1. Mây và sóng

Câu 1 (trang 47 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Lời nói của em bé gồm hai phần có nhiều nét giống nhau.

a) Hãy chỉ ra những điểm giống nhau và khác nhau (về số dòng thơ, về cách xây dựng hình ảnh, về cách tổ chức khổ thơ,...) giữa hai phần và phân tích tác dụng của những chỗ giống nhau và khác nhau ấy trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.

b) Giả thiết không có phần thứ hai thì ý thơ có được trọn vẹn và đầy đủ không?

Lời giải chi tiết:

a.

* Điểm giống nhau: kết cấu, số dòng thơ, cách xây dựng hình ảnh đều theo trình tự thuật lại lời rủ rê, lời từ chối và sự tưởng tượng sáng tạo trò chơi.

* Điểm khác nhau:

- Đối tượng: mây – sóng.

- Trò chơi: con là mây và mẹ là trăng – con là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ.

- Không gian: trên trời – dưới biển.

b. Nếu ta bỏ phần thứ hai ý thơ sẽ không trọn vẹn.

Câu 2 (trang 47 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Xác định vị trí của dòng thơ "Con hỏi: ..." ở mỗi phần.

(Gợi ý: Hãy lí giải vì sao em bé chưa từ chối ngay lời mời gọi của những người sống "trên mây" và những người sống "trong sóng".)

Lời giải chi tiết:

- Vị trí của dòng thơ “Con hỏi…” nằm ở sau những lời rủ rê mời mọc hấp dẫn.

- Trẻ con vốn rất ham chơi, bởi vậy khi nghe những lời mời bao giờ cũng rất tò mò muốn biết là điều gì và cũng rất muốn được phiêu du. Thế nhưng tình yêu thương mẹ đã thắng, em đã từ chối lời mời của những người “trên mây” và “trong sóng”. 

Câu 3 (trang 47 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Hãy so sánh những cuộc vui chơi của những người "trên mây" và "trong sóng" giữa thế giới tự nhiên và những trò chơi của "mây và sóng" do em bé tạo ra. Sự giống nhau cũng như sự khác nhau giữa các cuộc chơi đó nói lên điều gì?

Lời giải chi tiết:

- Sự giống nhau: sự khoáng đạt bao la, ước mong được đi đến tận cùng mọi nơi.

- Sự khác nhau: trò chơi do em bé tạo ra thể hiện sự quấn quýt của tình mẹ con.

→ Nói lên sức mạnh của tình mẫu tử thiêng liêng bất diệt.

Câu 4 (trang 48 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Hãy chỉ ra những thành công về mặt nghệ thuật của bài thơ trong việc xây dựng các hình ảnh thiên nhiên (chú ý các hình ảnh mây, trăng, sóng, bờ biển).

Lời giải chi tiết:

Tất cả những hình ảnh đó trong bài thơ đều do chú bé tưởng tượng ra. Đó là hình ảnh đẹp, lung linh, kì ảo đồng thời cũng là những hình ảnh ẩn dụ giàu ý nghĩa.

Câu 5 (trang 48 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Phân tích ý nghĩa của câu thơ "Con lăn, lăn, lăn mãi... ở chốn nào".

Lời giải chi tiết:

Hai câu thơ miêu tả hình ảnh rất thực của cuộc đời, thể hiện lòng mẹ bao la luôn sẵn sàng đón tiếp con. “Mẹ con ta” ở khắp mọi nơi, không ai tách rời được cũng là tình mẫu tử ở khắp mọi nơi, thiêng liêng, bất diệt.

Câu 6 (trang 49 VBT Ngữ văn 9, tập 2)

Ngoài ý nghĩa ca ngợi tình mẹ con, bài thơ còn có thể gợi cho ta suy ngẫm thêm điều gì nữa?

Lời giải chi tiết:

- Con người trong cuộc sống vẫn thường gặp những cám dỗ và quyến rũ. Muốn khước từ chúng, cần có những điểm tựa vững chắc mà tình mẫu tử là một trong những điểm tựa ấy.

- Hạnh phúc không xa xôi bí ẩn, nó ở quanh ta, do chúng ta tạo nên.