1. Bài 1. Thông tin và xử lí thông tin

Hoạt động 1

Trả lời câu hỏi Hoạt động 1 trang 7 SGK Tin học 10

Có thể đồng nhất thông tin với dữ liệu được không? 

Có các ý kiến như sau về dữ liệu của một bài giảng môn Tin Học:

An: Bài ghi trong vở của em là dữ liệu

Minh: Tệp bài soạn bằng Word của cô giáo là dữ liệu

Khoa: Dữ liệu là tệp video ghi lại tiết giảng của cô giáo

Theo em bạn nào nói đúng?

Phương pháp giải:

Có thể có nhiều loại dữ liệu khác nhau của một thông tin, bài ghi trong vở của trò, tệp bài soạn của cô hay video ghi lại tiết dạy đều là dữ liệu của một bài giảng.

Lời giải chi tiết:

Theo em cả 3 bạn đều nói đúng.

? mục 1

Trả lời câu hỏi mục 1 trang 8 SGK Tin học 10

1. Em hãy cho một ví dụ về thông tin có nhiều cách thể hiện dữ liệu khác nhau

Phương pháp giải:

Cùng một thông tin có thể được thể hiện bởi nhiều loại dữ liệu khác nhau

Lời giải chi tiết:

Ví dụ: Để tính toán, chúng ta biểu diễn thông tin dưới dạng các con số và kí hiệu toán học.

2. Em hãy cho một ví dụ về dữ liệu thể hiện nhiều thông tin khác nhau. Tính toàn vẹn của thông tin được thể hiện như thế nào trong ví dụ này?

Phương pháp giải:

Một dữ liệu có thể mang nhiều thông tin khác nhau. Với vai trò ý nghĩa, thông tin có tính toàn vẹn

Dựa vào sự hiểu biết của bản thân để lấy ví dụ

Lời giải chi tiết:

Ví dụ "40 độ" trong bản tin dự báo thời tiết có nghĩa là trời rất nóng nhưng "40 độ" trong nhiệt kế là thân nhiệt sốt cao. Như vậy thông tin có tính toàn vẹn, nếu không đủ dữ liệu có thể làm thông tin bị hiểu sai.

? mục 2

Trả lời câu hỏi mục 2 trang 8 SGK Tin học 10

1. Định nghĩa nào về Byte là đúng?

A. Là một kí tự

B. Là đơn vị dữ liệu 8 bit

C. Là đơn vị đo tốc độ của máy tính

D. Là một dãy 8 chữ số

Phương pháp giải:

Byte là đơn vị dữ liệu nhỏ nhất mà máy tính truy cập được. Mỗi byte gồm 8 bit.

Lời giải chi tiết:

Định nghĩa về Byte là đúng:

B. Là đơn vị dữ liệu 8 bit

2. Quy đổi các lượng tin sau ra KB:

a. 3MB

b. 2GB

c. 2048B

Phương pháp giải:

Dựa vào các đơn vị trong bảng sau

Lời giải chi tiết:

a. 3 MB = 3x1024= 3072 KB

b. 2 GB = 1024x1024x2 = 2 097 152 KB.

c. 2048B= 2048:1024= 2 KB

Hoạt động 2

Trả lời câu hỏi Hoạt động 2 trang 9 SGK Tin học 10

1. Các thiết bị làm việc với thông tin số như lưu trữ, truyền dữ liệu hay xử lí thông tin đều được gọi là thiết bị số. Trong các thiết bị dưới đây, thiết bị nào là thiết bị số? Nếu thiết bị không thuộc loại số thì thiết bị số tương ứng với nó (nếu có) là gì?

2. Hãy so sánh thiết bị không thuộc loại số ở Hình 1.2 với thiết bị số tương ứng nếu có.

Phương pháp giải:

Quan sát Hình 1.2

Thiết bị số là thiết bị làm việc với thông tin số như lưu trữ, truyền dữ liệu hay xử lí thông tin đều được gọi là thiết bị số 

Lời giải chi tiết:

Thẻ nhớ, bộ thu phát wifi, máy tính xách tay là các thiết bị số

Đĩa hát, đồng hồ đều không dùng dữ liệu số

Hoạt động 3

Trả lời câu hỏi mục 3 trang 10 SGK Tin học 10

1. Em hãy so sánh việc gửi thư theo đường bưu điện và gửi thư điện tử theo các tiêu chí tốc độ, chi phí, khả năng lưu trữ.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức và hiểu biết thực tế của bản thân

Lời giải chi tiết:

Gửi thư điện tử có tốc độ nhanh hơn, tiết kiệm chi phí và khả năng lưu trữ lớn hơn gửi thư theo đường bưu điện.

