chuyên dụng chứ không phải tại nhà hát là để tránh tiếng ồn do phản xạ âm từ những bức tường xung quanh nhà hát.

Người ta thường sử dụng những biện pháp nào để chống ô nhiễm tiếng ồn?

Lời giải chi tiết:

- Người ta thường sử dụng 3 biện pháp sau để chống ô nhiễm tiếng ồn:

+ Hạn chế nguồn gây ra tiếng ồn (như làm giảm độ to của tiếng ồn).

+ Phân tán tiếng ồn trên đường truyền của chúng bằng cách trồng nhiều cây xanh.

+ Ngăn bớt tiếng ồn truyền tới tai.

Hãy chỉ ra trường hợp gây ô nhiễm tiếng ồn ở nơi em sinh sống hoặc nới nào khác em biết. Đề ra một số biện pháp để chống sự ô nhiễm tiếng ồn đó.

Lời giải chi tiết:

-  Trường hợp gây ô nhiễm tiếng ồn ở nơi em sinh sống và biện pháp xử lí:

+ Khi có đám cưới, tiếng loa đài rất to làm ảnh hưởng đến việc học tập của HS va sinh hoạt của mọi người

ð Quy định chỉ được mở loa đài đến 12h trưa và 10h tối.

+ Trường học xây cạnh chợ

=> Xây tường cao để ngăn bớt tiếng ồn, trong sân trường trồng nhiều cây xanh để tiếng ồn phản xạ trên mặt lá phân tán theo các hướng khác nhau.