4. Luyện tập sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh

Câu 1 (trang 16 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Hãy vận dụng yếu tố miêu tả trong việc giới thiệu.

- Con trâu ở làng quê Việt Nam (hình ảnh con trâu trên đồng ruộng, làng quê Việt Nam).

- Con trâu trong công việc làm ruộng (sớm hôm gắn bó với người nông dân).

- Con trâu trong một số lễ hội.

- Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn.

Phương pháp giải:

Suy nghĩ về những yếu tố miêu tả, so sánh để cụ thể hóa hình ảnh con trâu trên đồng ruộng, trong công việc cày bừa, trong lễ hội chọi trâu, đâm trâu, trong quan hệ với tuổi thơ ở nông thôn.

Lời giải chi tiết:

- Hình ảnh con trâu trên đồng ruộng: Con trâu đã gắn bó ngàn đời với người nông dân Việt Nam, trâu giúp người nông dân trong công việc đồng áng. Trâu như người bạn thân thiết của nhà nông. Con trâu với dáng vẻ quen thuộc "Con trâu đi trước, cái cày theo sau", trâu lầm lũi, gò lưng kéo cày, chân sục dưới bùn, bì bõm dưới nước,...  

- Hình ảnh con trâu ở làng quê rất quen thuộc: Sau một ngày lao động, chiều xuống, trâu đủng đỉnh trên đường về làng, với dáng đi khoan thai chậm rãi. Những đàn trâu gặm cỏ bên triền đê. Những ngày mùa, trâu nằm cạnh đông rơm, chậm rãi nhai,... Hình ảnh ấy gợi lên sự yên bình của làng quê Việt Nam.

- Con trâu trong một số lễ hội (lễ hội đâm trâu ở Tây Nguyên, lễ hội chọi trâu ở Đồ Sơn - Hải Phòng và một số tỉnh khác).

- Con trâu với tuổi thơ ở nông thôn:

+ Những chú trâu đủng đỉnh gặm cỏ trên đồng, trên bãi, ven đê, ven đường làng. Đầm mình trong dòng nước mát trên sông.

+ Chú bé chăn trâu ngồi trên lưng trâu thổi sáo giữa đồng quê thường được coi là biểu tượng cho cuộc sống thanh bình của đồng quê.

Câu 2 (trang 16 VBT Ngữ văn 9, tập 1)

Viết một đoạn văn thuyết minh có sử dụng yếu tố miêu tả đối với một trong các ý nêu trên (Chú ý sử dụng những câu tục ngữ, ca dao về trâu vào bài cho thích hợp và sinh động).

Phương pháp giải:

Chọn một trong các ý trên. Sau đó cố gắng vận dụng yếu tố miêu tả kết hợp với việc sử dụng những câu tục ngữ, ca dao. Chẳng hạn như:

+ Con trâu là đầu cơ nghiệp (Tục ngữ)

+ Bao giờ cây lúa còn bông/ Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn (Ca dao)

Lời giải chi tiết:

       Một trong những lễ hội đặc sắc của người dân tộc là lễ hội chọi trâu, thường được tổ chức vào đầu tháng tư mỗi năm. Trâu được lựa chọn để chọi thường có độ 4-5 tuổi vào lúc khỏe nhất, da bóng mượt, đuôi cong, thân mình nở nang, lực lưỡng và đuôi ngắn thì mới khỏe. Mỗi làng sẽ lựa chọn ra một con trâu to khỏe nhất, đẹp nhất để tham gia cuộc thi. Cuộc đấu bắt đầu, hai con trâu sau khi nghe hiệu lệnh sẽ lao vào đấu với nhau trước sự reo hò cổ vũ của mọi người xung quanh. Con trâu nào khỏe hơn sẽ giành chiến thắng.