2. Giả sử để số hóa một cuốn sách kể cả văn bản và hình ảnh cần khối lượng dữ liệu khoảng 50MB. Thư viện của một trường có khoảng 2000 cuốn sách. Nếu số hóa thì cần khoảng bao nhiêu GB để lưu trữ? Có thể chứa nội dung đó trong thẻ nhớ 256GB hay không? 

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức trong bảng sau và hiểu biết thực tế của bản thân

Lời giải chi tiết:

Nếu số hóa thì cần khoảng 50 x 2000 : 1024 = 98GB để lưu trữ. 

Có thể chứa nội dung đó trong thẻ nhớ 256GB

Luyện tập

Trả lời câu hỏi Luyện tập trang 10 SGK Tin học 10

1. Từ dữ liệu các môn học của học sinh, có thể rút ra những thông tin gì? Mô tả sơ bộ xử lí để rút ra một thông tin trong số đó.

Phương pháp giải:

Thông tin là ý nghĩa của dữ liệu

Lời giải chi tiết:

Từ dữ liệu các môn học của học sinh, có thể rút ra kết quả học tập của học sinh, xếp loại hạnh kiểm

2. Hình 1.3 là danh sách các tệp ảnh lấy ra từ thẻ nhớ của một máy ảnh số. Em hãy tính toán một thẻ nhớ 16GB có thể chứa được tối đa bao nhiêu ảnh tính theo độ lớn trung bình của ảnh?

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức trong bảng sau

Lời giải chi tiết:

Độ lớn trung bình của ảnh: (10144+9888+10016+9440):4 = 9872 KB

Một thẻ nhớ 16GB có thể chứa được 16 x 1024 x 1024 : 9872 = 1699 ảnh tính theo độ lớn trung bình của ảnh.

Vận dụng

Trả lời câu hỏi Vận dụng trang 10 SGK Tin học 10

1. Trong thẻ căn cước công dân có gắn chip có thông tin về số căn cước, họ tên, ngày sinh, giới tính, quê quán,.. được in trên thẻ để đọc trực tiếp. Ngoài ra, các thông tin ấy còn được mã hóa trong QR code và ghi vào chip nhớ. Theo em điều đó có lợi gì?

Phương pháp giải:

Vận dụng sự hiểu biết của bản thân

Lời giải chi tiết:

Theo em điều đó giúp việc truy xuất thông tin diễn ra nhanh chóng, tiện lợi và chính xác.

2. Hãy tìm hiểu và mô tả vai trò của thiết bị số trong việc làm thay đổi cơ bản việc chụp ảnh

Phương pháp giải:

Thiết bị số là thiết bị làm việc với thông tin số như lưu trữ, truyền dữ liệu hay xử lí thông tin.

Lời giải chi tiết:

Sau khi ghi hình từ cảm biến máy ảnh kỹ thuật số và đi qua bộ khuếch đại, hình ảnh sẽ được chuyển đổi thành dữ liệu kỹ thuật số. Đây là nhiệm vụ của bộ chuyển đổi tương tự số (analog-to-digital converter). Hầu hết các máy ảnh hiện đại chuyển đổi thành 16 bit nhưng chỉ sử dụng 14 bit, và 2 bit kia cho phép linh hoạt hơn trong quá trình xử lý hậu kỳ và lọc. Trong đó, 14 bit tương ứng với 16.384 pixel, chứng tỏ hình ảnh có nhiều màu và cho dải màu rộng lớn trong máy ảnh kỹ thuật số hiện đại. Dữ liệu pixel này tiến hành xử lý hình ảnh. Bộ xử lý thực hiện một số thuật toán, lọc, gỡ lỗi và nén nếu bạn chọn hình thức lưu ảnh dưới dạng jpg. Hình ảnh cuối cùng sau đó được ghi vào thẻ của máy ảnh.